Partizanska republika na Durmitoru – embrion obnovljene državnosti Crne Gore

Priredio: V.J.

Prema našim uvidima, najbrojnija u jednoj bici pogibija durmitorskih partizana u sukobu s četnicima bila je 10. maja 1942. na Večerinovcu, obroncima Sinjajevine, poviše Mojkovca, po ondašnjem lociranju: Polja Kolašinskih.

U toj partizanskoj pobjedi protiv četnika Pavla Đurišića, 1. crnogorskom bataljonu 1. proleterske brigade, uz mojkovački partizanski bataljon „Aleksa Đilas” i četu vasojevićkoga Komskog odreda — sadjejstvovao Durmitorski omladinski udarni bataljon, iz čijih redova pogibe 18 borkinja i boraca! Strašna cijena spoja prevelike hrabrosti i neiskustva u borbama, što ih je odvelo u četničku zaśedu; njihova imena objavljujem pri kraju ovoga teksta.

Pa ipak, četnici imali dvostruko veće gubitke. A tokom ove bitke, durmitorski omladinci, Božidar Popović i Darinka Barac, uhvatili četničku zlicu, popa Rada Popovića, alijas Gapona, člana Đurišićevog štaba; i Gaponu presuđeno na licu mjesta (opširnije i o tome pri kraju teksta).

Bitka protiv Đurišićevih četnika 10. maja 1942. za Durmitorce druga je na majkovačkome području. Prva bila 3. marta 1942. u Poljima, takođe partizanska pobjeda; međutim uz velike gubitke - poginulo 12 boraca Jezersko-šaranskoga bataljona Durmitorskoga NOP odreda (objavićemo pri kraju teksta i ovih partizana imena)…

Sada, nastavljamo sa popisom đevojaka i momaka, žena i muškaraca - rodom sa teritorije savremene OPŠTINE ŠAVNIK - koji su 1941-45. poginuli u redovima Titove vojske. Za obnovu državnosti Crne Gore i za crnogorska nacionalna prava jednaka kao i za druge u Jugoslaviji, ukupno: šest stotina šezdeset sedam (667) Šavničana!

U prethodnome nastavku (gornji link) objavili smo, po prezimenima, spisak od A do N; slijede prezimena od O do Ž…

- ODOVIĆ M. DUŠAN, 1914. Vrtoč Polje, 1942. P. Kolašinska - ODOVIĆ A. SVETOZAR, 1920. Pošćenje, 1943. Sutjeska

- PAVIĆ Lj. VASA, 1913. Šavnik, 1942. Sinjajevina

- PAVIĆEVIĆ S. JOVANA, 1888. Duži, 1943. Duži - PAVIĆEVIĆ S. KRSTO, 1911. Duži, 1943. Balača - PAVIĆEVIĆ I. RADA, 1875 Duži, 1943. Duži - PAVIĆEVIĆ R. ŠĆEPAN, 1924 Duži, 1944. Beograd

- PALIJA M. MARICA, 1899 D. Sela, 1943. Gradac - PALIJA D. TEODOR, 1928 D. Sela, 1943. Sutjeska

- PARAUŠIĆ M. ANKA, 1927 Skak, 1943. Sutjeska - PARAUŠIĆ Ć. MILICA, 1880 Skak, 1943. Skak - PARAUŠIĆ M. NEĐELJKO 1875 Pošćenje, 1943. Pridvorica - PARAUŠIĆ R. PAVA, 1882. Skak, 1943. Skak - PARAUŠIĆ Ć. RAŠO, 1914. Skak, 1945. Bosna i Hercegovina - PARAUŠIĆ N. STANICA, 1886. Skak, 1943. Pridvorica

- PEJANOVIĆ M. BOŽO, 1917. Godijelji, 1944. (-) - PEJANOVIĆ N. VLADIMIR, 1924. Godijelji, 1945. Trnovo - PEJANOVIĆ M. DRAGICA, 1922. Godijelji, 1945. Godijelji - PEJANOVIĆ L. ŽARKO, 1908. Godijelji, 1941. Godijelji - PEJANOVIĆ L. LUKA, 1875. Godijelji, 1941. Godijelji - PEJANOVIĆ J. MILIVOJE, 1904. Godijelji, 1942. Sinjajevina - PEJANOVIĆ B. NOVICA, 1911. Godijelji, 1944. Meštrovac - PEJANOVIĆ S. RADOVAN, 1896. Godijelji, 1942. Godijelji - PEJANOVIĆ N. UROŠ, 1907. Bukovica, 1941. Pljevlja

- PEKIĆ Đ. BRANISLAV, 1921. Šavnik, 1941. Krnovo - PEKIĆ S. ĆORĐIJE, 1876. Šavnik, 1943. Šavnik - PEKIĆ L. LJUBO, 1929. Previš, 1942. Previš - PEKIĆ II. MAKSIM, 1888. Previš, 1943. Previš - PEKIĆ P. SOFIJA, 1914. Podgorica, 1944. Golija

