Vlada favorizovala CAAP ocjenjujući njihov plan kao ambiciozniji i operativno spremniji

Luksemburško-američki ponuđač CAAP favorizovan je u odnosu na južnokorejski IIAC u trci za koncesiju crnogorskih aerodroma zbog, kako je ocijenjeno, ambicioznijeg investicionog plana, većih infrastrukturnih kapaciteta i operativne spremnosti da radove započne godinu ranije, uprkos tome što su oba ponuđača formalno ispunila sve tražene uslove, pokazuje zvanični izvještaj o evaluaciji tehničkih ponuda u koji je Antena M imala uvid.

CAAP, odnosno kompanija Corporación América Airports predložila je investicioni paket od 319 miliona eura za razvoj aerodroma u Podgorici i Tivtu, što je za 63 miliona više u odnosu na 256 miliona eura koliko planira da uloži južnokorejski ponuđač IIAC – Incheon International Airport Corporation.

Pored značajnijeg finansijskog obima, CAAP je predložio i raniji početak radova – već u martu 2026. godine, dok je IIAC planirao da sa izgradnjom krene godinu dana kasnije, u januaru 2027. godine. Prva faza, prema planu CAAP-a, trebalo bi da bude završena do 15. decembra 2028. godine.

Prema izvještaju o evaluaciji tehničkih, investicionih i saobraćajnih planova, CAAP je, za razliku od konkurenta, ponudio konkretne rokove i operativne kapacitete koji omogućavaju brži početak i završetak projekta, što se ocjenjuje kao ključno za ostvarenje ciljeva Crne Gore u pogledu razvoja turističke infrastrukture.

Razvoj niskotarifnih avio-baza i strateški fokus na evropske putnike

Plan koji je dostavio CAAP uključuje i formiranje avio-baza niskotarifnih prevoznika – tri aviona kompanije Wizz Air u Podgorici i dva aviona EasyJeta u Tivtu, sa početkom rada 2029. i 2034. godine.

U dokumentu je konstatovano da ponuđač ima „dokazanu sposobnost pregovaranja sa niskotarifnim avio-kompanijama“ i predviđa rast putničkog saobraćaja u skladu sa tržišnim trendovima u regionu.

Za razliku od toga, IIAC-ova strategija razvoja vazdušnog saobraćaja ne predviđa uspostavljanje baza, niti se, prema navodima iz dokumenta, oslanja na jasne analize tržišta: „Prijedlog za povećanje broja ruta koje obavljaju prevoznici sa punim uslugama (FSC) nije potkrijepljen jasnim pretpostavkama ili studijama tržišta“.

Takođe se upozorava da je „kategorizacija evropskih niskotarifnih avio-kompanija kao onih koje zahtijevaju ‘niske podsticaje’“ potencijalno rizična strategija, jer može dovesti do njihovog povlačenja sa crnogorskih aerodroma.

Dodaci i sadržaj investicija

Oba ponuđača su zadovoljila osnovne investicione zahtjeve definisane u tenderskoj dokumentaciji. Međutim, CAAP je uz obavezne radove predložio i pet dodatnih investicija (tri u Podgorici, dvije u Tivtu), dok je IIAC planirao samo jednu dodatnu investiciju i to isključivo u Podgorici.

Najznačajniji dodatak u prijedlogu CAAP-a je tzv. „masterplan nekretnina“ za aerodrom u Podgorici. Kako se navodi u izvještaju, cilj ovog koncepta je transformacija aerodroma u „multifunkcionalno čvorište“ sa komercijalnim, rekreativnim i uslužnim sadržajima.

Za razliku od toga, IIAC je predložio jedino logistički centar za elektronsku trgovinu, čiju opravdanost evaluacija dovodi u pitanje.

„IIAC-ova sopstvena prognoza teretnog saobraćaja nije dovoljno optimistična da bi održala potražnju potrebnu za Centar za ispunjenje porudžbina elektronske trgovine“, navodi se u dokumentu.

Površina terminala, parking i pristup zemaljskom opsluživanju

Kada je riječ o fizičkoj infrastrukturi, CAAP je predvidio veće kapacitete: u završnoj fazi, površina terminala u Podgorici iznosila bi 30.700 m² (prema 21.972 m² kod IIAC-a), a u Tivtu 24.000 m² (naspram 18.509 m²).

Takođe, CAAP planira izgradnju 2.000 parking mjesta u Podgorici i 921 u Tivtu, što je više u odnosu na IIAC-ovih 1.301 i 885 mjesta.

Poseban naglasak stavljen je na liberalizaciju tržišta zemaljskog opsluživanja. CAAP predviđa povjeravanje tih usluga podkoncesionarima, u skladu sa Direktivom 96/67/EC. Suprotno tome, IIAC planira da zadrži ovu djelatnost u okviru sopstvene organizacije, iako se u izvještaju upozorava na neusklađenost sa procesom evropskih integracija.

Održivost i dinamika odlučujući faktori

CAAP-ov pristup zasniva se na upotrebi ekoloških materijala, razvoju solarnih farmi i modernizaciji infrastrukture sa ciljem dostizanja zelene sertifikacije. Nasuprot tome, IIAC-ov plan za prelazak na održivi model ocijenjen je kao nedovoljno ambiciozan, posebno kada je riječ o postojećim terminalima.

Dinamika pripreme bila je dodatni razlog za negativnu ocjenu južnokorejskog prijedloga.

„IIAC je zakazao pripremne studije tokom jednogodišnjeg perioda između datuma izvršenja i početka, što bi značajno odložilo početak izgradnje“, konstatuje se u izvještaju.

Vlada Crne Gore, kako se navodi, teži da se projekat realizuje „što je prije moguće“, kako bi se odgovorilo na rastuće potrebe turizma.