Politiko: Čuvaj se, Evropo - Tramp dolazi da ti uzme izbore

Američki sajt Politiko, njemačke medijske kompanije Aksel Špringer, u analizi pod naslovom „Čuvaj se, Evropo, Tramp dolazi da ti uzme izbore“, piše da bi to bio sljedeći zadatak Trampove MAGA politike (Make America Great Again – Učinimo Ameriku ponovo velikom) – miješanje u politiku u Evropi.

To bi „trebalo da prestravi“ lidere Velike Britanije, Francuske i Njemačke – Kira Starmera, Emanuela Makrona i Fridriha Merca, ali Politiko pita: „Hoće li se iko od njih boriti protiv toga?“.

U tekstu iz Londona piše da je predsjednik SAD „pokrenuo krstaški rat da bi preokrenuo evropsku politiku u svoju korist, mobilišući punu snagu američke diplomatije za promociju ‘patriotskih’ stranaka, suzbijanje migracija, uništavanje ‘cenzure’ i spasavanje evropske ‘civilizacije’ od propadanja“.

U svom nedavno objavljenom dokumentu „Nacionalna strategija bezbjednosti“, Bijela kuća je prvi put sveobuhvatno izložila svoj pristup geopolitičkim izazovima sa kojima se suočavaju SAD i svijet.

Zvanični stav SAD sada je da bezbjednost Evrope zavisi od odlučnog pomjeranja politike tog kontinenta udesno.

Na tri stranice dokument okrivljuje Evropsku uniju za povećanje rizika od „brisanja njene civilizacije“ zbog naglog porasta imigranata, pada stope nataliteta i navodne erozije demokratskih sloboda.

U pričama o padu nataliteta i porastu imigracije teško je ignorisati rasnu dimenziju retorike Bijele kuće, piše Politiko, i dodaje da će ta dimenzija biti poznata biračima u Mađarskoj, Italiji, Holandiji i Njemačkoj, „gdje su krajnje desničarski političari artikulisali takozvanu ‘teoriju velike zamjene’ – rasističku teoriju koja lažno tvrdi da su elite u zavjeri da razblaže bijelu populaciju i smanje njen uticaj“.

„Želimo da Evropa ostane evropska“, piše u američkoj strategiji i upozorava da je „dugoročno gledano, više nego vjerovatno da će najkasnije u roku od nekoliko decenija određene članice NATO postati većinski neevropske“, što otvara pitanje da li će takve zemlje nastaviti da smatraju poželjnim savez sa SAD.

Politički recept koji iz toga slijedi – piše Politiko – jeste promjena režima u Evropi.

„Naš cilj bi trebalo da bude da pomognemo Evropi da ispravi svoju sadašnju putanju“, stoji u američkoj strategiji. To će podrazumijevati „njegovanje otpora“ unutar evropskih zemalja, a – prenosi sajt – „u slučaju da postoji bilo kakva sumnja u političku prirodu te poruke, dokument Bijele kuće slavi ‘rastući uticaj patriotskih evropskih stranaka’ kao razlog za američki optimizam“.

„Drugim riječima: Podržite krajnju desnicu da biste Evropu ponovo učinili velikom“, tumači Politiko.

Od Trampovog povratka u Bijelu kuću u januaru, evropski lideri su zadržali izvanredan nastup ostajući mirni uprkos njegovim provokacijama, do sada izbjegavajući otvoreni sukob koji bi mogao potpuno prekinuti transatlantske odnose, navodi se dalje.

Ali, za centrističke lidere koji su sada na vlasti – Emanuela Makrona u Parizu, Kira Starmera u Londonu i njemačkog Fridriha Merca – nova Trampova doktrina „predstavlja toliko egzistencijalni izazov da će možda biti primorani da mu se direktno suprotstave“.

Ta konfrontacija bi mogla doći uskoro, s obzirom na izbore sa visokim ulozima u dijelovima Velike Britanije i Njemačke sljedeće godine i mogućnost vanrednih parlamentarnih izbora u Francuskoj.

U svakom slučaju, piše Politiko, stranke povezane sa MAGA – Reformska Ujedinjeno Kraljevstvo, Alternativa za Njemačku i francuski Nacionalni zbor – spremne su da ostvare dobitke na račun centrističkog establišmenta koji je sada na vlasti. Amerika, sada je jasno, može intervenisati da im pomogne, piše u članku.

Na osnovu sadašnjih dokaza, evropski zvaničnici, čiji je posao da zaštite svoje izbore od stranog miješanja, nijesu pokazali veliku želju da uđu u borbu sa Trampom, ukazuje Politiko.

Evropska komisija je nedavno predstavila plan za „demokratski štit“ kako bi zaštitila izbore od dezinformacija i stranog miješanja, a Majkl Mekgrat, komesar zadužen za tu politiku, rekao je za Politiko da bi taj „štit“ trebalo široko primjenjivati, jer Rusija „nije jedini akter“ koji možda ima „lični interes“ da utiče na izbore u EU.

U svjetlu nove Strategije nacionalne bezbjednosti, Trampova Amerika sada sigurno mora biti među njima, ukazuje Politiko.

Čak i prije nego što je strategija objavljena, potezi Trampove administracije već su pružili dokaz njenog prezira prema evropskom političkom centru, piše dalje.

Ove godine je potpredsjednik Dž. D. Vens iznio žestoku kritiku Evrope zbog slobode govora i demokratije; Ilon Mask se umiješao u njemačke izbore da bi podržao krajnje desničarsku Alternativu za Njemačku, a ministar odbrane Pit Hegset privatno je kritikovao „bijedne“ Evropljane zbog „grebanja“ o SAD radi sopstvene bezbjednosti.

Razlika je u tome što je Trampova Strategija nacionalne bezbjednosti zvanični – politički dokument.

Ono što je gore za lidere poput Makrona, Merca i Starmera, piše Politiko, jeste to što Trampova analiza možda jeste tačna – da kritična masa birača želi sopstveni evropski MAGA pokret.

Ti lideri su pod ogromnim pritiskom populističke desnice u svojim zemljama, piše u članku: U Velikoj Britaniji Najdžel Faraž i njegova stranka „Reformišimo Veliku Britaniju“ na putu su da ostvare značajan uspjeh na regionalnim i lokalnim izborima sljedeće godine, što bi moglo da primora Starmera da ode; „Nacionalni zbor“ Marin Le Pen „muči Makronovu administraciju koja se bori sa problemima u parlamentu“, dok „Alternativa za Njemačku“ „diše Mercu za vratom u Berlinu i gura ga da zauzme još tvrđi stav o migraciji“.

Britanski premijer je u intervjuu za „Ekonomist“ ove nedjelje otkrio da je na nedavnoj privatnoj večeri u Berlinu razgovarao sa Mercom i Makronom o zajedničkoj prijetnji desnice s kojom se svi suočavaju.

Ali, ako Amerika sprovede Trampovu novu strategiju, privatni razgovori na večerama među prijateljima možda neće biti dovoljni, zaključuje Politiko.