U Crnoj Gori uvijek postoje po dvije verzije istorije – guslarska i činjenična, ocijenila je u emisiji Drugačija radio veza saradnica u nastavi na Fakultetu za crnogorski jezik i književnost Sanja Orlandić.
“Guslarska istorija se zapravo oslanja na mitove, na emocije. Ona je prenošena usmenim putem, prilikom čega su dodavana različita prećerivanja, mijenjane su istorijske slike, i slično. Tako da na neki način u brojnim događajima postoje potpuno izvrnuta shvatanja. Dakle, činjenice govore jedno, dok ta mitomanska verzija govori nešto sasvim drugo. I ova upravo činjenična istorija ruši tu romantičarsku sliku guslarske”, pojašnjava Orlandić.
U tom smislu, dodaje, amandman SNP-a na prijedlog Zakona o izmjenama i dopunama Zakona o statusu potomaka dinastije Petrović Njegoš, kojim se predlaže da se riječi nasilne aneksije države zamijene riječima ujedinjenja Crne Gore i Srbije, pripada guslarskoj istoriji. Problematično je, naglašava, kad se ta guslarska istorija pokušava predstaviti kao zvanična.
“Činjenice govore da je procesom likvidacije nezavisne Crne Gore, tokom Prvog svjetskog rata, rukovodila srpska vlada na čelu sa premijerom Nikolom Pašićem. Po njegovom shvatanju, Crna Gora je trebala biti pripojena Srbiji, što je učinjeno novembra 1918. godine na takozvanoj Podgorjičkoj skupštini. Tako da je već tokom Prvog svjetskog rata Pašić organizovao brojne odbore, brojne agitacije, plaćao je Crnogorice koji su po Evropi trebali da pronose glas o tom takozvanom ujedinjenju. Nakon što su se stvorili uslovi nakon Prvog svjetskog rata, došlo je do takozvanog ujedinjenja, koje evo i poslanici žele predstaviti kao neko opštenarodno ujedinjenje kojim su svi bili oduševljeni”, kaže Orlandić.
Da bi se uspješno manipulisalo, uvijek se koriste poluistine, pojašnjava sagovornica Drugačije radio veze i dodaje da to upravo i SNP čini.
“Istorijski revizionizam upravo tako funkcionište. Ne može se uzimati iz istorije ono što je podesno, a ono što nije podesno da se sakrije. Naravno da je raspoloženje o ujedinjenju južno-slovenskih zemalja bilo veoma prisutno u Crnoj Gori. Riječ je o ideji koja je već bila gotovo i sto godina prije toga. Dakle, ideja o ujedinjenju Južnih Slovena, što nije značilo bezuslovno pripajanje crnogorske teritorije Srbiji i tretiranje kao takvog, pri čemu je Crna Gora izgubila svoje ime, izgubila je svaki državno-pravni suverenitet, izgubila je kulturni identitet i sve ostalo”, kaže Orlandić.
Koršćenje istorije u savremenom političkom diskursu nikada nije slučajno i ne ide u korist činjenica, kaže Orlandić.
“Oni koriste istoriju za sadašnje političke ciljeve i u tom slučaju dolazi uglavnom do istorijskog revizionizma, a to znači preoblikovanja narativa o prošlosti da bi se ostvarili politički ciljevi u sadašnjosti. I mi smo svjedoci da se to intenziviralo posljednjih godina, naročito od strane Srpske pravoslavne crkve, ali vidimo i nekih političkih partija”, kaže Orlandić.
Treba, upozorava naša sagovornica, biti oprezan i kada se govori o pomirenju.
“Priča o pomirenju je uvijek u korist fašizma i ono što možda građani manje znaju, jer mi više znamo o tom istorijskom revizionizmu koji se dežavao u Srbiji, manje u Hrvatskoj, ali takođe početkom 90-ih godina kad je Tuđman počeo govoriti o pomirenju, hrvatski istoričari bilježe da je on to preuzeo zapravo od ustaše Luburića koji je prvi zapravo govorio o tom pomirenju”, ističe Orlandić.
Nauka i kritičko mišljenje ne mogu biti ugašeni, bez obzira na sve pokušaje, uvjerena je Orlandić. Upravo će, dodaje, Cetinjski forum biti mjesto na kojem će se čuti upravo takvi glasovi i povezati naučna istraživanja sa društvenim pitanjima i kritičkim mišljenjem kao osnovom zdravog društva.
"Ovogodišnja tema, oblikovanje nereda, upućuje na to da svijet u kojem živimo sve više karakterišu geopolitičke turbulencije, svjedoci smo velikog prisustva dezinformacija, zatim hibridnih prijetnja ali i erozije povjerenja u institucije. Takođe imamo rat u Ukrajini, sukobe na Bliskom istoku, rast autoritarnih tendencija i jačanje populizma. Naravno ne samo u Crnoj Gori i regionu, već i u Evropi. Tako da se postavlja pitanje kako se liberalna demokratija može odbraniti i obnoviti u takvim okolnostima“, navodi Orlandić.
CetinjskI foruma: Force 2025, na temu „Oblikovanje nereda – Demokratija, sigurnost i liderstvo u doba globalne transformacije“ biće održan 14. i 15. novembra u Vladinom domu na Cetinju. Događaj će okupiti brojne domaće i međunarodne stručnjake, diplomate, profesore i novinare, koji će tokom dva dana raspravljati o ključnim izazovima savremenih demokratskih društava.
Cijelu emisiju Drugačija radio veza možete pogledati na našem Youtube kanalu:
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR