Put u Evropsku uniju moguć samo uz aktivno učešće lokalnih vlasti

Delegacija Crne Gore prisustvovala je sjednici Zajedničkog savjetodavnog odbora (ZSO) Komiteta regiona EU i Crne Gore u Briselu 27. maja, na kojoj se raspravljalo o procesu pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji sa lokalnog stanovišta i o statusu Crne Gore kao ekološke države.

Kako je saopšteno iz Zajednice opština Crne Gore, delegaciju su činili: Radoš Žugić, predsjednik Upravnog odbora Zajednice opština Crne Gore i predsjednik Opštine Žabljak, Petar Smolović, predsjednik Opštine Bijelo Polje, Vida Ivanović, predsjednica Skupštine opštine Berane i Samir Agović, predsjednik Opštine Petnjica.

Decentralizacija je, kako je konstatovano na sjednici, prvi zadatak lokalnih vlasti u Crnoj Gori i pod budnim je okom Odbora lokalnih i regionalnih vlasti.

Ukazano je da je implementacija zakona od suštinskog značaja za članstvo Crne Gore u EU, gdje opštine imaju ključnu ulogu u sprovođenju principa vladavine prava, kao i u obezbjeđenju stvarne a ne formalne integracije unutar EU i transformacije koja unapređuje život građana i donosi konkretne koristi.

U tom smislu naglašena je i neophodnost usmjeravanja bespovratnih fondova direktno lokalnim vlastima.

Takođe je naglašen značaj drugih kriterijuma za članstvo kao što su: borba protiv korupcije, sloboda medija, digitalizacija, rodna racnopravnost, prava nacionalnih manjina, usklađivanje sa vanjskom politikom EU i odnosi sa susjedima.

Na sjednici su, za kopredsjedavajuće Odbora, izabrani Radoš Žugić i Nikola Dobroslavić, član Evropskog komiteta regiona i župan Dubrovačko-neretvanske županije.

U usvojenom Programu rada ZSO za period 2025-2030. godine, utvrđene su prioritetne oblasti: evropske integracije, održivi razvoj, zelena i digitalna tranzicija i jačanje administrativnih kapaciteta opština.

Petar Marković, ambasador i šef Misije Crne Gore pri Evropskoj uniji, rekao je da lokalne zajednice predstavljaju temelj evropskih vrijednosti i da na njihovom angažmanu leži održivost evropskog puta Crne Gore.

Takođe, istakao je da ulaganje u ljudske resurse, razmjena praksi i dobrih iskustava predstavljaju ključni instrument za ubrzan proces evropskih integracija, te da lokalne samouprave mogu da daju svoj doprinos kroz dobre projekte i privlačenje investitora.

Predstavnica Evropske komisije Heinke Veit ukazala je na potrebu većeg učešća opština u planiranju i sprovođenju politika koje se direktno tiču građana, naglašavajući da „bez lokalnog kapaciteta nema uspješne implementacije evropskih normi na terenu“.

Drugi dio sjednice bio je posvećen pitanju “Crna Gora – prva ekološka država na svijetu: riječi ili djela?“.

Učesnici su govorili o izazovima u implementaciji zelene agende na lokalnom nivou, potrebi za većim ulaganjem u zaštitu životne sredine, kao i važnosti uključivanja građana u proces donošenja odluka.

Posebno je naglašena važnost ekološke pismenosti, saradnje obrazovnog i civilnog sektora i jačanja lokalnih budžeta za zaštitu prirode.

Govornici u ovoj sesiji bili su: dr Ivana Vojinović, direktorica Centra za klimatske promjene, prirodne resurse i energiju pri Univerzitetu Donja Gorica, Veselin Šturanović, izvršni direktor Fondacije za održivi razvoj Sjevera FORS Montenegro i dr Željka Šiljković, redovna profesorica Univerziteta u Zadru.

Mišela Manojlović, generalna sekretarka Zajednice opština, govorila je o Studiji izvodljivosti koja će integrisati zdravstveni, eko i ruralni turizam, sa organskom poljoprivrednom proizvodnjom, zaštitom životne sredine i zdravim stilovima života u svim crnogorskim opštinama.

Riječ je o projektu koji predstavlja podršku Zajednice svojim članicama, a koji sadrži u sebi potencijal za brendiranje svih opština, a time i kompletne Crne Gore kao BioEko destinacije.

Manojlović je naglasila da ovakvi projekti stvaraju uslove za ravnomjeran regionalni razvoj, sprečavaju depopulaciju i obezbjeđuju snažnu vezu između tradicije, prirode i savremenih ekonomskih tokova. 

Na kraju je istaknuta uloga Zajedničkog savjetodavnog odbora kao posrednika između lokalnih zajednica Crne Gore i evropskih institucija, koji kroz kontinuiranu saradnju i dijalog doprinosi osnaživanju lokalnih samouprava.