- PEKOVIĆ Ž. ANDRIJA, 1889. Dubrovsko, 1943. Cetinje - PEKOVIĆ I. ANICA, 1860. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko - PEKOVIĆ S. ISAK, 1905. Dubrovsko, 1944. Meštrovac - PEKOVIĆ S. MILETA, 1922. Dubrovsko, 1945. Bitolj (Makedonija) - PEKOVIĆ M. MIHAILO, 1919. Dubrovsko, 1945. Bitolj - PEKOVIĆ I. TOMA, 1862. Dubrovsko, 1943. Duži - PEKOVIĆ M. ČEDOMIR, 1915. Dubrovsko, 1943. Mateševo

- PERIŠIĆ S. DOBRIVOJE, 1917. Vrt. Polje, 1941. Pljevlja - PEROVIĆ N. MIJAT, 1926. Tušina, 1942. Boan - PERUNOVIĆ F. MILAN, 1880. Šavnik, 1943. Šavnik

- PETKOVIĆ P. DUŠAN, 1925. Kutnja NJiva, 1943. Borkovo brdo - PETKOVIĆ P. LUKA, 1927. Kutnja Njiva, 1943. Borkovo brdo - PETKOVIĆ T. JOVICA, 1879. Kutnja Njiva, 1943. Šavnik

- PETRUŠIĆ M. VLAJKO, 1925. Strug, 1942. Kolašin - PETRUŠIĆ N. VOJISLAV, 1921. Strug, 1943. Berane - PETRUŠIĆ M. MILOVAN, 1928. Strug, 1944. Strug

- PIĆURIĆ J. BOGDAN, 1921. Dubrovsko, 1945. Goražde - PIĆURIĆ R. VUKOSAVA, 1860. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko - PIĆURIĆ B. ŽARKO, 1888. Dubrovsko, 1943. Majevica (BiH) - PIĆURIĆ K. ŽIVKO, 1863. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko - PIĆURIĆ J. JELKA, 1887. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko - PIĆURIĆ A. MARICA, 1863. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko - PIĆURIĆ M. MILORAD, 1921. Dubrovsko, 1945. Kuči - PIĆURIĆ P. MILUN, 1926. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko - PIĆURIĆ K. SPASOJE, 1860. Dubrovsko, 1943. Dubrovsko

- POLEKSIĆ Ć. DIMITRIJE, 1868. Mokro, 1943. Vojnik - POLEKSIĆ J. DUŠAN, 1900. Mokro, 1943. Obrenovac (Srbija) - POLEKSIĆ J. ĐURO, 1922. Borovac, 1944. Zagarač - POLEKSIĆ K. JOVO, 1906. Borovac, 1944. Bioče

- FILIPOVIĆ L. KARO, 1924. Gradac, 1942. Sinjajevina

- POLEKSIĆ S. MIRČETA, 1929. Borovac, 1944. Bioče - POLEKSIĆ N. NIKOLA, 1922. Slatina, 1944. Goražde (BiH) - POLEKSIĆ B. SARA, (-) Mokro, 1943. Vojnik - POLEKSIĆ N. STANISLAVA, (-) Mokro, 1943. Vojnik - POLEKSIĆ M. TANASIJE, 1905. Mokro, 1941. Pljevlja

- POPOVIĆ L. VLADIMIR, 1916. Strug, 1944. Drvar - POPOVIĆ L. VOJIN, 1909. Strug, 1942. Kolašin - POPOVIĆ G. PERO, 1921. Šavnik, 1941. Krnovo - PUŠELJA P. MIJAT, 1913. Pošćenje, 1944. Meštrovac - PUŠELJA P. MILOVAN, 1900. Pošćenje, 1943. Sutjeska

- RADANOVIĆ J. RADIVOJE, 1927. Sirovac, 1943. Podgornca

- RADOVIĆ M. BLAŽO, 1922. D. Bijela, 1943. Sutjeska - RADOVIĆ K. DRAGIŠA, 1898. D. Bijela, 1943. Sutjeska

- RADOJEVIĆ R. RADISAV, 1888. Mokro, 1943. Sutjeska - RADOJEVIĆ R. RADOŠ, 1928. Mokro, 1943. Sutjeska

- RADONJIĆ Š. DRAGINJA, 1914. Mokro, 1942. Livno (BiH) - RADONJIĆ J. JOVAN, 1921. Mokro, 1944. Bijelo Polje

- RADULOVIĆ K. DUŠAN, 1912. Pošćenje, 1944. Danilovgrad - RADULOVIĆ K. MIRKO, 1909. Pošćenje, 1942. Polja Kolašinska - RADULOVIĆ L. NOVICA, 1885. Pošćenje, 1944. Kraljevo (Srbija)

- RAJKOVIĆ T. LJUBO, 1922. Bijela, 1943. Kravica (BiH) - RAJKOVIĆ M. MILOŠ, 1921. D. Bijela, 1945. Beograd - RAJKOVIĆ S. NOVICA, 1924. D. Bijela, 1944. Sarajevo - RAJKOVIĆ F. TOMA, 1890. D. Bijela, 1942. Duvno (BiH)

- RAKETIĆ M. JOKA, 1876. D. Sela, 1943. D. Sela - RAKETIĆ K. MILADIN, 1902. D. Sela, 1942. Knin (Hrvatska) - RAKETIĆ K. NEĐELJKO, 1908. D. Sela, 1941. Pljevlja

- RUŽIĆ N. VOJIN, 1914. Previš, 1941. Pljevlja

- SAVIĆ S. MANOJLO, 1923. D. Sela, 1943. Gradac

- SAVOVIĆ V. GAVRILO, 1920. Komarnica, 1944. Meštrovac - SAVOVIĆ R. MILIVOJE, 1920. Komarnica, 1944. Kuči

- SERATLIĆ S. ANĐELIJA, 1925. Bukovica, 1942. Sinjajevina - SERATLIĆ N. BOGDAN, 1903. Bukovica, 1941. Pljevlja - SERATLIĆ M. BOGIĆ, 1875. Bukovica, 1943. Bukovica - SERATLIĆ N. VELIMIR, 1906. Bukovica, 1941. Pljevlja - SERATLIĆ I. VOJIN, 1914. Bukovica, 1943. Bosna i Hercegovina - SERATLIĆ N. JAGOŠ, 1918. Bukovica, 1941. Pljevlja - SERATLIĆ J. JELENA, 1900. Previš, 1943. Previš - SERATLIĆ I. LJUBO, 1909. Previš, 1942. Izgori - SERATLIĆ R. MARKO, 1906. Bukovica, 1942. Polja Kolašinska - SERATLIĆ J. MILISAV, 1904. Previš, 1944. Previš - SERATLIĆ M. MILUŠA, 1920 Bukovica, 1944. Srbija - SERATLIĆ B. RADOMIR, 1926. Bukovica, 1943. Srbija - SERATLIĆ Đ. SAVA, 1888. Previš 1944. Gradac

- SIKIMIĆ RAŠO, 1908. Šavnik, 1944. (-)

- SIMOVIĆ S. MILAN, 1922. G. Bijela 1944. Lijeva Rijeka

- SMOLOVIĆ P. MILAN, 1905. Slatina, 1943. (-) - SMOLOVIĆ P. MILEVA, 1925. Slatina, 1942. Polja Kolašinska - SMOLOVIĆ P. SVETOZAR, 1918. Slatina, 1942. Polja Kolašinska

- SRDANOVIĆ M. ALEKSA, 1897. D. Bukovica, 1941. Pljevlja - SRDANOVIĆ M. DIMITRIJE, 1926. D. Bukovica, 1944. (-) - SRDANOVIĆ J. ILIJA, 1914. Kosorić, 1942. Žabljak - SRDANOVIĆ Ž. JAGOŠ, 1921. Kosorić, 1943. Miljevina (BiH) - SRDANOVIĆ P. MILOŠ, 1890. D. Bukovica, 1944. (-) - SRDANOVIĆ J. SULUMIJA (SOLOMIJA), 1923. Kosorić, 1942. Bugojno (BiH)

- STANIĆ P. ILIJA, 1915. Bare, 1942. Duvno (BiH) -STANIĆ R. MITAR, 1912. Šavnik, 1945. Pljevlja - STANKOVIĆ V. VASILIJE, 1921. Mokro, 1944. Pešter (Srbija) - STANKOVIĆ V. MILKA, 1923. Mokro, 1944. Bojna Njiva (Mojkovac) - STANKOVIĆ S. MILOŠ, 1875. Mokro, 1943. Mokro

- STIJEPOVIĆ R. VLADIMIR, 1894. Komarnica, 1943. Dragišnica - STIJEPOVIĆ M. MILOVAN, 1909. Komarnica, 1942. Sinjajevina

- STOJANOVIĆ J. JOVAN, 1901. Kosorić, 1944. Meštrovac - STOJANOVIĆ S. MARKO, 1921. D. Bukovica, 1944. Tomaševo - STOJANOVIĆ Đ. RADOMIR, 1919. D. Bukovica, 1942. Sinjajevina

- STRUNJAŠ R. BLAŽO, 1927. Timar, 1944. Vjetrenik - STRUNJAŠ M. BRANKO, 1926. Timar, 1944. Bijelo Polje - STRUNJAŠ M. LJUBOMIR, 1926. Timar, 1944. Berane - STRUNJAŠ V. MOMČILO, 1924. Borovac, 1942. Polja Kolašinska - STRUNJAŠ I. PAVIĆ, 1903. Timar, 1944. Vjetrenik - STRUNJAŠ M. RADOMIR, 1914. Timar, 1943. Vilića Guvno

- SUBOTIĆ Ć. MILKA, 1920. Risan, 1944. Bosna i Hercegovina

- ŠAROVIĆ J. MILIJANA, 1927. Komarnica, 1943. Dragišnica - ŠAROVIĆ Ć. MIHAILO, 1907. Komarnica, 1945. Komarnica.

- ŠARČEVIĆ M. DANILO, 1922. Previš, 1944. Previš - ŠARČEVIĆ M. LJUBICA, 1888. D. Sela, 1943. D. Sela - ŠARČEVIĆ T. MIĆO, 1882. D. Sela, 1943. D. Sela

- ŠEĆKOVIĆ D. BLAŽO, 1908. Strug, 1942. Boan - ŠEĆKOVIĆ B. MILIVOJE, 1906. Strug, 1941. Pljevlja

- ŠOLOVIĆ J. ISAILO, 1924. Bukovica, 1944. Beograd - ŠOLOVIĆ J. MILKA, 1918. Bukovica, 1943. Sutjeska - ŠOLOVIĆ J. MOMČILO, 1914. Bukovica, 1944. Nikšić - ŠOLOVIĆ I. PETAR, 1913. Previš, 1941. Pljevlja

- ŠĆEPANOVIĆ J. BLAŽO, 1903. Bijela, 1941. Pljevlja - ŠĆEPANOVIĆ M. JOKO, 1904. G. Bijela, 1942. Žabljak - ŠĆEPANOVIĆ M. MILISAV, 1912. G. Bijela, 1943. Bugojno (BiH) - ŠĆEPANOVIĆ M. MILOVAN, 1912. G. Bijela, 1944. Dobri do - ŠĆEPANOVIĆ M. MOMIR, 1922. G. Bijela, 1944. Srbija - ŠĆEPANOVIĆ S. NIKOLA, 1910. Borovac, 1943. Borovac

- ŠUŠIĆ S. VELIMIR, 1926. Mljetičak, 1944. Čajniče (BiH) - ŠUŠIĆ P. DANILO, 1914. Bukovica, 1945. Bukovica - ŠUŠIĆ N. LAZAR, 1887. G. Bukovica, 1941. G. Bukovica - ŠUŠIĆ O. SIMEUN, 1887. Mljetičak, 1943. Gradac - ŠUŠIĆ M. FILIP, 1923. Bukovica, 1944. Kuči

- TAUŠAN B. VLADO, 1892. Šavnik, 1944. Gradac TAUŠAN B. JAKOV, 1890. Previš, 1943. Gradac - TEŠOVIĆ M. RADISAV, 1914. Godijelji, 1944. Nikšić

- TODOROVIĆ M. VOJIN, 1918. Malinsko, 1942. Boan - TODOROVIĆ N. STEVAN, 1922. Malinsko, 1944. Bijelo Polje

- TOMIĆ V. ARSENIJE, 1909. Timar, 1941. Pljevlja - TOMIĆ F. BOŽIDAR, 1928. Bukovica, 1944. Cetinje - TOMIĆ S. VASILIJA, 1885. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ R. VELIMIR, 1886. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ N. VELJKO, 1907. Bukovica, 1941. Pljevlja - TOMIĆ T. VELJKO, 1910. Bukovica, 1943. Sutjeska - TOMIĆ V. VIDOSAVA, 1885. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ M. VOJISLAV, 1922. Timar, 1943. Morača - TOMIĆ T. VUKO, 1920. Timar, 1943. Sinjajevina - TOMIĆ M. GOJKO, 1910. Timar, 1943. Sutjeska - TOMIĆ B. GRUJICA, 1920. Timar, 1942. Livno (BiH) - TOMIĆ M. DARINKA, 1900. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ J. DRAGUTIN, 1916. Provalija, 1942. Polja Kolašinska - TOMIĆ T. ŽARKO, 1868. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ F. ŽARKO, 1888. Timar, 1943. Timar - TOMIĆ N. IVO, 1914. Timar, 1944. Vjetrenik - TOMIĆ S. JAGOŠ, 1888. Previš, 1942. Kolašin - TOMIĆ B. JELENA, 1922. Timar, 1944. Ravna Rijeka - TOMIĆ M. JOVAN, 1928. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ U. MARKO, 1919. Provalija, 1941. Pljevlja - TOMIĆ M. MILAN, 1924. Timar, 1941. Pljevlja - TOMIĆ V. MILISAV, 1914. Previš, 1942. Sinjajevina - TOMIĆ Ž. MILOŠ, 1910. Previš, 1941. Pljevlja - TOMIĆ M. MILOŠ, 1937. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ JB. MILUŠA, 1935. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ O. MOMIR, 1927. Previš, 1944. Andrijevica - TOMIĆ N. NIKO, 1911. Timar, 1941. Pljevlja - TOMIĆ O. RADOJE, 1932. Previš, 1945. Previš - TOMIĆ R. RADOMAN, 1925. Previš, 1944. Previš - TOMIĆ S. RISTO, 1903. Previš, 1941. Šavnik - TOMIĆ M. SAVETA, 1938. Previš, 1943. Previš - TOMIĆ R. SLOBODAN, 1921. Šavnik, 1942. Beograd - TOMIĆ J1. SRETEN, 1925. Šavnik, 1943. Šavnik - TOMIĆ R. TOMA, 1894. Timar, 1942. Sinjajevina

