Poručuju iz Srbije: Mitropolit crnogorsko-primorski tek 4. po rangu u SPC

Piše: Vladimir Jovanović

Izbor mitropolita na upražnjenoj Eparhiji crnogorsko-primorskoj je veoma važan, ali jednako je važan izbor mitropolita i episkopa i na drugim upražnjenim eparhijama – tvrdi čtec Vedran Gagić, uticajni medijski aktivista blizak Irineju Buloviću i Porfiriju Periću.

„Činjenica jeste da izbor mitropolita za Cetinje nije jedini bitan izbor pa stoga ne mora da bude ni vodeća medijska tema”, navodi Gagić i tačno obrazlaže kako je uvjerenje dijela javnosti u Crnoj Gori da je arhijerej na Cetinju „drugi čovjek” u SPC – FIKCIJA.

Pravo da jerarhija i-ili vjernici Mitropolije crnogorsko-primorske učestvuju u izboru za mitropolita na Cetinju bi imali da je ona AUTONOMNA – pa i tada bi taj izbor morao da se potvrdi u Beogradu.

Tek u slučaju da je AUTOKEFALNA, Mitropolija crnogorsko-primorska bi nezavisno od ma koga birala svoga poglavara. Činjenica da Mitropolija crnogorsko-primorska niti je autonomna, niti autokefalna – potvrđuje da ona nema nikakve veze sa autokefalnom Mitropolijom Crnojevića i Petrovića-Njegoša, čiji su se poglavari uvijek birali isključivo u Crnoj Gori.

„Mitropolit na Eparhiji crnogorsko-primorskoj PO SLUŽBI NIJE DRUGI ČOVJEK u SPC”, piše Gagić, „a ne može biti NI DRUGI ILI TREĆI ČOVJEK PO UGLEDU u Arhijerejskome saboru osim ako na mjesto mitropolita crnogorsko-primorskoga ne bi bio izabran episkop bački ili episkop banjalučki, koji to jesu”.

Drugim riječima, zimus su, poslije Porfirija Perića, u trci za patrijaršijski tron najviše glasova dobili Irinej Bulović i Jefrem Milutinovć. Joanikije Mićović je zbog nedovoljnog broja glasova ispao još u „kvalifikacijama”.

Gagić navodi da je u Crkvi Srbije „drugi po službi arhiepiskop Jovan ohridski, pa zatim mitropolit Hrizostom dabrobosanski. To ne čini ni jednu od pomenutih eparhija ni manjom ni većom jer sve eparhije SPC jesu potpuno jednake”.

U SPC titule arhiepiskopa imaju samo Porfirije Perić (on je ujedno još i patrijarh i mitropolit) i Jovan Vraniškovski. Po Ustavu SPC, ne postoji nikakva titula arhiepiskopa za arhijereja Crkve Srbije na Cetinju.

Titulu arhiepiskopa je kao počasnu i samo uz uslov da je koristi unutar Crne Gore za sebe 2006. prisvojio Amfilohije Radović – ali ta titula nije nasljedna. Sinodalnu odluku o tome da je počasni „arhiepiskop cetinjski” Amfilohiju je potpisao VASILIJE KAČAVENDA, tada episkop zvorničko-tuzlnski, sada u mirovini.

Amfilohije je titulu „arhiepiskop cetinjski” uklesao na nadgrobnoj poloči, na kojoj, nota bene, ni jednom riječju nije navedeno da je pripadao jerarhiji SPC.

Na Amfilohijevoj nadgorbnoj ploči, kako smo pisali, ukucano je i „Egzarh Sveštenog trona Pećkog”, no ni ta titula po Ustavu SPC ne postoji. Takvu titulu Amfilohiju Beograd ni zvanično ni nezvanično nije tolerisao.

U odnosu na apele dijela javnosti u Crnoj Gori da se za mitropolita Crkve Srbije na Cetinju izabere Joanikije Mićović, tj. neko ko je rođen u Crnoj Gori, čtec Vedran Gagić piše:

„Što se tiče, nacionalne, geografske, plemenske i drugih vrsta podobnosti za izbor na bilo koju katedru, o kojima se takođe neukusno priča, bilo kakav komentar je izlišan”.

Napominjemo, „Crnogorsko-primorska eparhija, sa sedištem na Cetinju” OSNOVANA je Ustavom SPC od 16. novembra 1931. godine (čl. 12, st. 1, t. 20), na čelu joj je arhijerej po položaju sa titulom mitropolita (čl. 12 st. 2).

Naravno, prije toga datuma, NIKAD nije postojao, ni po imenu ni po sadržaju takav entitet.

Episkopija budimljansko-nikšićka je osnovana 2001. godine.

Svoju nadležnost nad Crnom Gorom SPC zasniva na tomosu o autokefaliji iz 1922. koji se odnosio na odavno nepostojeću Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca (Jugoslaviju).

Praksa da se mitropolit na Cetinju imenuje iz Srbije, od tamošnjega Sabora, postoji nakon što je po srpskoj okupaciji 1918. nekanonski ukinuta viševjekjovna autokefalna Crkva Crne Gore.

Od 1485. i utemeljenja Mitropolije na Cetinju, uz izuzetke koji su uslovljeni bili pritiscima Turaka, pa nastavljeno od 1697. izborom prvoga vladike Petrovića-Njegoša, istinski crnogorski mitropoliti, te ostali eparhijski arhijereji autokefalne Crkve Crne Gore (Stanjevići, Ostrog, Peć), shodno crkvenome poretku, BIRALI SU SE ISKLJUČIVO U CRNOJ GORI – bez ikakva upliva iz Crkve Srbije, ili iz ma koje druge crkve ili strane države.

AKRIVIJA (ακριβεια) sveštenih kanona, ustrojstvo, kao i praksa IKONOMIJE Svete Pravoslavne Crkve, imperativno nalažu da se POMJESNE CRKVENE GRANICE UPODOBLJAVAJU DRŽAVNIM GRANICAMA – što sada nije slučaj s Crnom Gorom, koja je prije deceniju i po obnovila svoju nezavisnost.