Kada Fond za manjine dijeli novac - Srbi u prvim redovima

Raspodjela novca iz Fonda za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava za finansiranje projekata koji su značajni za očuvanje i razvoj nacionalnih, odnosno etničkih posebnosti pripadnika manjinskih naroda i drugih manjinskih nacionalnih zajednica u Crnoj Gori, ponovo je u žiži javnosti.

Naime, Zvonimir Deković, predsjednik Hrvatskoga nacionalnog vijeća Crne Gore, reagovao je poručivši da je hrvatska zajednica dobila najmanje novca, te da su u dodjeli očigledne malverzacije i koruptivne radnje. 

Deković je saopštio da su, kako se izrazio, legitimni predstavnici hrvatske zajednice dobili samo 27.900 eura, što je tek 1,65 odsto od ukupnog iznosa namijenjenog za raspodjelu. 

"Pojedinci i NVO, nama nepoznati, za projekte koji imaju u naslovu poveznicu s Hrvatima i hrvatskom tradicijom dobili su 38.100 eura, a udruge i pojedinci koji se, prema naslovima projekata, bave međunacionalnim projektima koji uključuju i bavljenje hrvatskom tradicijom i zajednicom, 52.810 eura. 

Suvišno je naglašavati da legitimni predstavnici hrvatske zajednice i hrvatskih udruga u Crnoj Gori nisu niti čuli za te pojedince i udruge koji se ,,bave'' hrvatskom zajednicom, a kamoli da su im se isti obratili kako bi dobili legitimnu povratnu informaciju o relevantnosti svojih projekata. Ne možemo i ne želimo pristati na to da nama nepoznati ljudi dobijaju sredstva za realizaciju projekata koji u svom nazivu imaju prefiks hrvatski niti da nam takvi tumače hrvatski jezik, kulturu i tradiciju", navodi Deković. 

Ove godine je iz Fonda za 221 projekat opredijeljeno milion i 690 hiljada eura. 

Najveći dodijeljeni iznosi 

Kada se pogleda kompletna lista najveći iznos novca koji je pojedinačno dodijeljen je 25 hiljada eura - za Srpski kulturni centar "Stefan Nemanja" za portal "Srpske novine".

Na drugom mjestu po iznosu novca je Konferencija srpskih nacionalnih organizacija iz zemalja regiona Podgorica, 20 hiljada, za "Akademske tribine". 

Srpska književna zadruga u Crnoj Gori dobila je za izdavačku djelatnost 19.950, a NVO Mladi Romi Podgorice "Tišina na Papiru: Priručna biblioteka romske literature" 19.700. 

Srpski informativno kulturni klub "Sveti Sava" Podgorica dobio je 19.450 eura za Magazin "Srpske narodne novine", S - Mediji za produkciju srpskog radija Ćirilica 18.900. NF Građanska alijansa "Manjine, prošlost i budućnost: lekcije za novu generaciju 18.000, NVO Šadrvan "Džamije i džemati Plava" 17.500 eura. 

Dakle, od osam najvećih pojedinačnih iznosa organizacijama i projektima sa srpskim predznakom pripalo je pet. 

Više od 300 hiljada za organizacije i projekte sa srpskim predznakom 

Na organizacije ili projekte fizičkih lica koji promovišu tu zajednicu opredijeljeno je više od 300 hiljada eura. 

Najviše novca, 25 hiljada eura, dobio je Srpski kulturni centar "Stefan Nemanja" za portal "Srpske novine" i Konferencija srpskih nacionalnih organizacija iz zemalja regiona Podgorica, 20 hiljada, za "Akademske tribine". Srpska književna zadruga u Crnoj Gori dobila je za izdavačku djelatnost skoro 20 hiljada eura (19.950), Srpski informativno kulturni klub "Sveti Sava" Podgorica dobio je 19.450 eura za Magazin "Srpske narodne novine". 

Organizaciji S - Mediji za produkciju srpskog radija Ćirilica dodijeljeno je blizu 19 hiljada eura (18.900). 

Srpsko kulturno društvo "Vuk" za audio serijal "Srpske crkve i manastiri u Crnoj Gori" dobilo je 16 hiljada eura. 

