Balkan je evropsko iskušenje, kazao britanski premijer na samitu u okviru Berlinskog procesa

Britanski premijer Kir Starmer opisao je Zapadni Balkan kao evropski „kotao“, otvarajući 22. oktobra razgovore s liderima regiona u Londonu, koji su uglavnom bili fokusirani na rješavanje izazova migracija.

Premijer je domaćin liderima iz zemalja Zapadnog Balkana – Sjeverne Makedonije, Crne Gore, Srbije, Albanije, Bosne i Hercegovine i Kosova, dok Velika Britanija nastoji da dogovori nove mjere za smanjenje broja migranata koji ilegalno dolaze u zemlju.

Velika Britanija je u toku pregovora s nekim od država o uspostavljanju takozvanih centara za povratak, gdje bi mogla da šalje odbijene tražioce azila prije nego što budu deportovani.

„Regija je opisana kao raskrsnica Evrope, ali je tako često bila i evropsko iskušenje – kotao u kojem se sigurnost našeg kontinenta stavlja na probu“, kazao je britanski premijer.

Starmer je istakao da će se razgovori fokusirati na bezbjednost, migracije i ekonomski rast, te da će lideri razgovarati o suočavanju sa „zloćudnim uticajem Rusije“, kao i o iskorjenjivanju korupcije i zajedničkim izazovima migracija.

„Zapadni Balkan je dugo bio vitalna tranzitna ruta za kriminalne bande krijumčara. Ne želite da vidite te bande kako djeluju na vašoj teritoriji, a svi mi trpimo posljedice njihovih djela“, rekao je Starmer.

Britanija uvela sankcije balkanskim bandama zbog krijumčarenja ljudi uoči samita u Londonu

Berlinski proces je diplomatska inicijativa koju je 2014. godine pokrenula tadašnja njemačka kancelarka Angela Merkel, s ciljem da približi zemlje regiona Evropskoj uniji.

Među učesnicima Samita u Londonu su premijeri Albanije Edi Rama, predsjedavajuća Savjeta ministara BiH Borjana Krišto, premijer Crne Gore Milojko Spajić, premijer Kosova Aljbin Kurti, premijer Sjeverne Makedonije Hristijan Mickoski i premijer Srbije Đuro Macut.

Britanski premijer Starmer je, uz lidere iz Srbije, Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Kosova, Sjeverne Makedonije i Albanije, na Samitu u Londonu dočekao i predstavnike Njemačke, Francuske i drugih članica EU, dok je britanski kralj Čarls III priredio prijem za učesnike.

Prema ranijem saopštenju britanskog Ministarstva spoljnih poslova, lideri će razgovarati o stabilnosti, bezbjednosti i ekonomskoj saradnji u regionu, a kao ključna tema istaknuta je borba protiv ilegalnih migracija, posebno duž glavnih krijumčarskih ruta.

Velika Britanija očekuje da će samit ojačati njenu saradnju s evropskim partnerima kako bi se ostvarila strategija vlade za jačanje granica, razbijanje kriminalnih mreža i povratak osoba bez prava boravka u njihove matične zemlje. Naglašeno je i da Ujedinjeno Kraljevstvo teži obnovi odnosa sa Evropskom unijom.

Berlinski proces – evropski okvir za saradnju

Do sada su se lideri Zapadnog Balkana i Evropske unije sastali 11 puta: četiri puta u Berlinu, te po jednom u Londonu, Beču, Parizu, Trstu, Poznanju, Sofiji i Tirani.

Berlinski proces je međuvladina inicijativa koja ima za cilj da poveže zemlje Zapadnog Balkana i Evropske unije, te da pomogne regionu da gradi međusobne odnose zasnovane na evropskim vrijednostima.

Pokrenut 2014. godine na inicijativu bivše njemačke kancelarke Angele Merkel, proces služi kao platforma za saradnju visokih zvaničnika Crne Gore, Albanije, Bosne i Hercegovine, Kosova, Sjeverne Makedonije i Srbije, sa fokusom na stvaranje zajedničkog regionalnog tržišta od oko 18 miliona stanovnika.

Ciljevi su razvoj infrastrukture, smanjenje nezaposlenosti, povećanje konkurentnosti privrede, jačanje obrazovanja, zaštite životne sredine i pomirenja u regionu.

U okviru Berlinskog procesa potpisani su sporazumi o međusobnom priznavanju ličnih isprava, univerzitetskih diploma i profesionalnih kvalifikacija, kao i dogovori o saradnji u oblastima saobraćaja, energetike, ekologije, digitalizacije i rominga.

Samiti Berlinskog procesa održavaju se jednom godišnje, a posljednji je bio u oktobru 2024. godine u Berlinu.