Jedna vjera – jedan lider, Rusizam - novi nacizam

Najveća podrška Putinovoj denacifikaciji Ukrajine dolazi od balkanskih neo-nacista

Piše: Dr Orhan Dragaš, Međunarodni institut za bezbjednost

Nije svaki rusofil na Balkanu neonacista, ali svaki neonacista na Balkanu jeste rusofil. Preciznije – obožavalac Vladimira Putina, njegove današnje, a naročito zamišljene buduće Rusije. Lider koji je u pohod na Ukrajinu krenuo sa ciljem da je “denacifikuje” svoje jako uporište u Evropi ima na Balkanu, a čine ga opskurne organizacije koje neguju sve same nacističke tradicije, rituale i ideje, plus obožavanje Vladimira Putina.

Putinova najava da u pohod na Ukrajinu kreće kako bi je “denacifikovao” sama po sebi je bila zbunjujuća za sve one koji su isključeni sa njegovih propagandnih talasa, dakle ceo svet minus Rusija. Zbunjene su bile i njegove borbene pristalice na Balkanu. Verovatno su smatrali da nije nikakav nacizam to što neguju čistotu pravoslavne vere i rase, što se zalažu za ujedinjenje pravoslavnih naroda radi suprotstavljanja dekadenciji Zapada i koji sebe vide kao naslednike velikih srednjovekovnih pravoslavnih careva koji su gospodarili Balkanom, kao i to što napadaju migrante iz Azije i lokalne Rome.

Ni to što vole da se oblače u vojne uniforme i poziraju naoružani ispred zastava sa srednjovekovnim simbolima i natpisima na arhaičnom rusko-slovenskom jeziku, sigurno nisu doživeli kao nacizam. A nikako nisu shvatili da se Putinov ratni poklič na “denacifikaciju” bilo kako odnosi na njih. Uostalom, svaku konfuziju razbili su povratkom na aksiom – Obožavaj Putina i sve što on radi, i bićeš na pravom putu.

“Grčka, Srbija i Rusija treba da se ujedine u pravoslavni savez. Postoji samo jedan lider i on se zove Vladimir Putin” – reči su Hristosa Aleksopulosa, predsednika marginalne nacionalističke organizacije koja bi trebalo da okuplja Grke u Srbiji. Nosi naziv “Srbiza”, što je jasna asocijacija na grčki original “Siriza”, sa kojom deli ekstremne anti-zapadne ideje.

Jedan vođa, jedna vera, jedna nacija – to je samo jedna od zajedničkih “vrednosti” balkanskih ekstremista, koje ih čine replikantima starih, nacističkih ideja. Tu je i superiornost, pa i izabranost pravoslavnog slovenstva u odnosu na druge vere i narode. Razume se i antisemitizam, kao i rasizam prema migrantima sa Bliskog istoka i lokalnim Romima. Sve pro-putinovske grupacije na Balkanu predstavljaju se kao borbene i militarizovane, spremne na oružje. Kao i njihovi prethodnici iz 1930-tih godina, oni čeznu za povratkom teritorija koje “prirodno” pripadaju Srbiji (ili Rusiji). Uzori iz prošlosti su im kvislinzi iz perioda nemačke okupacije u Drugom svetskom ratu. U balkanskim okvirima ne priznaju postojanje nijedne druge nacije osim srpske, slave ratne zločine iz 1990-tih nad muslimanima i Albancima, naročito genocid u Srebrenici kao herojski čin. Ratko Mladić je, posle Putina, najveći idol i autoritet.

U ruskoj invaziji na Ukrajinu dobili su izlaz iz svoje ideološke konfuzije u kojoj ih je godinama držao njihov neprikosnoveni lider Vladimir Putin. Iako ga obožavaju i slave, vrlo teško su mogli da “procesuiraju” Putinovu nostalgiju prema Sovjetskom Savezu, a naročito rusko negovanje tradicije iz Drugog svetskog rata. Ova ljubav bila je zbunjujuća. Kako u isto vreme obožavati Putina, kada on slavi Crvenu armiju i komunističko “oslobađanje” pola Evrope, a u isto vreme obožavati svoje, lokalne ratne lidere, koji su se svi do jednog borili na strani nacista?

Ubeđeni da je ruska borba protiv “nacista” u Ukrajini donela olakšanje za njihovo lutanje u potrazi za identitetom, balkanski neo-nacisti, su ustvari došli do zajedničke tačke sa svojim idolom iz Kremlja. On je došao na njihove pozicije.

Pro-putinovski marševi u Beogradu

Tokom prvog meseca rata u Ukrajini, u Beogradu su organizovane dve veće ulične demonstracije, na kojima je data podrška Rusiji i Putinu za njihovu oružanu agresiju. Obe su organizovali ekstremni desničari iz organizacija “Narodne patrole”, Srpsko-ruski pokret i “Srbska akcija”. Po svim karakteristikama, reč je o čistim neo-nacistima, koji uz to obožavaju ruskog predsednika i smatraju ga vođom pravoslavnog sveta u borbi protiv Zapada.

Na primeru njihovog višegodišnjeg delovanja, a naročtio u njihovim akcijama tokom agresije Rusije na Ukrajinu, bolje nego igde drugde vidi se čvrsta veza zvanične politike Kremlja i neo-nacističke strukture njenih najvernijih sledbenika na Balkanu.

