Zbornik dokumenata Muslimani u Knjaževini Crnoj Gori 1880–1894

Zbornik dokumenata „Muslimani u Knjaževini Crnoj Gori 1880–1894“ koji su priredili istoričari Jovan Muhadinović i Admir Adrović novo je izdanje Matice crnogorske.

Kako se navodi u saopštenju, zbornik predstavlja neposredno svjedočanstvo prvih 15 godina života Crnogoraca i muslimana nakon Berlinskog kongresa u Crnoj Gori. Odlukama velikih sila 1878. godine pored teritorijalnih proširenja, Crna Gora je prvi put dobila i veliki broj stanovnika koji nijesu bili pravoslavne vjeroispovijesti. Od 200.000 stanovnika u granicama nove države našlo se oko 10.000–15.000 muslimana.

Analizirana i selektovana dokumenta su sastavni dio fonda „Ministarstvo unutrašnjih djela“ (MUD) koji se čuva u Državnom arhivu Crne Gore na Cetinju i predstavljaju građu jednog od najznačajnijih arhivskih fondova za izučavanje istorije Crne Gore.

- Pregledom 79 arhivskih kutija za period od 1880. do 1894. godine, u kojima se nalazilo oko 5000 dokumenata, izabrali smo 328 najreprezentativnih. Izabrani arhivski materijal se prvenstveno odnosi na integraciju muslimanskog stanovništva u sastav za njih nove državne vlasti i dotad vjekovima neprijateljske zemlje. Dokumenti su prekucani na izvornom narodnom jeziku onoga doba, što je još jedan njihov kvalitet i predstavlja doprinos daljem izučavanju crnogorskog jezika. Čitaoci će tako imati priliku i da upoznaju jezik kojim su se koristili naši preci, a koji predstavlja kulturno i nacionalno bogatstvo Crne Gore, dok će ga se stariji moći lakše prisjetiti – navode priređivaći u svom predgovoru.

Poštujući načela istoriografije da se sačuva izvornost dokumenata izvršene su samo nužne jezičke intervencije: ispravljene su očigledne slovne greške evidentirane u dokumentima, razdvojene su spojene riječi i sintagme, spojen je jedan broj nepotrebno razdvojenih riječi i ispravljene su greške prilikom pisanja velikog početnog slova, posebno kod antroponima i toponima. Sve ostalo je vjerno prenešeno kao u originalima. Zbornik u prilozima donosi faksimile jednog broja dokumenata i dostupne fotografije glavnih aktera ovog procesa.

Zbornik dokumenata „Muslimani u Knjaževini Crnoj Gori 1880–1894“ je objavljen u ediciji Istorijski izvori na 468 strana. Urednik izdanja je Ivan Ivanović, a knjigu u ime izdavača potpisuje Ivan Jovović, navodi se u saopštenju Matice crnogorske.