Srpsko narodno vijeće Crne Gore dobilo je za "Audio serijal srpski jezik u Crnoj Gori" 15.750 eura, a isto toliko i NVO "Kulturna scena" za projekat "Srpska kulturna scena u Crnoj Gori i regionu". 

NVO Bisernica dobila je oko 13 hiljada eura za "Muzičke i folklorne manifestacije srpskog naroda iz Crne Gore". 

Iako prosrpski političari potenciraju da Srbi u Crnoj Gori nijesu nacionalna manjina, te da će u adekvatnom trenutku doći i do rješavanja statusa većinskog srpskog jezika, izgleda nijesu isti aršini kada je riječ o podjeli kolača iz Fonda. 

Bošnjacima preko 200 hiljada, Romima preko 140, Albancima oko 130 hiljada...

Na projekte koji u nazivu imaju poveznicu s Bošnjacima i bošnjačkom tradicijom opredijeljeno je više od 200 hiljada eura, dok je za projekte čiji naziv sadrži odrednicu Muslimani dodijeljeno oko 37 hiljada eura.

Takođe, uvidom u Odluku, koja je objavljena na sajtu Fonda, može se primijetiti da je značajna suma novca, gotovo 400 hiljada otišla za projekte koji se tiču islama, ali bez preciznih etničkih odrednica. 

Projektima koji su zavedeni na albanskom jeziku ili se u okviru naziva pominju Albanci, dodijeljeno je nešto manje od 130 hiljada. 

Za projekte gdje se pominju Romi opredijeljeno je nešto preko 140 hiljada eura. 

Na osnovu podataka koji su navedeni u Odluci Fonda ne može se jasno zaključiti kojoj manjinskoj zajednici je otišla još suma od oko 400 hiljada, budući da se na listi nalaze i fizička lica i projekti po čijem nazivu se to ne može zaključiti. 

DFC: Finansiranje nekih NVO problematično 

Iz Digitalnog forenzičkog centra prošle godine su ukazali da su nevladine organizacije iz oblasti kulture i obrazovanja sa srpskim predznakom važan kanal širenja srpskog i ruskog uticaja u Crnoj Gori.

- Skrivajući se iza manipulativnog narativa o ugroženosti srpstva, kao i zaštite srpske vjere, kulture i jezika, one u kontinuitetu šire etnonacionalističke i etnofiletističke ideologije u Crnoj Gori. 

Njihov angažman zasnovan je na promociiji srpskog unitarizma koji se manifestuje promovisanjem ideje srpskog sveta. Djelovanje je zasnovano na suprotstavljanju građanskog uređenja crnogorskog društva, a posebno na negaciji crnogorskog identiteta i državnosti. Stoga finansiranje tih NVO predstavlja problem - kazali su iz Digitalnog forenzičkog centra ističući da su na to ukazali u u studiji  "Neraskidive veze ili geopolitička strategija – uticaj Srbije u Crnoj Gori". 

- Prema Odluci o raspodjeli sredstava za finansiranje projekata za podršku aktivnostima iz člana 36 stav 1 Zakona o manjinskim pravima i slobodama za 2024. godinu, crnogorski Fond za zaštitu i ostvarivanje manjinskih prava opredijelio je značajna sredstva u iznosu od 189.150 eura nevladinim organizacijama sa srpskim predznakom.

To su: Društvo srpskih domaćina Crne Gore, Srpsko kulturno društvo Vuk, Srpski informativno-kulturni klub Sveti Sava, NVO Kulturna scena, S-Mediji, Srpsko narodno vijeće Crne Gore, NVO Bisernica, Srpska književna zadruga i Konferencija srpskih nacionalnih organizacija iz zemalja regiona. Zanimljivo je da su pomenute organizacije povezane sa istim osobama, predstavnicima srpske zajednice u Crnoj Gori. Iako organizacije djeluju kao odvojeni subjekti, njima u stvarnosti upravljaju ili ih kontrolišu iste osobe, čime se umnožava pristup resursima bez suštinske razlike u ciljevima i projektima koje realizuju. Takođe, sve te organizacije djeluju u okviru Srpske kuće - saopšteno je krajem prošle godine iz DFC-a. 

Cijelu listu projekata koji su dobili novac za 2025. možete pogledati OVDJE.