Stručni simpozijum „Crnogorska pravoslavna crkva u XXI vijeku“ 19. decembra u Bečićima

Građanska inicijativa „CPC za XXI vijek“ organizuje stručni simpozijum pod nazivom „Crnogorska pravoslavna crkva u XXI vijeku“, koji će biti održan 19. decembra 2025. godine u hotelu Splendid u Bečićima, u terminu od 10:30 do 14:15 časova.

Skup je posvećen razmatranju položaja Crnogorske pravoslavne crkve u savremenom društvenom, političkom i pravnom okviru, posebno u kontekstu evropskih integracija i primjene međunarodnih standarda ljudskih prava, sa naglaskom na Poglavlje 23.

Tokom simpozijuma biće predstavljeni konkretni pravni i institucionalni koraci koji, prema organizatorima, treba da doprinesu punoj ravnopravnosti CPC. Takođe, planirano je i formiranje Koordinacionog odbora Građanske inicijative „CPC za XXI vijek“.

U najavi događaja ističe se i otvoreno pismo upućeno Evropskoj uniji. "Inicijativa za otklanjanje postojećeg neravnopravnog institucionalno-pravnog položaja i tretmana Crnogorske pravoslavne crkve u okviru pretpristupnog procesa Crne Gore, u skladu sa evropskim standardima iz Poglavlja 23 i 24, ukazuje da kredibilno zatvaranje ovih poglavlja podrazumijeva obezbjeđivanje nediskriminatorskog i ravnopravnog statusa CPC-a, saglasno relevantnim praksama i normama Evropske unije", napominje se u pismu.

U otvorenom pismu upućenom predstavnicima Evropske komisije, Evropskog parlamenta, Savjeta Evropske unije, Evropske službe za vanjske poslove i međunarodnim partnerima Crne Gore, navodi se da vjernici, građani i organizacije koje podržavaju Crnogorsku pravoslavnu crkvu zahtijevaju da se pitanje njenog pravnog, institucionalnog i faktičkog položaja uvrsti u pregovarački proces Crne Gore sa Evropskom unijom.

Posebno se ističe potreba da ovo pitanje bude tretirano u okviru pregovaračkih poglavlja 23 – Pravosuđe i temeljna prava i 24 – Pravda, sloboda i bezbjednost, kako bi se, prema navodima inicijatora, osiguralo potpuno usklađivanje sa evropskim standardima i obezbijedila ravnopravnost svih vjerskih zajednica u Crnoj Gori.

Inicijativa naglašava da bez institucionalne pravde za Crnogorsku pravoslavnu crkvu nema pune vladavine prava niti kredibilnog evropskog puta Crne Gore. Prema ocjeni inicijatora, stanje ljudskih prava i sloboda, posebno vjerskih, trenutno nije na nivou koji bi omogućio da se održivo i pravedno rješenje postigne isključivo domaćim kapacitetima.

Ukazuje se i na činjenicu da, osim unutrašnjih otpora evropskim reformama, u Crnoj Gori djeluju i spoljni zlonamjerni uticaji, uključujući mreže i propagandne narative etnofiletističkog, šovinističkog i ratnohuškačkog karaktera. Određeni segmenti ovih pojava već su prepoznati u dokumentima i analizama Evropske unije, dok su drugi, kako se navodi, i dalje nedovoljno sistematizovani, mapirani i istraženi.

Otpornost Crne Gore na takve destruktivne uticaje, prema inicijativi, zavisi od stepena inkluzivnosti, demokratskih standarda i institucionalne zrelosti države. Pravedno, sekularno i ravnopravno uređenje, koje obezbjeđuje punu institucionalnu ravnopravnost Crnogorske pravoslavne crkve, smatra se ključnim za jačanje unutrašnje kohezije i evropske otpornosti Crne Gore na spoljne antidemokratske i hibridne pritiske.

Inicijatori poručuju da su uvjereni da će puna pažnja i angažman evropskih institucija u rješavanju ovog pitanja doprinijeti jačanju demokratskih institucija, društvene kohezije i evropskog identiteta Crne Gore, kao i obnovi povjerenja u evropski proces, koji mora počivati na vladavini prava, ravnopravnosti i slobodi savjesti.