Evropski sud za ljudska prava izdao privremenu mjeru u predmetu zvučnog oružja

Evropski sud za ljudska prava (vijeće od sedam sudija) odlučio je 29. aprila 2025. godine da djelimično usvoji zahtjeve podnosilaca i izda privremenu mjeru u vezi potencijalnog korišćenja zvučnog oružja u Beogradu 15. marta.

Predmet se odnosi, kako je navedeno, na navodnu upotrebu zvučnog oružja za kontrolu okupljenih građana od strane vlasti na demonstracijama i zabrinutost da bi se isto moglo koristiti na budućim demonstracijama.

Podnosioci zahtjeva su tražili da Sud izda privremenu mjeru kojom bi se srpske vlasti obavezale da spriječe upotrebu zvučnog oružja u takvim okolnostima; spriječe krivično gonjenje onih koji učestvuju u javnoj raspravi o upotrebi zvučnog oružja 15. marta 2025. godine; i da sprovede efikasnu istragu o navodima da je zvučno oružje korišćeno, navedeno je.

Sud je ukazao Vladi da bi trebalo spriječiti bilo kakvu upotrebu zvučnih uređaja za kontrolu okupljenih građana, saopšteno je. 

Sud (vijeće od sedam sudija) odlučio je 29. aprila 2025. godine da izda privremenu mjeru. U vezi sa zahtjevom podnosilaca da Sud ukaže da bi država trebalo da spriječi upotrebu zvučnog oružja ili sličnih uređaja na budućim protestima od strane države i/ili nedržavnih aktera, Sud je ukazao Vladi da, do daljeg, bilo koja upotreba zvučnih uređaja za kontrolu okupljenih građana (osim u komunikacione svrhe) mora da bude spriječena ubuduće, navodi se u saopštenju.

Sud je naveo da je upotreba takvih oružja za kontrolu okupljenih građana nezakonita u Srbiji i, posebno, da potencijalno može izazvati ozbiljne zdravstvene posljedice kod velikog broja ljudi, navodi se.

Sud je podvukao da odluka ne znači da je zauzeo bilo kakav stav o tome da li su takva oružja upotrijebljena 15. marta 2025. godine, i da ne prejudicira ishod predstavke koju bi podnosioci zahtjeva mogli da podnesu.

Podnosioci zahtjeva imaju mjesec dana da podnesu predstavku u skladu sa članom 34 Konvencije (pravo na pojedinačnu predstavku), navodi se.

Zahtjev je podnijelo 47 srpskih državljana. Podnosioci zahtjeva su 15. marta 2025. godine učestvovali u protestu u Beogradu. Dok su držali 15 minuta ćutanja u znak sjećanja na one koji su preminuli nakon urušavanja nadstrešnice na željezničkoj stanici u Novom Sadu u novembru 2024. godine, oko 19 časova glasni zvuci i vazdušni talasi poremetili su okupljanje.

Podnosioci zahtjeva su navodno doživjeli intenzivan instinktivni strah, paniku, šok, ubrzan rad srca, drhtanje, probleme sa sluhom, povraćanje, mučninu, tahikardiju i slične simptome.

Neki su navodno zadobili fizičke povrede zbog panike koja je uslijedila. Do 4.000 ljudi prijavilo je svoja iskustva o incidentu. Podnosioci zahtjeva su 24. marta 2025. godine zatražili od Suda da, naročito, ukaže srpskim vlastima na potrebu sprječavanja korišćenja takvih sredstava protiv demonstranata na budućim protestima.