OBJAVLJUJEMO: Tekst interpelacije kluba poslanika DPS-a

Na osnovu člana 108 Ustav Crne Gore, a u skladu sa članovima 198 – 203 Poslovnika Skupštine Crne Gore, podnosimo INTERPELACIJU za pretresanje pitanja u vođenju politike Vlade Crne Gore u oblasti bezjednosti, odbrane, borbe protiv kriminala i unutrašnje politike, navodi se u dokumentu kluba poslanika DPS-a koji je ranije najavljen, a u koji je Antena M imala uvid.

Interpelacijom se traži odgovornost Vlade zbog loše politike u oblasti bezbjednosti, odbrane, borbe protiv kriminala i unutrašnje politike.

Oni tvrde da Vlada nije sposobna da obezbijedi sigurnost građana, zaštiti imovinu i koordinira službe bezbjednosti, što je dovelo do brojnih mafijaških obračuna, masovnih ubistava i porasta nasilja.

Kao posebno odgovornog označavaju potpredsjednika Vlade i koordinatora bezbjednosnog sektora Aleksu Bečića, ističući njegovu nesposobnost i propuste u kriznim situacijama poput masovnih ubistava i požara.

Naglašavaju da je bezbjednosni sektor postao politički plijen, gdje se kadrovi biraju po podobnosti umjesto stručnosti, a to je urušilo povjerenje međunarodnih partnera.

Zbog svega navedenog, DPS zahtijeva da premijer Milojko Spajić razriješi Bečića i poziva poslanike da ne dozvole da brojni propusti Vlade ostanu nekažnjeni.

Tekst interpelacije biće upućen svim poslaničkim klubovima izuzev Demokratama i bivšem DF-u.

U nastavku tekst prenosimo integralno.

INTERPELACIJA ZA PRETRESANJE PITANJA U VOĐENJU POLITIKE VLADE CRNE GORE U OBLASTI BEZJEDNOSTI, ODBRANE, BORBE PROTIV KRIMINALA I UNUTRAŠNJE POLITIKE

Suočeni sa činjenicom da Vlada svojom politikom u oblasti koordinacije bezbjednosnim sektorom nije u stanju da se izbori sa organizovanim kriminalom, niti je sposobna da omogući opštu bezbjednost i sigurnost građana, kao ni zaštitu državne i privatne imovine tokom vanrednih situacija, smatramo da su se za dvije godine mandata nagomilale desetine razloga, da se formalno problematizuje odgovornost potpredsjednika vlade za bezbjednost, odbranu, borbu protiv kriminala i unutrašnju politiku, i koordinatora Biroa za operativnu koordinaciju organa obavještajno bezbjednosnog sektora Alekse Bečića.

Stručna i profesionalna koordinacija kao ključni faktor efikasnog djelovanja bebjednosnog sektora države, te međusobna povezanost svih institucija kao što su oružane snage, policija, obavještajne službe, bezbjednosne agencije, granična policija, carina, službe zaštite i spašavanja, uz bitan aspekt odabira kvalitenih, stručnih i profesionalnih kadrova u horizontalnoj i vertikalnoj organizaciji svih navedenih segmenta bebjednosnog sektora, u potpunosti su izostali. U suprotnom, ne bismo svjedočili propustima koji su za posljedicu imali: učestale i kontinuirane oružane obračune kriminalnih klanova na ulicama, masovna ubistva, alarmantan porast slučajeva vršnjačkog i porodičnog nasilja sa teškim i/ili smrtnim ishodima, kao ni uništenje državne i privatne imovine i dobara usljed neznanja, neodgovornosti, nespremnosti i neopremljenosti službi zaštite i spašavanja za elementarne nepogode.

BORBA PROTIV ORGANIZOVANOG KRIMINALA I DJELOVANJE U KRIZNIM SITUACIJAMA

U borbi protiv organizovanog kriminala, sektor bezbjednosti nije se pokazao sposobnim da se nosi sa pojavom i izazovima djelovanja organizovanih kriminalnih grupa i njihovim međusobnim obračunima. Odsustvo sprovođenja operativno-taktičkih radnji na terenu usljed neznavenosti rukovodećeg kadra i nedostatka sredstava tehnike i stručnog ljudstva, te unutrašnja neadekvatna zaštita razmjene prikupljenih informacija od međunarodnih partnera, doveli su do toga da u kontinuitetu imamo bahato ponašanje pripadnika kriminalnih grupa, koji se ne libe da u sred dana, često ne skrivajući se, na javnom mjestu (ulica, saobraćajnica, ugostiteljski objekti i sl) oružano dejstvuju dugim naoružanjem i eksplozivom na suparnike, sve u prisustvu velikog broja građana, ugrožavajući njihovu bezbjednost. Ovim tvrdnjama, nažalost svjedoče brojni zabrinjavajući primjeri kojima smo svjedočili, a od 2023. godine možemo pobrojati one najkrupnije.

