Plan da se do 2035. dostigne nulta emisija ugljen-dioksida

Aerodromi Crne Gore akreditovani su za prvi nivo programa dekarbonizacije a, kako je saopšteno iz te kompanije, plan je da se do 2035. godine dostigne nulta emisija ugljen-dioksida (CO2).

Iz ACG su kazali da kontinuirano provjeravaju i ocjenjuju efikasnost preduzetih aktivnosti usmjerenih prema zaštiti životne sredine, kroz ispunjavanje zahtjeva sadržanih u međunarodnim normama i zakonskim propisima u cilju poboljšanja kvaliteta životne sredine i kontrole štetnih uticaja.

“Planovi, aktivnosti i postupci zaštite životne sredine konstantno se usklađuju sa zahtjevima međunarodnog standarda ISO 14001:2004”, rekli su Agenciji MINA iz Aerodroma.

Oni su kazali da ispunjenje tih standarda predstavlja minimalni nivo kvaliteta sistema upravljanja životnom sredinom u ACG.

Navodi se da strateški plan Aerodroma uključuje i dugoročni plan rada sa energetskom tranzicijom.

Kako se dodaje, u tom kontekstu će uložiti napore u pravcu prelaska na opremu i vozila koja imaju minimalan karbonski otisak.

Planirana je i instalacija izvora obnovljive energije u okolini aerodroma, prilagođavanje infrastrukture vazdušne strane prema potrebama gabarita novih aviona, koji će koristiti održiva goriva.

Iz Aerodroma su rekli da je u cilju smanjenja CO2, Evropska unija (EU) usvojila nekoliko različitih dokumenata.

“Prvi takav propis je plan Fit to 55, kojim su zacrtane smjernice za svaku aktivnost koja generiše CO2”, kazali su iz ACG.

Oni su naveli da je, što se tiče avijacije, EU donijela plan ReFuelEU Aviation – održiva goriva za vazduhoplovstvo, kojim se definiše na koji način se smanjuje emisija CO2 u avijaciji korišćenjem održivih avio-goriva.

To, kako se dodaje, podrazumijeva i prelazak na gorivo koje nema za posljedicu emisije CO2, a to je vodonik.

“Što se tiče aerodroma, oni se obavezuju da osiguraju infrastrukturu za SAF (Sustainable Aviation Fuel), kao i da rade na programu eliminacije CO2 u procesu pružanja usluga u avijaciji”, pojasnili su iz Aerodroma.

Kako se dodaje, ACG su započeli dekarbonizaciju još 2021. godine.

Pojašnjava se da su tim programom Aerodromi akreditovani za Nivo 1 odnosno, definisali su svoj karbonski otisak.

Iz ACG su naveli da je plan da u naredne tri godine ACG steknu sertifikat za Nivo 2 kojim se dokazuje smanjenje karbonskog otiska.

“A da u periodu od pet godina dobiju akreditaciju za Nivo 3 kojim se dokazuje optimizacija korišćenja energije, dok je plan da se do 2035. dostigne nulta emisija CO2 što potvrđuje Nivo 3+ „Neutralnost“”, kazali su iz Aerodroma.

Oni su rekli da su ka nadležnim institucijama u Crnoj Gori inicirali primjenu novih tehnologija i obnovljivih izvora energije.

“Konkretno, predlažemo da se, u perspektivi, na prostoru aerodroma, na zemlji i na objektima planira izgradnja solarnih elektrana i prateće infrastrukture u cilju proizvodnje električne energije i vodonika za potrebe vazduhoplovnih aktivnosti”, rekli su iz Aerodroma.

Govoreći o dostupnosti vodonika na aerodromu, a poznavajući probleme skladištenja i transporta, iz ACG su rekli da EU predlaže razvoj solarnih i vjetro izvora za proizvodnju električne energije, sa ciljem snabdijevanja električnom energijom budućih aviona sa baterijama, ili punjenje aviona tečnim vodonikom koji se proizvodi elektrolizom na samom aerodromu.

Iz ACG su rekli da je nekoliko aerodroma u EU već instaliralo velike površine oko štićenih zona solarnim panelima kojima se proizvodi struja snage od oko 150 MW na postojećim lokacijama na sjeveru Evrope.

“Sunčana energija na našim geografskim širinama je znatno jača nego na sjeveru Evrope, pa Crna Gora ima prirodne uslove da ta proizvodnja bude isplativija na našim aerodromima”, kazali su iz ACG i podsjetili da su potpisnici Deklaracije iz Tuluza čiji je cilj da se emisija CO2 u avijaciji u potpunosti elimiše, odnosno svede na nulu do 2050. godine.

Goovreći o aktivnostima koje ACG sprovode po pitanju „zelenih“ aktivnosti, izvršna direktorica Green Home Azra Vuković je rekla da se aktivnosti u smjeru održivog upravljanja emisijama CO2 i dekarbonizacije moraju intenzivno i trajno sprovoditi.

Ona je kazala da emisije iz vazduhoplovstva značajno doprinose klimatskim promjenama.

“Avioni sagorijevaju fosilno gorivo koje oslobađa CO2, ali imaju i druge negativne posljedice koje uključuju emitovanje oksida azota PM čestice, isparljiva organska jedinjenja, sumpor dioksid, ugljen monoksid, nesagorjele ugljovodonike”, rekla je Vuković agenciji MINA.

Ona je navela da je glavni izvor zagađenja iz operacija aviona, ali i da na kvalitet vazduha utiče i podrška na zemlji, drumski transport koji podržava operacije aviona dok je, kako je dodala, na aerodromima prisutna ogromna potrošnja električne energije.

“U smislu uticaja na životnu sredinu, treba pomenuti i da izloženost buci aviona utiče na zdravlje i dobrobit ljudi, a posebno su pogođeni građani koji žive u blizini aerodrome”, rekla je Vuković.

Ona je kazala da je manje letjenje jedini način da se smanje emisije sa gasovima staklene bašte i da je dekarbonizacija vazduhoplovstva jako zahtjevna i teška.

“Međutim, aktivnosti koje je moguće realizovati, a koje, između ostalog, podrazumijevaju energetsku efikasnost kroz zamjenu tradicionalnog osvjetljenja LED osvjetljenje, korišćenje energetski efikasne klimatizacije i osvjetljenja su aktivnosti koje treba realizovati bez daljeg odlaganja”, rekla je Vuković.

Upitana da li smatra da će ACG uspjeti da emisiju CO2 u avijaciji svede na nulu do 2050. godine, kao što je to predviđeno i Deklaracijom iz Tuluza, Vuković je rekla da kada se govori o dekarbonizaciji, avijacija je oblast u kojoj se najmanje radi, pa će postizanje postavljenih ciljeva biti izuzetno izazovno na globalnom nivou, pa tako i za Crnu Goru.

“Iako je u prethodnoj dekadi poboljšana efikasnost goriva, paralelno sa tim povećava se i broj letova, pa su ukupne emisije iz ove oblasti daleko od smanjenja”, smatra Vuković.