„Književnik kazuje da su ‘pjesnici probuđeni djelovi Atlantide’, odnosno, ‘kristali nastali iz sjemena smrti’, ono što dolazi poslije zemnog života, poslije fizike – metafizika. Pjesnik je ono mišljenje koje promišlja samoga sebe i koji je u svom promišljanju na ivici ovozemaljskog i onozemaljskog”.
Ovo u povodu nove poetske zbirke Borislava Jovanovića „ASTRALNA KATARZA – arhiviranje lirike metafizike” (2025) zapisuje u recenziji dr Andrijana Nikolić, profesorka Fakulteta za crnogorski jezik i književnost.
Dr Andrijana Nikolić: „Jovanović se kroz poetizovanu meditativnu prozu bavi mišlju o bivstvovanju, o granici između života i smrti, o poetskom i estetskom. NADPOETSKO je NADSMRTNO”
„ASTRALNA KATARZA – arhiviranje lirike metafizike” podijeljena je u cikluse: - Tri ljetopisa; - Logos i sihronizacije; - Post-Vavilonski krugovi; - Genetsko pismo svijetu; - Uputstva memorije; - Cvijeće umoumlja; - Opismenjavanje sudbine.
„Književnik Jovanović jedan je od onih čija se pisana riječ sagledava u svojstvu filozofskog, književnog i istorijskog, ali i društveno-političkog”, piše dr Nikolić.
„Jovanović se kroz poetizovanu meditativnu prozu bavi mišlju o bivstvovanju, o granici između života i smrti, o poetskom i estetskom. NADPOETSKO je NADSMRTNO i zato je zemni pjesnik onaj dio nebeskog svoda (ako takav svod uopšte postoji) kojega ni smrt ne može rastaviti od svjetovnog, jer ‘smrt uvijek ima nešto da kaže’ (kroz pjesnikovu zaostavštinu) a ‘pomen joj čine poetika, semantika i estetika’”.
Dr Dubravka Đurić, srpska pjesnikinja i teoretičarka poezije, prevoditeljica američke poezije i antologičarka, redovna profesorka na beogradskom Fakultetu za medije i komunikacije, napominje za Jovanovića da je „reč o autoru sa izuzetnom sposobnošću autorefleksije”.
„Borislav Jovanović književnik, istoričar i kritičar književnosti i zagovornik određenih pesničkih modernizacijskih koncepata u crnogorskoj pesničkoj kulturi. Njegovi tekstovi su značajni za promišljanje o novijoj, modernoj i postmodernoj, crnogorskoj poeziji”.
Dr Dubravka Đurić: „Metafizika postavljena u središte pesnikovog dijaloga sa zapadnom mitološkom, filozofskom i pesničkom tradicijom. Pesnik zastupa stav da postoji sistem univerzalnih vrednosti u koje se ovaj lirski veliki, postmoderni, metafizički spev mora upisati”
„Na formalnom nivou ova knjiga uspostavlja zanimljivu napetost između izrazito lirskog diskursa i forme pesme u prozi”, ocjenjuje dr Đurić u recenziji za zbirku „ASTRALNA KATARZA – arhiviranje lirike metafizike”.
„Autor njome reaktualizuje drevne animozitete ali i privlačnosti između polja filozofije kao sistema spekulativnog mišljenja zapadne tradicije i polja poezije kao umetnosti. Metafizika je postavljena u središte pesnikovog dijaloga sa zapadnom mitološkom, filozofskom i pesničkom tradicijom. Pesnik zastupa stav da postoji sistem univerzalnih vrednosti u koje se ovaj lirski veliki, postmoderni, metafizički spev mora upisati”.
* * * * * *
Slijede izvodi iz Jovanovićeve zbirke „ASTRALNA KATARZA – arhiviranje lirike metafizike”…
…Nemam višeg cilja od sebe
I od prvog drugog i trećeg čitaoca u mene
Čeznem da iščeznem u neizčeznutom
Izumireš li to i ti neizumrla materijo
Na moje oči
Izdvojene iz tebe
Kao polen od cvijeta
Ili je ovo moje preuzeće
Kao prvo i posljednje slovo univerzalnog
Inicijum svakog označavanja
I pretvaranja Mliječnog puta u trajnu sliku svijeta…
---
…Taj polenov prah mi je uvijek ostao nejasan iako sam mislio da o njemu sve znam
Iako mi ga je majka donosila za posip rana
U čistom vantežinskom stanju
Tako je to moj dvojniče
Skitnico nebeska
Posinče svega odsutnog
Kad si sebe zamijenio sa nekim ko nije ni postojao i pozvao mene za svjedoka…
---
Vjerujući da ovaj svijet nije naše najbolje mjesto
Padali smo u različite kome i popijevke
Prevrtali živi u sopstvenom grobu
Organizovali uzajamne hajke
Zaigravali se i preigravali
Kladili
Brali svoje ruže
Naklonjeni svako svojoj
Graničili se i razgraničavali
Svetili se jedno drugom…
Biologija dade nešto do znanja ontologiji
Ontologija odmahnu rukom
I ostavi posljednju poruku
U nikad čitljivom rukopisu.
"Nemam višeg cilja od sebe / I od prvog drugog i trećeg čitaoca u mene”. Poetska zbirka Borislava Jovanovića „ASTRALNA KATARZA – arhiviranje lirike metafizike” (2025)
* * * * * *
Borislav Jovanović (84), crnogorski književnik i kritičar, diplomirao na Filološkom fakultetu u Beogradu, dobitnik književnih i društvenih priznanja, autor je knjiga: - „Starac i zvijezde” (poezija, 1979) - „Staze” (poezija, 1983) - „Mala Moskva” (roman, 1998) - „Amputacije” (poezija, 2001) - „Libroskopija: Prikazi iz savremene crnogorske književnosti i istoriografije” (književna kritika, 2002) - „Crnogorski književni urbanitet” (književna kritika, 2005) - „Biblion: Crnogorska poezija devedesetih” (izbor suvremene crnogorske poezije, 2006) - „Kenotaf” (poezija, 2006) - „Spornik” (izbor iz poezije Radovana Zogovića, 2009) - „Okivanje Thanatosa” (poezija, 2010) - „Nova crnogorska književnost: zbornik” (književna kritika, 2010) - „Svemoderna Montenegrina” (književna kritika, 2011) - „Bijeli gavran” (roman, 2011) - „Ja, trotinet i internet” (dječija poezija, 2014) - „Vidimo se u poeziji” (poezija, 2015) - „Priče sa sedmog sprata” (dječija poezija) - „Estetska izvedenica crnogorske književnosti” (književna kritika, 2016) - „Predreferendumski razgovori” (publicistika-intervjui, 2016) - „Zamak Mišela de Montenja: Estetsko biće književnog djela” (teorija književnosti, 2017) - „Nezakazano vrijeme” (poezija, 2018) - „Zimska škole flaute” (roman, 2021) - „Pozivno pismo literature: književni notesi” (književni dnevnik, 2024).
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR