EU ne prestaje da upozorava RTCG da poštuje sudske presude

Zajednički konsultativni odbor Evropske unije i Crne Gore (ZKO) je u zaključcima nakon sastanka, koji je održan prekjuče u Podgorici, pozvao Radio-televiziju Crne Gore (RTCG) da poštuje sudske odluke o izboru generalnog direktora Borisa Raonića.

Ova poruka ZKO je oštrija i jasnija u odnosu na onu koja je saopštena nakon sastanka u Briselu u decembru prošle godine, kada je to tijelo izrazilo zabrinutost zbog „mogućeg kršenja“ pravosnažne sudske odluke izborom generalnog direktora.

U dijelu koji se tiče slobode medija, i ove i prošle godine ZKO je pozvao sva regulatorna tijela za medije i sve učesnike da podržavaju inicijative koje podstiču uravnoteženo i nepristrasno izvještavanje i zastupanje različitih perspektiva, kao i istraživačko novinarstvo, kako bi se ublažio uticaj političke polarizacije.

ZKO je tijelo koje je uspostavljeno prema Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju između Evropske unije i Crne Gore. Omogućava organizacijama civilnog društva s obje strane praćenje napretka Crne Gore prema pristupanju EU i usvajanje preporuka crnogorskoj vladi i institucijama EU.

Evropska unija i njena tijela u svojim izvještajima i zaključcima referišu na sprovođenje izbora i reizbora Borisa Raonića za generalnog direktora.

Pozivaju u svojim izvještajima Savjet RTCG na poštovanje pravosnažnih presuda crnogorskih sudova. Viši sud je pravosnažno presudio da je Raonić nezakonito izabran na tu poziciju, zbog toga što je u trenutku kandidovanja i izbora bio u konfliktu interesa, jer je bio član Savjeta Agencije za elektronske medije.

Savjet RTCG je 1. juna prošle godine, nakon sudske presude, razriješio generalnog direktora, pa ga je na istoj sjednici reizabrao.

Zbog toga su Nikola Marković i Srđan Čović, koji su bili i kandidati 2021. godine za generalnog direktora ponovo tužili Savjet RTCG. Ti postupci su u toku pred Osnovnim sudom u Podgorici. Reizborom se bavi i Specijalno državno tužilaštvo koje je prošle godine formiralo predmet, ali nije donijelo odluku jer čeka završetak sudskih procesa koji se tiču izbora i reizbora Raonića.

Mjesec dana prije preporuke koju je ZKO dao Crnoj Gori da se poštuju sudske presude, to je učinila i Dunja Mijatović, komesarka za ljudska prava Savjeta Evrope. Ona je u martu posjetila Crnu Goru i nakon susreta sa predstavnicima vlasti, NVO sektora i građanskim aktivistima, istakla i nesprovođenje odluka domaćih sudova u vezi sa imenovanjem generalnog direktora RTCG Borisa Raonića.

– Nesprovođenje odluka domaćih sudova o imenovanju direktora Radio-televizije Crne Gore (RTCG) postavlja pitanja u pogledu poštovanja vladavine prava, koja takođe treba hitno rješavati – piše u saopštenju SE koje je izdato nakon posjete Mijatović Crnoj Gori.

Na Međuvladinoj konferenciji Evropske unije sa Crnom Gorom, koja je održana u februaru, evropski komesar za proširenje Oliver Varhelji je kazao da su, osim reforme pravosuđa, krucijalna i pitanja medija.

– Ne samo legislativa koja nedostaje, već i imenovanje u Nacionalnom savjetu za medije te jačanje nezavisnosti i funkcionisanja Nacionalnog savjeta za medije – kazao je Varhelji.

On je govoreći na konferenciji kazao da je potrebna reforma Nacionalnog savjeta za medije, a kako Crna Gora nema takvo tijelo, niti je u najavama novih zakona i strategije, Pobjeda je pitala za pojašnjenje Evropsku komisiju, na što je tačno komesar Varhelji mislio.

Ana Pisonero Hernandez, portparolka Evropske komisije, pojasnila je Pobjedi da se radi o Savjetu RTCG te da je jačanje i održavanje nezavisnosti i profesionalnog integriteta RTCG od suštinskog značaja.

Evropska komisija je i na ovaj način ukazala da je neophodno da se ojača nezavisnost Savjeta RTCG, koje bira i razrješava generalnog direktora Javnog servisa.

U posljednjem izvještaju Evropske komisije koji je objavljen u novembru prošle godine, u dijelu koji se bavi RTCG je istaknuto da je nacionalni javni emiter nastavio da proizvodi politički uravnotežen sadržaj, uključujući i periode izbora, ali da mora da zadovolji najviše standarde medijskog integriteta i odgovornosti.

EK u izvještaju bilježi da je Osnovni sud u Podgorici poništio odluku Savjeta RTCG o imenovanju generalnog direktora Borisa Raonića, te da je Viši sud u maju potvrdio tu presudu.

– Savjet RTCG je u junu 2023. godine ponovo imenovao istu osobu za generalnog direktora RTCG, što je izazvalo oštru reakciju javnosti koja je optužila Savjet RTCG za zloupotrebu položaja i nepostupanje po pravosnažnoj i izvršnoj sudskoj odluci. Državno tužilaštvo je pokrenulo istragu u vezi s ovim slučajem – piše u ovom dokumentu. Evropska komisija navodi da je neophodan djelotvoran pravni lijek u slučajevima kako bi Skupština razriješila članove Savjeta RTCG, te da to tek treba da bude osigurano bilo kroz sudsku praksu, bilo kroz zakon.

Potrebni su, smatra EK, jaki mehanizmi samoregulacije za jačanje medijskog integriteta i profesionalizma.

U Rezoluciji Evropskog parlamenta o Crnoj Gori, koja je objavljena pred izvještaj Evropske komisije je izražena zabrinutost zbog duboke političke polarizacije na medijskoj sceni, nedostatka nezavisnosti javnog emitera – RTCG i, posebno, sve većeg broja stranih i domaćih kampanja dezinformisanja koje negativno utiču na demokratske procese.

U tom dokumentu je izražena zabrinutost zbog izbora generalnog direktora RTCG-a kojim se krši pravosnažna sudska odluka.