Hoare: Beograd nikad nije promijenio velikosrpsku politiku, EU tretira Balkan kolonijalno

“Od vremena Slobodana Miloševića do danas Beograd nikad nije promijenio politiku koju je Milošević vodio, dakle velikosrpsku politiku. Oni još uvijek posmatraju svoje interese u regiji na bazi ideologije velikorpstva”, rekao je za Antenu M britanski istoričar Marko Attila Hoare, komentarišući  otvoreno uplitanje ambasadora Srbije u Crnoj Gori Vladmira Božovića u unutrašnja pitanja Crne Gore uključujući i formiranje nove vlade, kao i posljednji incident u kojem je slavio odluke nelegalne Podgoričke skupštine iz 1918-te, koje je Crna Gora ukinula, a on ih proglasio “oslobođenjem” i izrazom “slobodne volje”, nakon čega ga je ministartvo vanjskih poslova odlazeće vlade proglasilo “personom non grata”.

Za Hoarea koji se bavi istorijom Blakana, istraživanjem ratnih zločina i genocidom (učestvovao je u pripremanju optužnice protiv Miloševića)  i koji predaje na Sarajevskom fakultetu nauke i tehnologije (SSST), Božovićevo ponašanje treba sagledavati u tom svijetlu.

 “Znači oni tretiraju Crnu Goru kao i Republiku Srpsku i Kosovo, kao svoje 'bliže inostranstvo'.Taj termin su koristili Rusi za bivše sovjetske države. Baš tako i oni (Srbija) to smatraju svojom sferom interesa. Zbog toga su podržavali srpske nacionalističke demonstracije koje su izbile prošle godine zbog Zakona o slobodi vjeroispovjiesti. Vjerovatno samo zbog toga što je Crna Gora članica NATO-a, nije izbio rat u Crnoj Gori na 'bosanski način' Znač, to je još uvijek velikosrpska ideologija i huškanje srpskih nacionalista u Crnoj Gori i Božovićevi komentari moraju da budu posmatrani u ovom svijetlu”.

Srbija je na odluku Crne Gore reagovala recipročno i odlučila da proglasi nepoželjnim crnogorskog ambasadora u Beogradu, Tarzana Miloševića, da bi se, potom, predomislila i odmah  dobila pohvalu evropskog komesara za proširenje Olivera Varheljija, koji je Crnu Goru je pozvao da učini isto. Na pitanje kako gleda na ovo i da li bi za neki sličan slučaj u svojim zemljama imali toliko tolerancije i razumijevanja, Marko Attila Hoare odgovara:

 “Ne bi. EU je, kao i Zapad uopšte, uvijek vodila politiku tolerancije prema beogradskoj nacionalističkoj politici u regiji. Oni su bazirali mir u BiH na bazi stvaranja genocidnog entiteta Republika Srpska i još uvijek neke čanice EU neće da priznaju nezavisnost Kosova. I oni nikad neće da istjeraju stvari do kraja i EU je gora od Amerike u ovom smislu. Oni nikada ne bi dopustili ovakvo uplitanje u bilo koju državu u Zapadnoj Evropi ali, ali oni bivše komunističke zemlje smatraju kao države drugog ranga.”

Prema njegovim riječima, takav odnos imaju i prema bivšin članicama istočnog bloka a prema Balkanu i “pomalo kolonijalni”.

“Oni su spremni da kritikuju Mađarsku i Poljsku zbog ljudskih prava ali neće da kritikuju Španiju povodom ljudskih prava u Kataloniji ili recimo Grčku oko kršenja ljudskih prava makedonske manjine. Politika EU prema zemljama Zapadnog Balkana je pomalo kolonijalna. Dakle oni neće da tretiraju zemlje Zapadnog Balkana kao ravnopravne članice Unije. Oni uvijek vode politiku linije manjeg otpora. Lakše im  je da se pravi sporazum sa nekom  jačom stranom, u ovom slučaju sa Srbijom, nego da se istjera stvar do kraja”.  

U tom kontekstu kaže Hoare treba posmatrati i ponašanje EU spram dešavanja u Crnoj Gori –odnosno uporno i otvoreno tolerisanje miješanja Srbije i  SPC u unutrašnja pitanja Crne Gore, kao i otvoreno jačanje srpske nacionalističke politike i pretenzija sada preformulisanih u kovanicu 'srpski svet' umjesto 'velika Srbija'. EU  prećutno prihvata da su BiH, Crna Gora i Kosovo srpska sfera, konstatuje Hoare:

“Kao što sam rekao to nije nije ništa novo. Oni su uvijek vodili politiku tolerancije prema srpskoj politici. Oni prihvataju da će Beograd smatrati zemlje bivše Jugoslavije ili makar Bosnu i Hercegovinu, Crnu Goru i Kosovo kao svoju sferu. Tako na sličan način  tolerišu i miješanje Rusije u unutrašnje stvari njihovih susjeda, u Gruziji ili Ukrajini. Oni (EU) vode politiku manjeg otpora i uvijek im je lakše da se pridruže jačem nego da se suprotstave i raščiste stvari do kraja”, navodi britanski istoričar, stručnjak za Balkan, jugoistok Evrope, Tursku i Kavkaz. 

U Britanskom The Guardianu je 2013. izložio zbog čega se zalaže za naoružavanje protivnika režima sirijskog predsjednika Bašara al Asada. Hoare je bio istraživač na Kembridžu (Cambridge) i Kingston Univerzitetu u Londonu, a poznat je kao oštar kritičar negiranja genocida u Srebrenici.