Podsjećanja radi – u novembru 2023.godine, na Cetinju, zoljom je okrznuto blindirano auto u pokretu u kojem su se nalazili Nikola Drecun i Igor Mašanović. Zatim je u aprilu 2024.godine, uslijedila likvidacija na Meterizima kada je od posljedica ranjavanja preminuo Radovan Marković. Već u junu 2024.godine, na Cetinju je postavljena eksplozivna naprava na drvetu od koje su stradali Cetinjani Petar Kaluđerović i Dragan Roganović. Dalje, u oktobru 2024.godine, počinjeno je dvostruko ubistvo u Bijelom Polju, nakon čega je sedamdesetogodišnji dvostruki ubica Alija Balijagić gotovo mjesec dana bježao kompletnom sastavu Uprave policije i Vojske Crne Gore. U novembru 2024. godine, ispaljeno je više od 30 projektila i izvršeno dvostruko ubistvo usred bijela dana na najprometnijoj raskrsnici u Podgorici, naočigled stotinama građana, kada su života lišeni Petar Lipovina i Žarko Pejaković. U januaru 2025.godine, izvršeno je masovno ubistvo na Cetinju, u kojem je ubijeno i dvoje djece, a crnogorska policija je za masovnim ubicom tragala skoro 6 sati. Onda je krajem aprila 2025.godine, opet na Cetinju, neposredno poslije ponoći ubijen Ilija Bogdanović. U maju 2025.godine, dogodila se, ponovo usred bijela dana, pucnjava u City kvartu u Podgorici u kojoj je ranjeno jedno lice, a u junu 2025.godine, pucnjava u centru Podgorice u kojoj je ranjeno šest osoba. Pored toga, u aprilu 2025. godine, pripadnik obezbjeđenja Andrije Mandića, u policijskim evidencijama registrovan kao BIL lice, iz skupštinskog automobila, koje je neovlašćeno koristio, ranio je dva lica odnosno izvršio pokušaj dvostrukog ubistva – i to teškog, pri čemu je cjelokupni događaj praćen sumnjama u pokušaj zataškavanja pomenutog djela, da bi poslije izvjesnog vremena uslijedila prekvalifikacija djela kako se Danilo Mandić ne bi teretio za pokušaj dvostrukog ubistva, već za izazivanje opšte opasnosti, nanošenje teških tjelesnih povreda i nedozvoljeno držanje i nošenje oružja i eksplozivnih materija. Zatim je 16. jula oko 13:30 h u blizini svoje porodične kuće u Staroj varoši u drugom pokušaju za dva mjeseca ubijen Igor Nedović. Samo tri dana kasnije, 19. jula uveče u bašti podgoričkog lokala 'Taormina', par stotina metara od zgrade Uprave policije, ubijen je Podgoričanin Ivan Milačić, kada je maskirani napadač u pucnjavi ranio njegovog prijatelja slučajnu prolaznicu koja je zadobila lakšu povredu od rikošeta. Između pomenuta dva ubistva, u jutarnjim časovima 18. jula brutalno je pretučen predsjednik opštine Budva Nikola Jovanović. Da bi 7. avgusta, opet u sred dana, u hotelu Maestral u Budvi, naočigled brojnih gostiju hotela, pokušano ubistvo Marka Ljubiše Kana. Istog dana, u Gornjem Zaostru kod Berana, otkriven je spomenik ratnom zločincu, četničkom komandantu Pavlu Đurišiću, zahvaljujući nespremnosti i izostanku koordinacije u bezbjednosnom sektoru, koji to nije spriječio. Štaviše, država i njene službe bezbjednosti, dopustile su da tokom visokorizičnog događaja novinari na radnom zadatku budu pretučeni i maltretirani.

BEZBJEDNOST GRAĐANA

Stanje u dijelu opšte bezbjednosti i sigurnosti građana je takvo da nijedan građanin danas ne može reći da se osjeća bezbjedno i sigurno, bilo u svom domu, dvorištu, školi ili drugom javnom mjestu. U tom smislu, važno je podsjetiti na detalje tragičnih događaja na Cetinju 2022. i 2025. godine, u kojima je zbog nespremnosti policije da preventivno, pravovremeno i adekvatno djeluje stradalo 23 osobe. Ne postoji stručno i logično objašnje zašto iskustva iz prvog tragičnog događaja nijesu mogla poslužiti za preventivno djelovanje bezbjednosnog sektora na sprječavanju ili smanjehvnju broja žrtava kod drugog, jer ako je prvi događaj bio incidentni, onda to nije smio biti drugi.

Jer, obaveza države, odnosno funkcionera koji u njeno ime koordiniraju bezbjednosnim sektorom, je da bezbjednosne snage organizuju tako da se u skladu sa profesionalnim standardima spriječava ponavljanje istih obrazaca nasilja. Usljed izostanka sistemskog pristupa, i katastrofalne procjene nadležnih rukovodilaca u bezbjednosnom sektoru, Cetinje je 1. januara 2025. godine, kada je Aco Martinović ubio 12 osoba (među kojima dvoje djece) prije nego što je izvršio samoubistvo, obezbjeđivalo samo devet službenika policije, uprkos izjavi premijera da je u tom gradu tada boravilo 120 pripadnika OKG, i uprkos činjenici da je tokom posljednje godine Prijestonica bila epicentar obračuna zaraćenih kriminalnih klanova. Odluka da Cetinje kobnog datuma ostane sa jednocifrenim brojem policajaca, omogućila je ubici da nesmetano ubija na čak 5 lokacija te da satima sije strah po crnogorskoj Prijestonici. Ono što tu odluku čini dodatno nepromišljenom, je i činjenica da se ništa nije naučilo iz gotovo identičnog zločina koji se prije dvije godine desio na Cetinju kad je Cetinjanin Vuk Borilović u bezumnom pohodu usmrtio 10 osoba. Sve to, kao i okolnost da je drugo masovno ubistvo počinjeno tokom novogodišnjih praznika, te da je Cetinje u tom periodu među najposjećenijim gradovima, za nadležne nije bilo dovoljno da pojačaju prisustvo policije. Kako je završila ta procjena sektora bezbjednosti, nažalost, imali smo prilike da vidimo. Činjenica je da policija nije bila spremna, da je brza reakcija izostala, te da su samo brojali žrtve za ubicom. Nakon tragedije na Cetinju, prvi čovjek sektora bezbjednosti Aleksa Bečić i ministar unutrašnjih poslova Danilo Šaranović imali su obavezu da podnesu ostavke i saopšte da je riječ o moralnom činu kojim žele da povrate povjerenje u bezbjednosni sektor. Na taj način bi pokazali da su istinske demokrate i da žele da ojačaju urušeni integritet sektora bezbjednosti koji ima zadatak da štiti državu i građane. S obzirom na to da su ostavke izostale, i da premijer Spajić, nije uvažio apele građana, nevladinih organizacija, strukovnih udruženja, univerzitetskih profesora, kulturnih radnika i ostalih, da smijeni čelne ljude bezbjednosnog sektora, smatramo da savjesni i odgovorni poslanici imaju obavezu da ne dozvole da nagomilani propusti u koordinaciji bezbjednosnim sektorom, prođu nekažnjeno.

ZAŠTITA I SPAŠAVANJE

Najaktuelniji primjer nepripremljenosti, izostanka stručnosti i očekivane sistemske koordinacije odnosi se na službu zaštite i spašavanja, a registrovan je tokom nedavnih požara koji su zadesili Crnu Goru, i koji su izazvani, što dejstvom prirode, što konspirativnim djelovanjem ljudskog faktora.

Uprkos tome što je nadležni ministar javno, u Skupštini, izjavio da je Direktorat za zaštitu i spašavanje u potpunosti spreman za predstojeću požarnu sezonu, odnosno “nikad spremniji“, te da je MUP Crne Gore “šampion regiona u oblasti zaštite”, u avgustu su nam se desili požari tokom kojih smo saznali da od 4 vazduhoplova kojima MUP, odnosno direktorat za zaštitu od požara raspolaže, 4 nijesu u operativnoj funkciji (0% raspoloživog resursa), kao i da Vojska Crne Gore od 2 vazduhoplova koji se mogu staviti u funkciju zaštite od požara u operativnoj funkciji ima 1 (50% raspoloživog resursa). Ostalo je neobjašnjeno, zašto nam je za aktiviranje zahtjeva za hitnu pomoć državama članicama Euro-Atlantic Disaster Response Coordination Centre (EADRCC)- glavnog mehanizma NATO-a za civilni odgovor u vanrednim situacijama, trebalo više od 48 sati.