- TREBJEŠANIN P. RADIVOJE, 1907. Sirovac, 1942. Kolašin

- VEMIĆ V. BRANKO, 1924. D. Bukovica, 1944. Slavonija - VEMIĆ M. MILIKA, 1925. D. Bukovica, 1945. Bosna - VEMIĆ N. MILISAV, 1861. Bukovica, 1943. Bukovica - VEMIĆ V. MILICA, 1900. Zukva, 1943. Bukovica - VEMIĆ M. MILICA, 1869. Zukva 1943. Bukovica - VEMIĆ M. MILUŠA, 1924. Bukovica, 1943. Ivica - VEMIĆ M. NEĐELJKO, 1868. D. Bukovica, 1941. Ivica - VEMIĆ M. NIKOLA, 1914. D. Bukovica, 1945. Bosna - VEMIĆ T. PETRANA, 1928. Bukovica, 1943. Ivica - VEMIĆ M. RADOVAN, 1922. D. Bukovica, 1941. Pljevlja - VEMIĆ N. TRIPKO, 1895. Bukovica, 1943. Ivica

- VILIĆ R. MILE, 1926. Strug, 1942. P. Kolašinska

- VILOTIJEVIĆ M. VUKOLA, 1890. Duži, 1943. Berkovo brdo - VILOTIJEVIĆ M. KIĆUN, 1890. Duži, 1943. Balaca - VILOTIJEVIĆ Ž. MILOŠ, 1883. Duži, 1943. Berkovo brdo- VILOTIJEVIĆ M. RADOJICA, 1924. Duži, 1944. Andrijevica - VILOTIJEVIĆ M. FILIP, 1905. Duži, 1943. Italija - VILOTIJEVIĆ G. ŠĆEPAN, 1888. Duži, 1943. Balaca

- VLAHOVIĆ M. VELJKO, 1914. Timar, 1942. Sinjajevina - VLAHOVIĆ M. NEĐELJKO, 1900. Timar, 1944. Slatina - VLAHOVIĆ Š. OBREN, 1912. Timar, 1942. Lekovina - VOJINOVIĆ J. STEVAN, 1904. Pošćenje, 1943. Pridvorica

- VUJAČIĆ R. MAKSIM, 1896. Seoca, 1943. Bosna - VUJAČIĆ R. MILISAV, 1897. Seoca, 1942. Bosna - VUJAČIĆ M. NEĐELJKO, 1905. Seoca, 1942. Sinjajevina - VUJAČIĆ M. NIKOLA, 1905. Seoca, 1944. Srbija

- VUKOVIĆ Z. VIDOJE, 1874. Seoca, 1941. Pljevlja - VUKOVIĆ M. VLADIMIR, 1917. Seoca, 1944. Danilovgrad - VUKOVIĆ P. VUKSAN, 1914. D. Sela, 1941. Pljevlja - VUKOVIĆ M. DANOJLA, 1876. Borovac, 1943. Pošćenje - VUKOVIĆ Ć. DRAGIŠA, 1917. D. Sela, 1941 Pljevlja - VUKOVIĆ M. DUŠAN, 1888. Borovac, 1943. Gradac

- VUKSANOVIĆ M. ZDRAVKO, 1914. Krnja Jela, 1942. Kolašin - VUKSANOVIĆ M. LJUBO, 1905. Krnja Jela, 1943. Mateševo - VUKSANOVIĆ T. MILE, 1887. Krnja Jela, 1944. Krnja Jela - VUKSANOVIĆ J. MIRAŠ, 1900. Krnja Jela, 1944. Krnja Jela - VUKSANOVIĆ N. RADOSAV, 1926. Krnja Jela, 1944. Javorje - VULOVIĆ M. KOSTA, 1881. Bijela, 1943. Bijela - VULOVIĆ S. MILIĆ, 1906. D. Bijela, 1941. Pljevlja

- ZARUBICA R. BOŠKO, 1917. Provalija, 1941. Provalija - ZARUBICA S. VELIMIR, 1919. Provalija, 1943. Nevesinje - ZARUBICA M. ILIJA, 1902. Provalija, 1942. P. Kolašinska - ZARUBICA N. dr. JAKOV, 1880. Provalija, 1944. (-) - ZARUBICA M. MILIĆ, 1918. Provalija, 1941. Provalija - ZARUBICA F. MILOSAV, 1897. Provalija, 1941. Pljevlja - ZARUBICA S. MILJAN, 1911. Provalija, 1943. (-) - ZARUBICA V. NIKOLA, 1903. Godijelja, 1942. Sinjajevina - ZARUBICA S. RADOŠ, 1922. Provalija, 1944. (-) - ZARUBICA R. TRIPKO, 1912. Provalija, 1941. Pljevlja - ZARUBICA F. UROŠ, 1910. Provalija, 1943. Grabovica

- ZEKOVIĆ M. GOJKO, 1915. Bare, 1944. Mateševo - ZEKOVIĆ J. ĐORĐIJE, 1925. Tušina, 1944. Morača - ZEKOVIĆ S. MILORAD, 1923. Tušina, 1945. Trnovo - ZEKOVIĆ V. MIRO, 1926. Bare, 1944. Morača - ZEKOVIĆ J. NAOD, 1889. Bare, 1944. Žabljak - ZEKOVIĆ B. NIKOLA, 1923. Tušina, 1944. Bioče - ZEKOVIĆ S. ĆIRO, 1923. Tušina, 1944. Nikšić - ZEKOVIĆ R. ŠĆEPAN, 1910. Tušina, 1942. Lekovina - ZORIĆ B. BOŠKO, 1912. G. Bijela, 1944. Srbija - ZORIĆ N. BRAJAN, 1889. D. Bijela, 1941. Bijela - ZORIĆ B. BOGIĆ, 1921. D. Bijela, 1941. Bijela - ZORIĆ V. MILAN, 1907. G. Bijela, 1942. Sinjajevina

- ŽIVKOVIĆ A. ILIJA, 1886. Krnja Jela, 1944. Krnja Jela - ŽIVKOVIĆ M. LJUBO, 1923. Krnja Jela, 1943. Vilića Guvno - ŽIVKOVIĆ M. SAVIĆ, 1910. Slatina, 1942. Zelengora - ŽIVKOVIĆ M. TRIPKO, 1900. Slatina, 1944. Slatina

- ŽIŽIĆ R. BLAŽO, 1894. Miloševići, 1941. Cetinje - ŽIŽIĆ M. BOŽO, 1916. Strug, 1942. Boan - ŽIŽIĆ M. BOŠKO, 1910. Miloševići, 1941. Pljevlja - ŽIŽIĆ N. VUK, 1912. Miloševići, 1943. Sutjeska - ŽIŽIĆ M. DREKA, 1887. Miloševići, 1941. Kruševice - ŽIŽIĆ D. DRAGOMIR, 1903. Miloševići, 1941. Pljevlja - ŽIŽIĆ J. JELIKA, 1886. Rovca, 1941. Kruševice - ŽIŽIĆ B. JOVAN, 1875. Miloševići, 1941. Pljevlja - ŽIŽIĆ G. KRSTINJA, 1915. Trubjela, 1943. Miloševići - ŽIŽIĆ S. LJUBISAV, 1906. Miloševići, 1941. Pljevlja - ŽIŽIĆ J. MILAN, 1905. Miloševići, 1941. Pljevlja - ŽIŽIĆ M. MILEVA 1895. Strug, 1943. Morača - ŽIŽIĆ M. MILIVOJE, 1904. Miloševići, 1944. Meštrovac - ŽIŽIĆ Ž. MILIKA, 1895. Miloševići, 1942. Dobri Do - ŽIŽIĆ M. MILOŠ, 1921. Strug, 1942. Boan - ŽIŽIĆ M. MIRAŠ, 1920. Miloševići, 1943. Sutjeska - ŽIŽIĆ G. MIRUNA 1920. Bijela, 1941. Miloševići - ŽIŽIĆ N. MITAR, 1895. Miloševići, 1944. Ravno - ŽIŽIĆ M. MOMČILO, 1926. Miloševići, 1945. Sarajevo - ŽIŽIĆ G. NOVICA, 1922. Miloševići, 1941. Pljevlja - ŽIŽIĆ M. PERO, 1903. Miloševići, 1943. Sutjeska - ŽIŽIĆ V. PETAR, 1925. Miloševići, 1943. Polja Kolašinska - ŽIŽIĆ M. RADOMIR, 1882. Miloševići, 1944. Pljevlja - ŽIŽIĆ O. RADONJA, 1914. Strug, 1942. Lekovina - ŽIŽIĆ B. SPASOJE, 1911. Miloševići, 1942. Bosna i Hercegovina - ŽIŽIĆ G. UROŠ, 1922. Miloševići, 1944. Slovenija - ŽUGIĆ B. ANĐELKO, 1915. Mljetičak, 1943. Bosna i Hrcegovina - ŽUGIĆ R. VASILIJE, 1924. Mljetičak, 1945. Trnovo - ŽUGIĆ I. VOJIN, 1925. Mljetičak, 1942. Sinjajevina - ŽUGIĆ M. RADE, 1902. Mljetičak, 1944. (-).

---------

Slijedi spisak, zbirni, poginulih boraca Jezersko-šaranskoga bataljona Durmitorskoga NOP odreda 3. marta 1942. u bici u Poljima kod Mojkovca protiv četnika Pavla Đurišića.

- GRBOVIĆ J. SVETOZAR r. 1910. Pošćanski Kraj - ŽUGIĆ R. BLAGOJE r. 1912. Novakovići - ŽUGIĆ A. RADIVOJE r. 1897. Novakovići - ŽUGIĆ Ć. LJUBO r. 1921. Novakovići - JAKIĆ J. KOSTA r. 1903. Merulja - JAKIĆ M. MITAR r. 1925. Merulja - MAŠIĆ N. MITAR r. 1917. Pošćanski Kraj - NIKITOVIĆ J. MILOVAN r. 1898. Novakovići - OSTOJIĆ V. MIJAT r. 1911. Pribranci - PAJOVIĆ P. TOMO r. 1900. Novakovići - RADULOVIĆ JAKOV r. 1908. Novakovići - TMUŠIĆ M. ČEDOMIR r. 1912. Novakovići.

Sada popis đevojaka i momaka iz Durmitorskoga omladinskog udarnog bataljona koji su 10. maja 1942. na padinama Sinjajevine više Mojkovca poginuli u bici protiv Đurišićevih četnika. Većina njih pobrojani i u prethodnim spiskovima ovoga serijala, ali ne svi - jer dvoje među njima nijesu rodom iz ovih opština, nego po prilici iz Kolašina i Plužina.

- ANĐELIĆ Ilijina ANĐELKA r. 1926. Suvodo - ANDESILIĆ Mlađenov JEVREM r. 1923. Virak - ALEKSIĆ N. DANICA r. 1926, Malinsko - BADNJAR Gavrilov MILAN r. 1921. Tepca - BEĆIROVIĆ P. MILIJANA r. 1925. Jabuka - ĐURIŠIĆ Lukin BRANKO r. 1926. Tušina - ĐURĐIĆ Markov IVAN r. 1920. Komarnica - ĐURĐIĆ Lukin MILIVOJE r. 1920. Motički Gaj (po svjedočenju zamj. komesara Durmitorskoga omladinskog bataljona Tedora Sredanovića; a prema drugim izvorima Milivoje poginuo 1943. na Žabljaku) - GRUBAČ Jeftov MALIN (MARINKO) r. 1922. Brijeg - JANJIĆ Šćepanov VOJISLAV r. 1922. Grabovica - JAKIĆ Krstov RADOMIR r. 1926. Donja Sela - KARADŽIĆ Isakov MILAN r. 1925. Pašina VODA - KOVAČIĆ Ante, stanovnik Žabljaka - NENEZIĆ Milisavljev BRANKO r. Donja Bijela - OSTOJIĆ Živkov VOJISLAV r. 1923. Vrela - PETRUŠIĆ Milošev VLAJKO r. 1923. Strug - SMOLOVIĆ Pavlova MILEVA - VOJINOVIĆ Miletin RAJKO r. 1923. Razvršje.

Durmitorski omladinski bataljon je 1. aprila 1942. u Žabljaku postrojen iznad sadašnje osnovne škole, od dobrovoljaca — isključivo od 16 do 22 godine, sa velikim brojem đevojaka.

 Štab bataljona: - KRSTAJIĆ VIDOJE, komandant; - ĆOROVIĆ VOJIN, zamjenik komandanta; - BADNJAR MILAN, komesar; - SRDANOVIĆ TEODOR, zamj. komesara; — 1. četa: CEROVIĆ JOVAN, komandir; - NOVOSEL MAJO, zamj. komandira; - ŠARAC MILIVOJE, komesar; - OBRADOVIĆ VINKA, zamj. komesara; — 2. četa: - POPOVIĆ RADOMIR, komandir; - KNEŽEVIĆ VESELIN, zamj. komandira; - GLOMAZIĆ STANKA, komesar; - BATURAN ĐURO, zamj. komesara; — 3. četa: - MIRKOVIĆ VOJIN, komandir; - POPOVIĆ BOŽIDAR, zamj. komandira; - ŠLJIVANČANIN MILOVAN, komesar; - AŠANIN JOVO, zamj. komesara; — 4. četa: - BLAGOJEVIĆ BRANKO, komandir; - GRBOVIĆ DRAGO, zamj. komandira; - POPOVIĆ GLEDO, komesar; - SRDANOVIĆ JAGOŠ, zamj. komesara.

 Iz toga perioda i ove su pjesme crnogorskih partizana:

- Đurišiću, oj majore, izdajniče Crne Gore.

Za pirinač i za proju ti ubijaš braću svoju,

i za lire talijanske pališ kuće partizanske.

- Jedna baba iz Nikšića, traži Baja Stanišića.

Tražila ga otprilike, da je primi u četnike.

U četnike da je piše, da je jedan četnik više.

Iako je stara - bona, može krkat makarona.

Iako je stara baba, da ne śedi kući džaba!

Ali i sa jasnim porukama, na primjer:

 - Jedna jama kraj Nikšića

U nju ćemo Stanišića, etc.

 Iz Durmitorskoga omladinskog bataljona, poslije odsutpanja glavnine crnogorskih partizana sa Titovim vrhovnim štabom za BiH u junu 1942, ušli u sastav 1. crnogorskoga bataljona 1. proleterske:  - BARAC Miloševa DARINKA; - CEROVIĆ Jankova ANĐA; - CEROVIĆ R. JOVAN; - DUKOVIĆ O. RADOŠ; - ĐURĐIĆ J. MOMČILO; - GLOMAZIĆ Davida-Malinova STANICA; - GRBOVIĆ I. DRAGOMIR; - GRBOVIĆ R.  MILUTIN; - KARADŽIĆ Ristova SOFIJA; - KNEŽEVIĆ Jovanova JELENA; - MIRKOVIĆ B. VOJIN; - SRDANOVIĆ M. BOŽIDAR; - SRDANOVIĆ Ž. JAGOŠ; - SRDANOVIĆ S. TEODOR; - ŽUGIĆ B. KOMNEN; - ŽUGIĆ Ž. MIĆUN.

Iz ovoga bataljona (uostalom kao i najveći dio Durmitoraca iz drugih lokalnih jedinica) svrstali se u 4. crnogorsku brigadu: - KRSTAJIĆ VIDOJE; - ĆOROVIĆ VOJIN; - OBRADOVIĆ VINKA; - BADNJAR LJUBO; - ANDESILIĆ DARA; - BLAGOJEVIĆ BRANKO; - JEGDIĆ SOFIJA; - KNEŽEVIĆ VESELIN; - KRSTAJIĆ BOŽO; - KOVAČIĆ PUŚO; - KRIVAĆEVIĆ VLADIMIR; - MILIĆEVIĆ BRANKO; - NOVOSEL SAVA; - ČVOROVIĆ RADOSAV; - OBRADOVIĆ Krstova MILANA; - OBRADOVIĆ JELENA; - VUKOVIĆ SAVO; - SERATLIĆ JELENA; - ČVOROVIĆ BRANKO.

---------

I tako stigosmo do slučaja Gapona, popa Rada Popovića.

Nekoliko decenija od njegova smaknuća, eto popisa „novomučenika komunističkih zločina” i u njemu „o. Rade Popović rođen 15. aprila 1885. u Veliki”, „penzionisan početkom 1941. kao paroh” - tj. ni luk jeo ni luk mirisao - a „partizani ga ubili 1942. na Sinjajevini u mučeničkoj Špilji; njegovo unakaženo telo je posle nekog vremena izvađeno, preneto i sahranjeno u Polimlju”, etc. A otkud Gapon, mučenik, na Sinjajevini? — o tome se svetosavski tihuje.

Pa da podśetimo, kako se i Gaponov rođak, Novica M. Popović, poratni vođa nevelike grupe četničkih emigranata rodom iz Crne Gore u SAD, priśećao kako je pop „u komunistima gledao najveću nacionalnu i državnu opasnost i zato se prvi upuštio u borbu s njima” - na način da je iselivši iz Velike, jer tamo nije imao sljedbenika, „nastanio u Polimlju”. Te je „on sa oduševljenjem pomagao organizovanje četnika i ove je zaklinjao na vjernost kralju i otadžbini”. Štoviše, „nije se zadovoljio administrativnim radom” - piše o Gaponu rođak mu Popović u emigrantskim „Memoarima (1905-1945”) - „pošao na front da se s puškom u ruci bori protiv bezbožnika; iznad Mojkovca”. A poslije kuku i lele: za Gaponovu sahranu „Đurišić dao četnički kamion”, pa je „posmrtne ostatke iz Kolašina ispratio voj. Đurišić sa komandantima”...

---------

Od oktobra 1941. do juna 1942. tzv. DURMITORSKA PARTIZANSKA REPUBLIKA – embrion je, nakon okupacije iz 1918, obnovljene slobode i državnosti Crne Gore. „Fenomen Durmitorske partizanske republike” - ocjenio je svojevremeno akter tih događaja Pero Krstajić - „potencijalnom revolucionarnom snagom njenog stanovništva, uspješno povezao trajne vrijednosti tradicije Crnogoraca sa vizijom nove buduće države”.

Kako je primjetio istankuti partizan iz Pive, akademik Obren Blagojević:

- „Od četiri godine i mjesec koliko je, približno, trajala okupacija Jugoslavije, srez Šavnički, kao predratni političko-administrativni izraz durmitorskoga područja, bio je pod vlašću okupatora, odnosno njegovih pomagača četnika, u svemu, oko jednu godinu i tri mjeseca, dakle manje od jedne trećine ukupnog okupacionog perioda”.

---------

IZVORI: „Spomenik palim borcima Durmitorskog NOP odreda i žrtvama fašizma Durmitorskog kraja otkriven 13. jula 1963. godine”, Opština Žabljak, 1963. - P. Krstajić, „Durmitor u NOB i revoluciji”, Titograd, 1966. – O. Cicmil, „Durmitorski NOP odred i njegovo područje 1941-1945”, Beograd, 1966. - „Durmitorska partizanska republika - Materijali sa naučnog skupa održanog u Žabljaku 24, 25. i 26. avgusta 1977”, Istorijski institut SR Crne Gore i skupštine opština Žabljak, Šavnik i Plužine, Titograd 1979.

 (Kraj)