Osumnjičeni za pripremu destabilizacije na izborima u Moldaviji uhapšeni u Srbiji

Nadležne službe u Srbiji uhapsile su dvije osobe zbog sumnje da su počinile krivično djelo organizovanje učestvovanja u ratu ili oružanom sukobu u stranoj državi, saopštilo je 26. septembra Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije (MUP).

Navodi se da su uhapšeni L. P. (1988) i S. S. (1978) koji se terete da su organizovali borbeno-taktičke obuke za državljane Moldavije i Rumunije, koja je, kako se sumnja, za cilj imala obučavanje za efikasnije pružanje fizičkog otpora policijskim službenicima Moldavije u slučaju nereda tokom izbornog dana u toj zemlji zakazanog za 28. septembar.

Ministarstvo je objavilo da se sumnja da je L. P. je organizovao i finansirao obuku koja je sprovedena u jednom ugostiteljskom objektu u blizini Loznice, kao i da se S. S. tereti da mu je u tome pomagao.

Obuka je, kako se sumnja, sprovedena u periodu od 16. jula do 12. septembra za između 150 i 170 državljana Moldavije i Rumunije.

Policija je navela da je u pretresu stana osumnjičenih oduzela laptopove, mobilne telefone, kao i uređaj za detektciju i praćenje radio-frekventnih signala, dok je od osumnjičenog S. S. oduzet i pištolj, zbog čega mu se na teret stavlja i krivično djelo nedozvoljena proizvodnja, držanje, nošenje i promet oružja i eksplozivnih materija.

Saopšteno je da će, nakon pokretanja istrage u vezi sa ovim slučajem, Ministarstvo pravde Republike Srbije od Republike Moldavije putem međunarodne pravne pomoći zatražiti informacije i dokaze radi daljeg vođenja postupka.

Osumnjičenima je određeno zadržavanje do 48 sati nakon čega će, uz krivičnu prijavu, biti privedeni Višem javnom tužilaštvu u Šapcu.

Saopšteno je da su na ovom slučaju radili pripadnici Ministarstva unutrašnjih poslova, Uprave kriminalističke policije - Službe za borbu protiv terorizma, u saradnji sa Bezbjednosno-informativnom agencijom i nadležnim tužilaštvima.

Ko su uhapšeni?

Istraživački portal BIRN objavio je da su uhapšeni Beograđanin Lazar Popović i Savo Stevanović iz Loznice, te da je Lazar Popović svojevremeno bio savjetnik Nenada Popovića, aktuelnog ministra u Vladi Srbije bez portfelja, a Stevanović najprije član Popovićeve Srpske narodne partije (SNP) a sada "Zdrave Srbije".

I potpredsjednica opozicione Stranke slobode i pravde (SSP) Marinika Tepić postavila je pitanje da li je država Srbija umiješana u slučaj obučavanja moldavskih građana u Srbiji, ako je tačno da je obuke organizovao i finansirao Lazar Popović, predstavljen kao savjetnik ministra u Vladi Srbije Nenada Popovića.

Ona je od od Tužilaštva u Šapcu zatražila hitno obavještenje da li je tačno da je obuku organizovao i finansirao Lazar Popović iz Beograda, kome je pomagao Savo Stevanović iz Loznice.

Ministar Nenad Popović nije odgovorio na upit RSE, a predsjednik "Zdrave Srbije" Milan Stamatović je u pisanoj poruci naveo da nema informacije da je Stevanović uhapšen, "niti zna zašto ako je uhapšen".

Sa sajta "Zdrave Srbije" je u toku popodneva uklonjeno ime i forografija Sava Stevanovića, koji je bio naveden kao potpredsjednik Izvršnog odbora, dok i dalje stoji njegovo ime među članovima Glavnog odbora.

Prema infrmacijama do kojih je RSE došao i Stevanović je bio zaposlen u Vladi Srbije kao savjetnik ministra Nenada Popovića od 2017. do 2019.

RSE je utvrdio i da je na Linkedin profilu Lazara Popovića navedeno da je bio savjetnik ministra Popovića.

Prema saznanjima RSE, uhapšeni Lazar Popović je osnovao kompaniju Evraz trading u julu 2022, nekoliko mjeseci nakon početka ruske invazije na Ukrajinu.

On je stopostotni vlasnik a firma je registrovana za trgovinu na veliko i posluje na inostranom tržištu. Ima jednog zaposlenog.

Izvor BIRN-a navodi da uhapšeni Lazar Popović poslednjih godina nije u redovnom kontaktu sa ministrom Popovićem.

Vučić: Zemlja ne smije da bude poligon za djelovanje različitih službi

Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić izjavio je da zemlja ne smije da bude poligon za djelovanje različitih službi, navodeći da je policija u četvrtak uhapsila dvije osobe zbog sumnje da su organizovale obuke za državljane Moldavije i Rumunije, kako bi pružili fizički otpor policiji Moldavije u slučaju nereda na izborima 28. septembra.

„Rekao sam ranije da je Srbija kao Kazablanka, a sada je situacija još gora – ima svih službi ovoga svijeta, i sa istoka i sa zapada. Sve je to u redu dok ne dođe do toga da borbeno obučavate ta lica“, kazao je Vučić.

On je ponovio da se ne smije dozvoliti borbeno obučavanje bilo kojih lica, jer bi, kako je rekao, u tom slučaju Srbija bila odgovorna za ono što se događa u drugim državama.

„Srbija je država zakona i reda i takva će ostati i ubuduće“, poručio je Vučić.

Kišinjev saopštio detalje

Vlasti Moldavije saopštile su da su 22. septembra izvršile 250 racija i pohapsile desetine ljudi u sklopu istrage navodnog plana za koje tvrde da je koordinisan iz Ruske Federacije preko kriminalnih elemenata. Navele su da je većina osumnjičenih obučavana u Srbiji.

Na brifingu u Kišinjevu bezbjednosni zvaničnici rekli su da su ruski obavještajni operativci obučavali moldavske građane u Srbiji o taktikama protesta.

Viktor Furtuna, šef kancelarije tužioca za borbu protiv organizovanog kriminala u Moldaviji, rekao je da je istraga započeta u junu.

Moldavsko tužilaštvo saopštilo je da je otkrila jedan broj ljudi, starosti od 19 i 45 godina, koji su putovali u Srbiju gdje su obučavani kako da probijaju policijske kordone, pružaju otpor snagama reda, koriste gumene palice, lisice, u nekim slučajevima i vatreno oružje.

Navelo je da su organoizatori planirali da polaznici obuka učestvuju u pobunama u Moldaviji.

Obuke su se održavale i u Moldaviji, dok su ih u Srbiji organizovali pojedinci iz Ruske Federacije, navele su moldavske vlasti.

Zaplijenjeni pasoši, novac, oružje

Šef moldavske obavještajne službe (SIS) Aleksandru Musteata izjavio je da se osoba koja je koordinisala obuku u Srbiji predstavljala kao pripadnik ruskih specijalnih službi i koristila nadimak Bes (demon, na ruskom) ali da njegov identitet još nije utvrđen.

Tužilaštvo je navelo da su za svaku obuku dobijali oko 400 eura.

Ukupno je 111 osoba obuhvaćeno krivičnim postupkom, od kojih su 74 zadržane u pritvoru.

U 250 racija zaplenjeni su pasoši, telefonske i bankarske kartice, novac i oružje.

U kontekstu navoda da se pod pokroviteljstvom ruskih struktura u inostranstvu vrše obuke za izazivanje nereda u Moldaviji, uoči parlamentarnih izbora i referenduma u oktobru 2024. pominjana je i Bosna i Hercegovina (BiH).

Istraga o tim navodima pokrenuta je pred nekoliko državnih institucija BiH. U Moldaviji se trenutno vodi više krivičnih postupaka.

'Hibridni rat u toku'

Moldavske vlasti optužuju Rusiju da vodi hibridni rat, uključujući miješanje u izbore, kampanje dezinformacija i nezakonito finansiranje proruski orijentisanih partija, kako bi Kišinjev skrenula sa proevropskog kursa.

Predsjednica Moldavije Maja Sandu izjavila je da Moskva troši stotine miliona eura kako bi uticala na glasanje na parlamentarnim izborima 28. septembra.

Srbija je od 2012. kandidat za člastvo u Evropskoj uniji ali istovremeno održava bliske političke i ekonomske odnose sa Ruskom Federacijom. Jedna je od rijetkih evropskih zemalja koje nisu uvele sankcije Moskvi zbog ruske invazije na Ukrajinu.

Predstojeći parlamentarni izbori u Moldaviji mogli bi da budu ključni za njen proevropski put.

Kišinjev tvrdi da eventualno članstvo Moldavije u EU Moskva pokušava da osujeti kampanjama dezinformacija, organizovanja masovnih nereda i kupovine glasova.

Rusija je negirala miješanje u unutrašnje poslove Moldavije.