Ne previđamo da su nam pomogle sve partnerske zemlje i međunarodne organizacije kojima smo uputili poziv, reagujući po redosljedu zvanja, i na tome im dugujemo zahvalnost. Na terenu je, takođe, bila i Vojska Crne Gore, čiji je pripadnik stradao izvšavajući svoj zadatak, dok je drugi teško povrijeđen, međutim, nije utvrđeno ko je pripadnicima Vojske Crne Gore izdavao naređenja , ko je rukovodio dejstvovanjem vojske, koja vojna sredstva su stavljena u funkciju zaštite od požara i najbitnije, da li su ta vojna sredstva bila osposobljena i tehnički ispravna za navedena dejstva.

U slučaju požara takvih razmjera kad su ugroženi ljudski životi i imovina, u skladu sa Nacionalnim planom zaštite od požara formira se krizni koordinacioni tim za zaštitu i spašavanje koji rukovodi i koordinira svim aktivnostima, a Vlada formira Operativni tim za zaštitu i spašavanje i imenuje rukovodioca. Ništa od navedenog nije urađeno.

Jedini resurs koji nije zakazao je ljudski - vatrogasci, privrednici, građani i međunarodni partneri. Svi ostali, kojima upravlja i koordinira Vlada, imali su ograničeno i nepripremljeno ad hoc djelovanje, bez jasne koordinacije, plana i cilja, a što je nažalost plaćeno ljudskim životom i nemjerljivom materijalnom štetom. Vlada je čak propustila da inicira i sjednicu Savjeta za odbranu i bezbjednost. No, ni to nije najgore. Izvršna vlast koja je procijenila da je 120 kvadratnih kilometara sprženo tokom vatrene stihije (deset posto teritorije glavnog grada) - nije organizovala nijednu vanrednu sjednice Vlade tokom borbe sa požarima.

SEKTOR BEZBJEDNOSTI KAO POLITIČKI PLIJEN

Na kraju, važno je napomenuti da su sve bezbjednosne službe, bez izuzetka, (ANB, Vojska Crne Gore, Uprava policije, Direktorat za zaštitu i spašavanje) u prethodnom periodu bile predmet političke borbe konstituenata aktuelne Vlade, u smislu preuzimanja ključnih poluga za kontrolu resursa, kadrovske politike, kao i obavještajnih informacija, ali, nažalost, ne da bi se one koristile u Ustavom i Zakonom predviđene svrhe, već za međusobne obračune i političku prevlast. Veliki broj profesionalnog i stručnog kadra je uklonjen iz sistema, a omogućen je ulazak politički podobnih sa upitnim stručnim referencama, kao i infiltracija pojedinih pripadnika stranih agentura, što je u konačnom imalo negativne posljedice, odnosno restriktivnu razmjenu bitnih obavještajnih podataka sa međunarodnim partnerskim agencijama i NATO-om. Ono što posebno brine je što su mnogi od procesa urušavanja demokratske kontrole i instrumentalizacije službi bezbjednosti uveliko u toku, i nema nagovještaja da će se sa tim stati, jer oni koji ih vode ne doživljavaju javni interes kao prioritet.

ZAKLJUČAK

Na osnovu prethodno navedenog, držimo opravdanim podnošenje Interpelacije zbog loših rezultata u sporovđenju politike u oblasti bezjednosti, borbe protiv organizovanog kriminala, zaštite i spašavanja i unutrašnje politike, a koje je prouzrokovano nekoordinisanim djelovanjem, neprofesionalizmom i neznanjem nosilaca najodgovornijih funkcija iz te oblasti, te pozivamo predsjednika Vlade Crne Gore Milojka Spajića da razriješi potpredsjednika Vlade za bezbjednost, odbranu, borbu protiv kriminala i unutrašnju politiku, i koordinatora Biroa za operativnu koordinaciju organa obavještajno bezbjednosnog sektora Aleksu Bečića.

Klub poslanika Demokratske partije socijalista (DPS)

1. Andrija Nikolić
2. Danijel Živković
3. Nikola Janović
4. Nermin Abdić
5. Drita Llolla
6. Oskar Huter
7. Aleksandra Vuković-Kuč
8. Ivan Vuković
9. Jevto Eraković
10. Abaz Dizdarević
11. Sonja Popović
12. Nikola Milović
13. Zoja Bojanić-Lalović
14. Nikola Rakočević
15. Mihailo Anđušić
16. Aleksandra Despotović
17. Elvir Zvrko