Solar gradnja tri godine poslije

Za Antenu M piše: Branko Kotri 

PPREDGOVOR Ljudskoj komediji“ Onore de Balzak

Svoje ogromno pripovedačko delo, sastavljeno od gotovo 100 romana i pripovedaka, Balzak je sabrao pod opštim nazivom “Ljudska komedija” – istorija – daje istoriju ljudi; i ovom riječju, kazuje svoj kritični stav i odnos sa i prema ljudima u društvenoj stvarnosti svoga vremena.

Poštovani čitaoci, molim vas da ne osudite moju namjeru da u ovu našu banalnu temu uključim i velikog Balzaka. Shvatie to kao odraz stečenih znanja u nikšićkoj Gimnaziji, krajem 70-tih godina prošlog vijeka. Iz toga je proizašao naslov ovog teksta:

LJUDI MOJI JELI I OVO MOGUĆE DANAS U CRNOJ GORI?!

Ogoljeli partijski interesi u upravljanu kadrovskim resursima u preduzećima EPCG Solar gradnja, nadjačali su državni interes da preduzeća u njenom potpunom ili većinskom vlasništvu posluju profesionalno i omogućavaju da se realizuje javni interes na dobrobit svih građana. Negativne fiansijske posljedice za državu su višemilionske.

UVODNE NAPOMENE

Juče, 22. Juna, navršila se treća godina (36 mjeseci) od početka realizacije projekata izgradnje solarnih elektrana na krovovima objekata građana i pravnih lica u Crnoj Gori, koji se priključuju na distributivni sistem u svojstvu kupaca-proizvođača u skladu sa Zakonom o energetici.

Podsjećam da se radi o projektu Solari 3000+ i 500+ ukupne snage 30 MW i projektu Solari 5000+ ukupne snage 70 MW, dakle 100 MW zajedno, a da je izvođač radova EPCG Solargradnja d.o.o. kćerka kompanije EPCG AD.

Po okončanju ovih projekata EPCG je planirala da uđe u realizaciju  projekta Solari 10000+ ukupne snage 85 MW, čime bi kapacitet ove vrste objekata u Crnoj Gori dosegao 185 MW sa godišnjom proizvodnjom električne energije između 250 i 300 GWh (miliona kilovatsati). Očekivalo se značajno smanjenje uvoza električne energije u periodu izlaska iz pogona TE Pljevlja, posebno u ovoj godini višemjesečnog zastoja.

Ključ za uspješnu realizaciju je strogo poštovanje Studije izvodljivosti ove vrste projekata kojom je utvrđeno da su ekonomski opravdani ako 1 (jedan) monter za 1 (jedan) dan izgradi 1 (jedan) kW (kilovat) što znači da solarnu elektranu snage 5 kW na krovu objekta, 5 montera izgradi za 1 dan.

ZBOG NEPOŠTOVANJE STUDIJE IZVODLJIVOSTI UMJESTO 185 DANAS IMAMO 75 MW SOLARNIH ELEKTRANA NA KROVOVIMA

Ako se ima u vidu činjenica da je EPCG-Solargradnja u proteklom trogodišnjem periodu imala prosječno 453 zaposlena, od kojih 380 montera, ukupan planirani kapacitet od 185 MW morao je biti završen za 32 mjeseca, dakle sa februarom 2025. godine (tabela T – 1).

Prema podacima koje je prije desetak dana predsjednik Odbora direktora EPCG saopštio na simpozijumu EPCG NET u Budvi da je “završen projekat 3000+ sa 35 MW solarnih kapaciteta na 3500 objekata, dok je projekat 5000+ već na pola puta sa 40 MW i više od četiri hiljade potrošača” zaključujemo da je za proteklih 36 mjeseci izgrađen kapacitet solarnih elektrana na krovovima objekata u Crnoj Gori od ukupno 75 MW  što je samo 40% od kapaciteta koji je trebalo da izgradi 453 zaposlena radnika, od čega 380 montera, za 32 mjeseca. U ovoj analizi ću se zadržati na ovom podatku.

(Ipak kao ilustraciju konfuznog stanja i nedostatka koordinacije učesnika iz EPCG u realizaciji ovih projekata  navodim drugi podatak iz CEDIS-a koji vodi evidenciju o broju i kapacitetu priključenih objekata kupaca – proizvođača gdje kažu da je sa aprilom 2025. godine priključeno oko 5700 objekata ukupne snage nepuno 30 MW što je samo oko 16% od planiranih 185 MW. Posebno je obeshrabrujuće što samo njih oko 3000 ima zaključen ugovor o priključenju sa CEDIS-om što znači da su ostali nelegalno u sistemu. Na još gore stanje ukazuju podaci EKO FONDA! O tome sam pisao u ranije objavljenim analizama.)

Broj potrebnih radnika za realizaciju 75 MW kapaciteta u raspoloživom vremenu od 32 sedmice je 185 od kojih je 155 montera. Vidi T – 2.

Zaključujem da je za realizaciju 75 MW bilo dovoljno 185 radnika u trajanju 32 mjeseca odnosno da je u toku izvođenja radova za 286 (59%) radnika obaveza preduzeća iz radnih odnosa bila trošak koji se mogao izbjeći korektnim vođenjem kadrovske politike što je u ovom slučaju izostalo.

NEGATIVNI FINANSIJSKi EFEKTI

O troškovima povećanog uvoza električne energije u ljetnjem periodu u protekle tri godine a posebno u tekućoj godini koju obilježava višemjesečno isključenje TE Pljevlja iz pogona, valja prozboriti kada u vezi sa tim budu dostupni svi podaci. Nadam se da ću biti u prilici!

Na osnovu podataka iz finansijskih iskaza EPCG Solargradnje za 2022, 2023. i 2024. godinu  i izjave predsjednice Odbora direktora Solargradje u Nikšiću 18.06. ove godine da je u tom preduzeću trenutno zaposleno preko 500 radnika sa prosječnom platom od oko 900 eura, izveo sam podatke o bruto i neto troškovoma ličnih primanja (T - 3):

Zaključijem da se od bruto sume za 36 mjeseci 20,93 miliona eura, 12,4 miliona ili 59% odnosi na neopravdano više ostvarene troškove koji su se profesionalnim pristupom upravljanja preduzećem – Solargradnja,  i matičnim preduzećem - EPCG u dijelu njenih nadležnosti morali izbjeći!

NA KRAJU

Poštovani čitaoci!

Neću ponavljati apele nadležnim državnim institucijama u vezi sa rješavanjem ovih problema. Uz objavljivanje tekstova na portalu ANTENA M, uključujući i ovaj tekst, ubuduće ću ih direktno obavještavati o svojim pogledima i stavima.