In memoriam: Nikola Gvozdenović Gvozdo- utemeljivač crnogorske likovne pedagogije

Tekst pripremila prof. Nataša Đurović

19. decembra napustio nas je naš poštovani profesor, dragi kolega i prijatelj Nikola Gvozdenović Gvozdo. Naš dragi profesor Gvozdo, čovjek nepresušne radne i stvaralačke energije i neobičnog duha i temperamenta, svoj bogati kreativni život velikim dijelom je posvetio utemeljenju i stasavanju naše institucije, njegujući i podržavajući brojne generacije mladih darovitih ljudi na njihovom putu umjetničkog stasavanja. Bio je inicijator, jedan od osnivača i prvi dekan Fakulteta likovnih umjetnosti na Cetinju.

Svojim dugogodišnjim predanim pedagoškim radom, prvo na Pedagoškoj akademiji i Kulturološkom fakultetu, a potom na Fakultetu likovnih umjetnosti, Nikola Gvozdenović predstavlja ključnu figuru i jednog od utemeljivača likovne pedagogije u Crnoj Gori. Trajno ostaje uspomena na njegovu spartansku posvećenost radu u ateljeu, koju je njegovao i prenosio svojim studentima, očinski im ukazujući na sve one vrijednosti koje je smatrao svetim u stvaralačkom radu. Jednom prilikom je izjavio: “Srećan sam čovjek i najviše se dičim mojim bivšim studentima, oni su dobri slikari, i četrdesetak njih su redovni profesori na raznim fakultetima likovne umjetnosti…” Za izuzetan doprinos likovnoj pedagogiji i umjetničkom stvaralaštvu, na predlog Fakulteta likovnih umjetnosti, profesoru Gvozdenoviću je 2005.g. dodijeljeno počasno zvanje profesora emeritusa Univerziteta Crne Gore.

Autentičnošću svog likovnog izraza, Nikola Gvozdenović nalazi se u samom vrhu savremenog crnogorskog stvaralaštva.

Pišući o djelu Nikole Gvozdenovića, istoričarka umjetnosti Petrica Duletić ističe: “Njegov cjelokupni umjetnički opus svjedok je jedne ogromne, divovske stvaralačke snage stopljene u jedinstvenu likovnu misao koja je punim dahom tragala za postojanim vezama prirode i čovjekove misli, njegovog senzibiliteta i doživljaja svijeta.”

Baveći se autentičnim umjetničkim opusom Nikole Gvozdenovića, istoričarka umjetnosti Ljiljana Zeković je zapisala: “Tematski vezan za pejzaž Crne Gore i antejsku snagu njenog čovjeka, Gvozdenović predstavlja sinonim crnogorskog umjetnika kojeg karakteriše najizvorniji,iskonski ,arhaični princip duha geinus loci.

Rodna Crmnica postala je u njegovom slikarstvu paradigmavaseljene u malom, sublimirana snaga jednog okamenjenog svijeta koji egzistira u osami, izolovan od civilizacijskih tokova. Ona predstavlja odraz imaginarne božanske emanacije iz koje je stvorena nova realnost prožeta sugestivnom moći jednog “djevičanski” čistog prostora u koji, transcedentalnom slojevitošću misli i osjećanja, slikar unosi diskretno nagoviještene mijene i preobražaje ne narušavajući, pri tome, “tvoračesku” harmoniju duha imaterije…Gvozdo je kroz pojednostavljene arhetipske forme stvorio autonomnu viziju ikoničnog karaktera,sliku vlastitog univerzuma kao nukleusa njegovog memorijskog, egzistencijalnog i duhovnog bitka-njegove “kolijevke”.”

Nikola Gvozdenović je rođen 1934. godine u Gluhom Dolu, u Crmnici. Srednju umjetničku školu (vajarski odsjek) u Herceg Novom završava 1955.godine, kada upisuje vajarski odsjek Likovne akademije u Beogradu, u klasi profesora Sretena Stojanovića. 1957.godine boravi tri mjeseca u Parizu, a po povratku prelazi na slikarski odsjek u klasi Đorđa Andrejevića Kuna. Postdiplomske studije na odsjeku za mozaik i fresko slikarstvo kod profesora Mila Milunovića završava 1963. godine i zapošljava se na Višoj pedagoškoj školi u Prištini.

Školske 1966/67. prelazi na Pedagošku akademiju u Nikšiću, na kojoj dvadeset godina radi kao profesor crtanja. Od 1987.godine vanredni je profesor na Kulturološkom fakultetu na Cetinju, a potom redovni profesor na Fakultetu likovnih umjetnosti na Cetinju, od njegovog osnivanja 1988.g. sve do penzionisanja. Boravio je na studijskim putovanjima u Francuskoj, Italiji, Njemačkoj, Čehoslovačkoj, Poljskoj, Švajcarskoj, Velikoj Britaniji, Turskoj, Grčkoj, SAD-u. Bio je član Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore od 1966.godine. Izlagao je samostalno u zemlji i inostranstvu kao i na preko 130 kolektivnih izložbi.Dobitnik je Trinaestojulske nagrade, kao i brojnih vrijednihnagrada za svoje stvaralaštvo.