Tokom 2023. godine, devet zatvorenika umrlo je u Upravi za izvršenje krivičnih sankcija, od čega su tri izvršila suicid. To se navodi u godišnjem izvještaju o radu Nacionalnog mehanizma za prevenciju torture (NPM) za 2024. godinu.
Od 2017. godine, Zaštitnik ljudskih prava ukazuje na potrebu donošenja protokola za prevenciju suicida u zatvorskim ustanovama.
“U skladu sa tim, razvijanje programa prevencije suicida i pravilnika za identifikaciju grupa i situacija visokog rizika od suštinske je važnosti za smanjenje broja suicida i pokušaja samoubistava među zatvorenicima. Tokom 2023. godine, tri zatvorenika izvršila su suicid, što dodatno naglašava potrebu za implementacijom specifičnih protokola za postupanje sa zatvorenicima koji pokazuju suicidalno ponašanje”, naglašava se u izvještaju.
Prilikom posjete UIKS-u, tim je obavio razgovore sa zdravstvenim osobljem, izvršen uvid u medicinsku dokumentaciju i opremljenost zdravstvene službe, kao i stanje stacionara koji se nalazi u Istražnom zatvoru.
“Prilikom analize, tim je pregledao devet medicinskih kartona zatvorenika koji su preminuli tokom 2023. godine, a obuhvaćen je i zahtjev za dobijanje podataka o obdukcijama smrtnih slučajeva, uključujući patološko-anatomske i sudsko-medicinske nalaze”, ističe se u izvještaju.
NPM ukazuje da u cilju boljeg praćenja i postupanja sa zatvorenicima koji pokazuju autodestruktivno – suicidalno ponašanje, nepohodno izraditi Program za prevenciju samoubistava u zatvorima ili Protokol za postupanje kod suicidalnih pacijenata.
“Protokol bi trebao sadržati jasne procedure tj. „korake“ postupanja kod pritvorenih/zatvorenih lica koji ispoljavaju suicidalno ponašanje, uključujući skale procjene suicidalnog rizika i neophodne mjere i postupke pojačanog nadzora suicidalnog pacijenta u cilju prevencije fatalnog ishoda, kako je to već obrazloženo”, navodi se u izvještaju.
Primjećuju da je jedan od zatvorenika u stacionaru Istražnog zatvora pokušao suicid putem samotrovanja i izlaganja antiepilepticima, sedativima-hipnoticima, antiparkinsonicima i psihotropnim ljekovima 23. jula 2023. godine, a da je preminuo četiri dana kasnije tj. 27. jula 2024. godine.
“Iako nalaz obdukcije ukazuje da je smrt je prirodna i nastupila je usled naglog pogoršanja teškog i dugotrajnog aterosklerotskog oboljenja srca i njegovih krvnih sudova, postavlja se pitanje bezbjednosti i posjedovanja ljekova kojim je pokušao suicid”, ističe se.
U svim slučajevima gdje se radilo o nasilnoj smrti ili smrti čiji uzrok nije bio poznat rađena je obdukcija.
“Obdukcije su rađene u Centru za sudsku medicine KCCG, ali nalazi obdukcije nijesu povratno dostavljeni medicinskoj službi matične ustanove tj. UIKS-a, gdje je zatvorenik izvršavao zatvorsku kaznu i odakle je upućen na dalju proceduru”, navodi se u izvještaju.
Primjećuju da bi u ovom segmentu važno bilo da postoji međuinstitucionalna saradnja tj. da u cilju boljeg uvida u prethodno liječenje, kao i uvida u stvarni razlog smrti, izvještaji obdukcionih nalaza preminulih zatvorenika budu dostavljeni zdravstvenoj služni UIKS-a.
Upotreba defibrilatora i medicinska obuka
Kardiopulmonalna reanimacija (KPR) u UIKS-u često je sprovedena ručnom metodom, što nije najsigurnija i najefikasnija opcija.
“U analiziranim slučajevima, gdje je rađena kardiopulmonalna reanimacija u UIKS-u, primjećuje se da je masaža srca rađena manuelnom (ručnom) metodom, uz odsustvo upotrebe defibrilatora, iako je opisana ručna metoda manje efikasna u praksi i da potencijalno može uzrokovati neželjene komplikacije (prelome – frakture rebara, što je i potvrđeno obdukcionim nalazom kod jednog zatvorenika). Zato se preporučuje Upravi UIKS-a nabavka defibrilatora za potrebe KPCR (kardiopulmonalnei i cerebralne reanimacije) i obuka medicinskog osoblja za rukovanje istim”, ističe se.
UIKS je već nabavio dva defibrilatora, a planira se dodatna nabavka, kao i obuka za medicinske radnike.
“Ovaj korak ima za cilj poboljšanje uspješnosti KPR-a, smanjenje potencijalnih komplikacija i sprečavanje neželjenih posljedica tokom reanimacije”, ističe se.
Uvođenje protokola za suicidalne pacijente
Pored razvijanja protokola za prevenciju suicida, potrebno je uvesti specifične mere za zaštitu zatvorenika koji pokazuju suicidalno ponašanje. To uključuje upotrebu skala za procenu suicidalnog rizika, pojačani nadzor i obezbeđivanje sigurnosti lica koja su identifikovana kao visoki rizik od samoubistva.
“Ovaj korak je ključan za smanjenje broja suicida i postavljanje temelja za postvencijsku podršku zatvorenicima koji su pokušali suicid”, ističe se.
Analiza smrtnih slučajeva u UIKS-u u 2023. godini ukazuje na niz ključnih područja za poboljšanje zdravstvene zaštite i sigurnosti zatvorenika.
Preporučeni koraci, poput nabavke defibrilatora, obuke medicinskog osoblja, jačanja međuinstitucionalne saradnje i implementacije protokola za prevenciju suicida i štrajkove glađu, trebalo bi da doprinesu značajnom poboljšanju uslova u zatvorskom sistemu, čime bi se omogućila efikasnija zaštita ljudskih prava zatvorenika i spriječili dalji smrtni slučajevi.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR