Nizozemski i irski izbori pokazuju da glasači sada moraju da brinu da li je politički sadržaj koji konzumiraju stvaran.
Kada su glasači izašli na birališta da izaberu novog predsjednika Irske, neki su možda bili iznenađeni kada su vidjeli ime Ketrin Konoli na glasačkom listiću.
Samo nekoliko dana ranije, deepfake video u kojem se vidi kako, sad već pobjednica izbora, odustaje od trke se proširio, imitirajući Konoli i više novinara unutar svoje lažne stvarnosti.
U Nizozemskoj, dva člana parlamenta krajnje desnice su otkrivena kao kreatori Facebook stranice koja je promovisala deepfake slike njihovog ljevičarskog rivala pred tijesne izbore u nedjelju, što je izazvalo izvinjenja i optužbe.
Ovo je bila sedmica kada je vještačka inteligencija ozbiljno pogodila dvije evropske izborne kampanje i otkrila značajne praznine u kontinuiranim naporima da se spriječi neprimjeren uticaj na glasače.
Postoje zabrinutosti o tome šta to znači za evropsku politiku i njene glasače, dok političari i regulatori shvataju dolazak teksta generisanog uz pomoć vještačke inteligencije i video sadržaja koji je u američkoj politici prisutan već neko vrijeme.
“Normalizacija ovakvih praksi je zabrinjavajuća”, rekao je Hanes Kuls, docent za ljudski faktor u novim tehnologijama na Univerzitetu u Amsterdamu.
Nizozemski izbori “su jedni od prvih izbora u Evropi gdje vidimo da je [tehnologija] postala sastavni dio izbornih kampanja na različite načine,” rekao je Kles de Vris, profesor vještačke inteligencije i društva na Univerzitetu u Amsterdamu.
Šokantni potezi
U studiji oko 20.000 postova vezanih za izbore u Nizozemskoj, istraživači sa Univerziteta u Amsterdamu i Univerziteta u Majncu su otkrili da je više od 400 postova generisano pomoću AI.
Partija lidera krajnje desnice Geerta Vildersa, Partija za slobodu, prednjačila je u korišćenju AI. Više od četvrtine AI postova (ukupno 120) moglo je da se poveže sa nalozima vezanim za PVV.
Vilders je započeo PVV kampanju AI-generisanim videom koji prikazuje fiktivnu buduću Nizozemsku pod šerijatskim zakonom. Nizozemski nedjeljnik De Groene Amsterdammer je izvijestio da je video napravljen pomoću OpenAI video generatora Sora.
Kada je upitan o dominaciji ekstremističkih ili marginalnih partija u korišćenju AI, istraživač Fabio Vota rekao je: “Još postoji normativni aspekt u korišćenju AI”.
“Za krajnju desnicu, mnogo njihovih metoda je narušavanje normi i šokiranje. Ne plaše se udara na reputaciju”, dodao je.
Ipak, Vilders se tiho u ponedjeljak izvinio Fransu Timermansu, bivšem evropskom komesaru i lideru GreenLabour-Ljevica liste, nakon što su nizozemski mediji otkrili da su dva člana PVV parlamenta stajala iza Facebook stranice koja je širila zapaljive prikaze njega generisane uz pomoć vještačke inteligencije.
Na jednoj od slika, prikazanoj u nizozemskom dnevniku De Volkskrant, Timermans je viđen kako ga policija odvodi u lisicama. Na drugoj slici je imao ruke na hrpi novca.
U Irskoj, lažni video u kojem Konoli objavljuje da odustaje od predsjedničke trke, kandidatkinja je nazvala “sramnim pokušajem da se obmanu glasači i potkopa naša demokratija.”
Kroz lažni bilten irskog nacionalnog emitera RTÉ, video je prikazivao deepfake verziju Konoli kako izjavljuje: “Sa velikim žaljenjem objavljujem povlačenje svoje kandidature i završetak kampanje”, uz deepfake verzije dvoje poznatih TV prezentera koji potvrđuju vijest i diskutuju o njenom uticaju.
I Meta i YouTube uklonili su Konoli video sa svojih platformi, bez preciziranja koliko je dugo bio online. Irska ljevičarska nezavisna kandidatkinja je uvjerljivo pobijedila sa 63 odsto glasova.
Prikazivanje fiktivnih događaja ili napadanje i diskreditacija drugih kandidata su samo dva načina na koja se AI-generisani sadržaj koristi da utiče na mišljenja glasača.
Istraživači upozoravaju i na treći, možda direktniji metod, gdje AI može uticati na rezultate izbora: korisnici pitaju AI chatbotove koga da glasaju.
S obzirom na to da je veliki broj glasača obično neodlučan do posljednjih dana izbora, nizozemska Agencija za zaštitu podataka 21. oktobra je upozorila glasače da ne traže savjete o glasanju od AI chatbotova, jer oni daju “veoma iskrivljenu i polarizovanu sliku nizozemske političke scene”.
“Chatbotovi su puni grešaka”, rekao je de Vris, dodajući da “pripisuju stavove različitih partija pogrešnim partijama, a takođe djeluju kao da imaju neku vrstu usisnog efekta” u određenom političkom pravcu.
Eksperiment je pokazao da chatbotovi favorizuju listu GreenLeft-Labour za glasače sa lijevog spektra, dok su glasači sa desnog spektra uglavnom usmjeravani ka krajnje desnoj PVV.
“Ljudi sa niskim nivoom pismenosti su posebno ranjivi na dezinformacije generisane pomoću AI”, rekao je Kuls.
Odricanje od odgovornosti
Regulatori u Briselu su integritet izbora, rizike AI i online dezinformacije postavili kao glavne prioritete, dok su prateći djelimične napore posmatrali kako se izbori odvijaju.
Kako je tehnologija za generisanje AI sadržaja i platforme za njihovu distribuciju uglavnom bazirana u SAD, sve oči su uprte u Brisel za odgovor na nivou bloka.
Moćni EU Zakon o digitalnim uslugama stavlja dio odgovornosti na platforme da se nose sa rizicima po izbore, a i Meta i Google su prepoznali generativni AI kao veliki faktor rizika, vjerovatno doprinoseći njihovoj odluci da uklone Konoli video.
Međutim, zahtjevi su uglavnom vođeni brigom o dezinformacijama, a ne naporima da se reguliše kako evropske političke partije koriste generativni AI da šire svoje poruke.
Označavanje je takođe veliki dio odgovora, kako je zahtijevan posebnim EU zakonom specifičnim za vještačku inteligenciju. Istraživači Univerziteta u Amsterdamu su primijetili da većina postova koje su pratili na nizozemskim izborima nije imala AI oznaku. Za one koji su imali, platforma je dodavala oznaku, a ne političke partije.
Više zakona koji bi mogli riješiti ovo pitanje je u pripremi.
Evropska komisija priprema smjernice za tzv. AI sisteme visokog rizika koji mogu ugroziti osnovna prava ljudi, a koje će stupiti na snagu najranije u avgustu 2026.
“Ove smjernice će uključivati odjeljak o AI sistemima namijenjenim da utiču na rezultate izbora ili referenduma”, rekao je portparol Komisije Tomas Regner.
Programeri najsloženijih AI modela, poput GPT-a iz OpenAI-a ili Googleovog Geminia, već od avgusta moraju ispunjavati niz obaveza, uključujući ublažavanje “sistemskih rizika” za demokratske procese.
Idećeg mjeseca, Brisel će predstaviti još jedan prijedlog, namijenjen da podrži EU zemlje u očuvanju fer i poštenih izbornih kampanja protiv strane manipulacije i uplitanja. Očekuje se da taj prijedlog neće sadržavati obavezujuće zakonske zahtjeve.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR