REGAGEN o krivici EPCG i Đukanovića: Zalažemo se za zaštitu kupaca kroz vladavinu prava

Regulatorna agencija za energetiku nije i ne osporava uvođenje popusta bilo kojoj kategoriji kupaca od strane snabdjevača, već se zalaže za zaštitu kupaca kroz vladavinu prava, nediskriminatornost i razvoj konkurencije, saopšteno je iz Agencije.

Podsjetimo presudom Suda za prekršaje, EPCG i predsjednik Odbora direktora Milutin Đukanović, krivi su zato što su 18. maja 2021. godine donijeli odluku o odobravanju popusta na račune za utrošenu električnu energiju penzionerima sa penzijom nižom od 222 EUR i nezaposlenim licima sa evidencije Zavoda za zapošljavanje Crne Gore.

Naznačenom presudom, EPCG je dužna da, kao okrivljeno pravno lice, plati kaznu u iznosu od 5.000 EUR, a predsjednik Odbora direktora, kao odgovorno lice u kompaniji, u iznosu od 500 EUR.

Ovakvom odlukom Suda je, po ocjeni Agencije, dat doprinos očuvanju sektorskog uređenja propisanog Zakonom o energetici, koje je po pitanju normiranja nezavisnosti operatora distributivnog sistema električne energije usklađeno sa Trećim energetskim paketom Evropske unije.

Saopštenje Agencije prenosimo integralno:

"Povodom dezinformacija objavljenih u vezi sa  odlukom Suda za prekršaje u Podgorici donijetom po zahtjevu za pokretanje prekršajnog postupka koji je podnijela  Regulatorna agencija za energetiku i regulisane komunalne djelatnosti (Agencija), ističemo da Agencija nije i ne osporava uvođenje popusta bilo kojoj kategoriji kupaca od strane snabdjevača, već se zalaže za zaštitu kupaca kroz vladavinu prava, nediskriminatornost i razvoj konkurencije, te, s tim u vezi,  obavještavamo javnost o sljedećem:

Snaga jedne izjave nije u njenoj oštrini, već u njenoj tačnosti. Držeći se ovog načela, pozivamo sve “društveno odgovorne subjekte” da, parafraziraćemo Pekića, najprije saopšte istinu, a da onda, koliko god hoće, povodom nje iznose neistine.

A istina je da su nadzori Agencije izvršeni nad radom energetskih subjekta u ranijem periodu, ovih dana, pred prvostepenom instancom – Sudom za prekršaje u Podgorici, dobili i svoje sudske epiloge. Kad postoji zakon, društveno odgovorno je samo ono ponašanje koje je  u skladu sa tim zakonom. S tim u vezi, podsjećamo da je Agencija tokom 2021. godine izvršila nadzor u pogledu nezavisnosti operatora distributivnog sistema električne energije, propisane Zakonom o energetici, u kojem je, pored ostalog,  „Elektroprivredi Crne Gore“ AD Nikšić (EPCG) ukazala na neusklađenost odluka njenog Odbora direktora, donijetih 18. maja 2021. godine, sa odredbama Zakona o energetici, kojima je „Crnogorskom elektrodistributivnom sistemu“ DOO Podgorica (CEDIS) pravno garantovana funkcionalna nezavisnost koja podrazumijeva pravo ovog privrednog društva da donosi odluke bez spoljnih uticaja osnivača – EPCG.

Naime, odredbama Zakona o energetici, EPCG je zabranjeno da CEDIS-u daje uputstva za tekuće poslovanje i odlučivanje o investicijama u sistem u skladu sa odobrenim finansijskim planom. Imati dužnost obezbjeđivanja da se djelatnost operatora distributivnog sistema električne energije obavlja u pravnom licu, koje mora biti nezavisno –  kako to propisuje Zakon o energetici – podrazumijeva obavezu EPCG da prilikom vršenja ovlašćenja koja ima u zavisnom društvu (CEDIS), vodi računa o ograničenjima tih ovlašćenja koja je uspostavio navedeni zakon.

Protivno navedenim odredbama,  Odbor direktora EPCG je 18. maja 2021. donio odluke kojima je zahtijevano od  CEDIS-a da i to privredno društvo učestvuje u troškovima popusta  predviđenim navedenim odlukama.

EPCG je, dakle, CEDIS-u naložila, a Odbor direktora CEDIS-a je, pretpostavljajući autoritet svog osnivača svojim imovinskim pravima,  postupio po nalogu,  donošenjem Odluke od 24. maja 2021. godine, za koju sâm CEDIS, u svom dopisu Agenciji od 21. jula 2021. godine, konstatuje da je „projektovan ukupan popust na teret CEDIS po svim osnovima u periodu primjene, utvrđenom Odlukom Odbora direktora CEDIS broj 10-01-17154 od 24.05.2021. godine, u iznosu od cca .2.6 mil. eura.“ , te da je „izvjesno da će efekti primjene predmetne Odluke očekivano imati negativan uticaj na poslovni rezultat CEDIS za 2021. godinu.“

Navedenu izjavu CEDIS-a ne treba sagledavati samo u kontekstu pitanja u kojoj su mjeri izvršenjem predmetnih naloga EPCG povrijeđena imovinska prava operatora distributivnog sistema. Naime, poštovanje odredaba Zakona o energetici kojima se uređuje nezavisnost opratora distributivnog sistema  predstavlja pretpostavku obezbjeđenja konkurencije na tržištu energije, to jest pojavu novih snabdjevača koji će biti konkurencija EPCG, a, u konačnom, i izbor krajnjih kupaca ako oni (novi snabdjevači) ponude kupcima povoljnije uslove snabdijevanja. Kod činjenice da se u Crnoj Gori donose odluke povodom kojih smo pokrenuli predmetni postupak, a kojima se, protivno odredbama Zakona o energetici, obezbjeđuju povoljnosti za kupce koji su u ugovornom odnosu sa EPCG, ali ne preko budžeta EPCG, već budžeta CEDIS-a, pojava novih snabdjevača je krajnje upitna. Isključivo odluke Odbora direktora EPCG koje vode računa o propisanim dužnostima CEDIS-a, kao privrednog društva koje obavlja djelatnost od javnog interesa, predstavljaju odluke donijete u skladu sa Zakonom o energetici.

Polazeći od ovakvog zakonskog okvira, zbog prethodno opisane povrede dužnosti obezbjeđivanja da se djelatnost operatora distributivnog sistema električne energije obavlja u pravnom licu, koje mora biti nezavisno u smislu odredaba Zakona o energetici, protiv EPCG i njenog odgovornog lica  je, na osnovu člana  231 stav 1 tačka 81 Zakona o energetici, podnijet zahtjev za pokretanje prekršajnog postupka, povodom koga je Sud za prekršaje u Podgorici aprila 2023. godine donio rješenje kojim su oglašeni krivim EPCG i njeno odgovorno lice. Ovakvom odlukom Suda je, po ocjeni Agencije, dat doprinos očuvanju sektorskog uređenja propisanog Zakonom o energetici, koje je po pitanju normiranja nezavisnosti operatora distributivnog sistema električne energije usklađeno sa Trećim energetskim paketom Evropske unije. Upravo u smislu društvene odgovornosti na koju se EPCG poziva u svom saopštenju, činjenice koje smo ovdje iznijeli ne smiju ostati u sjenci ideologizovanih izjava i neprimjerenih komentara nepravosnažnih sudskih odluka."