Evropski plan za okončanje rata, do kojeg je došao Telegraf, oštro se razlikuje od Trampovog mirovnog plana. Američki prijedlozi su naširoko kritikovani kao previše povoljni za Moskvu, jer ustupaju velike djelove teritorije Rusiji, smanjuju veličinu ukrajinske vojske i zabranjuju NATO snagama ulazak na ukrajinsku teritoriju.
Nasuprot tome, evropski plan mnogo više podržava Ukrajinu, priznajući ogromne žrtve koje je podnijela tokom rata sa Rusijom. Među ključnim razlikama u evropskom planu nalazi se zahtjev da „nema ograničenja“ na veličinu ukrajinskih oružanih snaga.
Za razliku od Trampovog plana, evropski plan ne zabranjuje Ukrajini pridruživanje NATO-u, a konačna odluka zavisi od „konsenzusa unutar saveza“. Ovo je dugo bila tačka sporenja i gotovo sigurno će razljutiti Rusiju, koja krivi NATO za izbijanje rata i strahuje od širenja saveza ka svojim granicama.
Trampov plan je mnogo pomirljiviji prema Moskvi
Evropski plan takođe navodi da Kijev „ne bi bio prisiljen da bude neutralan“ i da bi mogao slobodno pozvati „prijateljske snage“ da djeluju na njegovoj teritoriji, ako to želi. Ukrajina bi dobila „snažna, pravno obavezujuće bezbjednosne garancije, uključujući i od SAD-a, kako bi se spriječila buduća agresija“, dodaje se u evropskom planu.
Evropski plan prihvata da bi trebalo doći do „postepenog“ ublažavanja sankcija Rusiji, ali samo ako se striktno pridržava mirovnog okvira. U slučaju kršenja prekida vatre, sankcije bi se automatski ponovo uvele.
Trampov plan je znatno pomirljiviji prema Moskvi — predviđa ukidanje sankcija Rusiji i dugoročne poslovne sporazume između SAD-a i Rusije u oblastima poput rudarstva i vještačke inteligencije. Pominje se čak i ponovno pridruživanje Rusije G7.
Evropski plan
Prekid vatre
-
Kraj rata i sporazumi koji garantuju da se rat neće ponoviti, kako bi se uspostavila trajna osnova za stabilan mir i bezbjednost.
-
Obje strane se obavezuju na potpuno i bezuslovno primirje u vazduhu, na kopnu i moru.
-
Odmah počinju pregovori o tehničkoj implementaciji nadzora primirja, uz učešće SAD-a i evropskih zemalja.
-
Uvodi se međunarodni nadzor primirja pod vođstvom SAD-a, pretežno daljinski (sateliti, dronovi, tehnologija), uz fleksibilnu kopnenu komponentu za istrage eventualnih prekršaja.
-
Uspostavlja se mehanizam za prijavu, istragu i rješavanje navodnih kršenja primirja.
Humanitarna pitanja i izgradnja povjerenja
-
Rusija bezuslovno vraća svu deportovanu i ilegalno raseljenu ukrajinsku djecu, uz podršku međunarodnih partnera.
-
Strane razmjenjuju sve zarobljenike („svi za sve“). Rusija oslobađa sve civilne pritvorenike.
-
Nakon stabilizacije primirja, strane omogućavaju humanitarne mjere uključujući porodične posjete preko linije kontakta.
Garancije suvereniteta i bezbjednosti
-
Suverenitet Ukrajine se poštuje i potvrđuje. Ukrajina ne mora biti neutralna.
-
Ukrajina dobija snažne, pravno obavezujuće garancije bezbjednosti, uključujući američke (slično članu 5).
-
Nema ograničenja za ukrajinske odbrambene snage i industriju, uključujući međunarodnu saradnju.
-
Države-garanti biće ad hoc grupa evropskih i drugih dobrovoljnih zemalja. Ukrajina slobodno odlučuje o prisustvu i djelovanju prijateljskih snaga na svojoj teritoriji.
-
Članstvo Ukrajine u NATO-u zavisi od konsenzusa u Savezu.
-
Ukrajina postaje članica EU.
-
Ukrajina ostaje nenuklearna država.
Teritorij
-
Teritorijalna pitanja rješavaju se nakon potpunog i bezuslovnog primirja.
-
Pregovori počinju od trenutne linije kontrole.
-
Nakon dogovora, ni Rusija ni Ukrajina ne smiju mijenjati granice silom.
-
Ukrajina ponovo preuzima kontrolu nad nuklearnom elektranom Zaporižje (uz učešće SAD-a) i branom Kahovka. Biće uspostavljen mehanizam za prenos kontrole.
-
Ukrajina ima nesmetan prolaz Dnjeprom i kontrolu nad Kinburnskom prevlakom.
Ekonomija, oporavak i reparacije
-
Ukrajina i partneri sprovode ekonomsku saradnju bez ograničenja.
-
Ukrajina će biti u potpunosti obnovljena i obeštećena, uključujući korišćenje ruske imovine koja ostaje zamrznuta do isplate štete.
-
Sankcije Rusiji mogu se postepeno ublažiti kada se uspostavi održivi mir, uz automatsko vraćanje u slučaju kršenja sporazuma.
Evropska bezbjednosna arhitektura
-
Počinju posebni razgovori o evropskoj bezbjednosnoj arhitekturi, uz učešće svih država OEBS-a.
Što je u Trampovom planu?
Pored teritorijalnih ustupaka Ukrajine, Trampov plan navodi da bi u slučaju daljeg ruskog napredovanja uslijedio „odlučan, koordinisan vojni odgovor“. Ne navodi se kakvu bi ulogu SAD imao u toj reakciji.
Plan uključuje i ekonomske elemente:
– dio zamrznute ruske imovine bio bi iskorišćen za obnovu Ukrajine,
– sankcije Rusiji bi se ukinule,
– SAD i Rusija dugoročno bi sarađivale u oblastima poput vještačke inteligencije i rudarstva,
– Rusija bi se vratila u G7.
Sve strane dobile bi amnestiju za postupke tokom rata, što znači da ruski zvaničnici i vojnici ne bi mogli biti krivično gonjeni za ratne zločine.
Plan predviđa i da Ukrajina organizuje izbore u roku od 100 dana nakon dogovora. Zelenski je u septembru rekao da želi izbore tek nakon uspostavljanja primirja.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR