Crkve i manastire Crne Gore svesti na kapele, zakopati „suve lešine” svetitelja, raspuštiti sveštenstvo (1918)

Piše: Vladimir Jovanović

Od kako su, tokom 9. vijeka posljednje velmože Dioklije krštene od strane Grka – ravnoapostolnoga Svetoga Ćirila, o čemu svjedoči „Ljetopis popa Dukljanina”, sve do 1918. nema nikakvih podataka o propagiranju ateizma na prostorima Crne Gore.

Kad i kako počinje širenje bezbožništva u Crnoj Gori? Okupacija Kraljevine Crne Gore donosi i takvu novotariju, na koju se, sve do danas, kaleme i kvazicrkvene doktrine čiji je zajednički imenitelj anticrkvena jeres srpskoga etnofiletizma.

Najraniji primjer ateizma u Crnoj Gori – i to najbrutalnijega ateizma – demonstriran je na samoproklamovanoj „Velikoj narodnoj skupštini srpskoga naroda u Crnoj Gori”.

Iako se na toj tzv. Podgoričkoj skupštini nije konkretno raspravljalo o statusu autokefalne Mitropolije crnogorske – Crnogorske pravoslavne crkve, upravo je njezina „odluka” o prisajedinjenju Crne Gore Srbiji jedino „obrazloženje” da se ona „ukine” i o tome obavijeste i Vladu Kraljevine Srbije!

Nije naveden nikakav kanon ili svešteno crkveno pravilo u prilog „ukidanju” autokefalne Crkve u Crnoj Gori, nego samo „odluka” jednoga laičkoga skupa agenata i plaćenika Srbije održanoga u uslovima okupacije.

Petorica članova Sv. Sinoda Crne Gore nijesu 1918. potpisali „ukidanje” autokefalne Crkve

Potom formirana i sada postojeća Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori se temelji na tekovinama tzv. Podgoričke skupštine, s čije govornice se, dakle, prvi put uopšte, propagira u Crnoj Gori bezbožništvo. O tome nalazim podatke u knjizi dr Jovana R. Bojovića „Podgorička skupština – dokumenta” (Gornji Milanovac, 1989, str. 140).

Najprije, „delegati” Milan Terić, svršeni đak trg. akademije, Miloš Jovanović, student, Miljko Bulajić, učitelj, tokom zasijedanja, 14. novembra 1918, traže za „Narodni odbor” – izvršno tijelo tzv. Podgoričke skupštine – sljedeći mandat:

„Da… sva manastirska i crkvena dobra pređu u ruke Narodnog odbora…”

Što uraditi s tim dobrima? Evo prijedloga:

„Narodni odbor ima sva crkvena i manastirska imanja kao i celu svoju imovinu uručiti vladi Srbije…”

Potom, formulišu, logično na srpskoj ekavici, i ovaj zahtijev:

„Da ova Velika narodna skupština sve crkve i manastire svede u rang kapele. Dalje, da se zakopaju u zemlji svi suvi ljudski leševi, koji još i danas postoje u manastirima pod imenom čudotvoraca, tako da se nad tim ostacima jednom izvrši sahrana i da se narodna svest oslobodi od pritiska vekovnih zabluda. Lica, pak, koja su do danas živela obavljajući crkveni, verski ceremonijal, imaju se zaposliti u građanskoj službi u koliko bi bila za istu sposobna”.

***

„Suvi ljudski leševi, koji još i danas postoje u manastirima pod imenom čudotvoraca” – to su Sveti Petar Cetinjski Čudotvorac i Sveti Vasilije Ostroški Čudotvorac. Nedugo po svršetku mrakobjesne tzv. Podgoričke skupštine, zaista su ih „sahranjivali”…

Srpski oficiri i fukara 1918. u Nikšiću „sahranjivali” i Sv. Vasilija Ostroškoga i mokrili mu po „grobu”