Organizatori pro-ruskih mitinga u Beogradu godinama su poznati po svojim nasilnim akcijama protiv migranata sa Bliskog istoka, kao i prema lokalnim Romima. Pripadnici “Narodnih patrola” su se jednom od tih akcija i pojavile u javnosti, kada su u februaru 2020. u centru Beograda, maskirani presretali grupe migranata, prisiljavali ih da se sklone sa ulice i da ne izlaze iz prihvatnih centara. Delili su im letke na kojima je pisalo da se “zabranjuje kretanje migranata van prihvatnih centara od 22 sata do 6 sati ujutro” i u grupama od više od tri osobe.

Upozoravali su ih da će “odgovor biti žestok”, da “neće proći nekažnjeno” ako ne budu poštovali njihova pravila i ako nastave sa “migrantskim nasiljem”. Proterujući ih iz centra Beograda vikali su na preplašene migrante – “Srbija Srbima”, “Migrantima ograda, građanima sloboda”!

Njihova akcija bila je prilično šokantna za javnost u Srbiji, koja godinama pokazuje visoku toleranciju i empatiju prema izbeglicama iz Azije, oglasio se čak i predsednik države Aleksandar Vučić teškim rečima – “Đubrad fašistička, smirite se više s tim”! Nisu se smirili, nastavili su da povremeno maltretiraju manje grupe migranata u Beogradu i drugim gradovima, poslednji put u Subotici, uz granicu sa Mađarskom, 16. marta ove godine.

Slične akcije izvodili su pripadnici “Levijatana”, neo-nacističke grupacije, koja kao paravan ima borbu za zaštitu životinja od zlostavljanja. I oni su, na primer, u oktobru 2020. maskirani patrolirali po centru Beograda, naoružani palicama i uz pratnju staford-terijera presretali migrante i pretili im da moraju da napuste grad. Romima su pretili sistematski preko društvenih mreža, zbog čega su domaće institucije (Poverenik za ravnopravnost) i neke međunarodne organizacije zahtevali da uklone sa interneta sve preteće poruke.

Neo-nacistički kraci u regionu Balkana

U Republici Srpskoj veoma aktivni su mišićavi, tetovirani i uniformisani momci iz organizacije “Srbska čast”, originalno registrovane u Nišu, u Srbiji. U ovom gradu postoji Rusko-srpski humanitarni centar, zvanično međudržavni hub za brze intervencije u slučajevima prirodnih katastrofa, ali već godinama pod velikom sumnjom Zapada da je ustvari ruski obaveštajni i logistički punkt u centru Srbije. Upravo u tom centru su se pripadnici “Srbske časti” više puta fotografisali, a prema medijskim izveštajima u njemu su vežbali gađanje iz vatrenog oružja.

“Bratskom centru ponudili smo pomoć u vidu ljudstva”, napisao je vođa “Srbske časti” Bojan Stojković uz fotografiju svojih uniformisanih saboraca u Rusko-srpskom humanitarnom centru napravljenu 2016. godine. Pravu uzbunu napravili su dve godine kasnije, u Banjaluci, kada su odeveni u maskirne uniforme, noseći ruske i srpske zastave marširali kroz centar grada, zaposedajući okolne restorane. Da stvar bude ozbiljnija, ovi militantni ekstremisti primljeni su kao zvanični gosti u Skupštini Republike Srpske, kao i na proslavi Dana Republike Srpske 9. Januara 2018.

U Crnoj Gori godinama postoji čitav ekstremistički pokret, razuđen kroz mnoge organizacije pa čak i političke partije, koji baštini ideje najpre sve-srpskog ujedinjenja, a potom i sve-pravoslavne integracije, sa Rusijom i Putinom kao neprikosnovenim hegemonom. Ogroman uticaj na uspon ovih ideja imao je pokojni mitropolit Srpske pravoslavne crkve Amfilohije, ličnost od ogromnog ugleda ne samo u Crnoj Gori nego i među Srbima u celom regionu Balkana. O muslimanima je, na primer, govorio kao o “lažnim ljudima sa lažnom verom” (2014), o Crnogorcima kao naciji kao “komunističkom nakotu ili kopiladi” (1992), o NATO-u da je “Četvrti Rajh” (2013), odnosno “nastavak austrougarske okupacije” (2016), a o crnogorskom priznanju Kosova kao o “sramnom žigu i izdaji” (2008).

Povodom odluke Crne Gore da se 2014. pridruži sankcijama EU protiv Rusije, ali i u drugim prilikama kada govori o odnosu Crne Gore prema Rusiji, mitropolit je više puta citirao reči Svetog Petra Cetinjskog - “ko ne bio veran jednojezičnoj, jednokrvnoj Rusiji, dabogda živo meso od njega otpadalo, bio proklet tri puta i 3.000 puta od mene”.

Tokom građanskih ratova u bivšoj Jugoslaviji ponašao se pokroviteljski prema ekstremistima i ratnim zločincima, pa je tako dva puta u Cetinjskom manastiru, sedištu svoje Mitropolije, u prazničnim danima ugostio Željka Ražnatovića Arkana, kriminalca i ratnog zločinca, vođu paravojne grupacije “Srpska dobrovoljačka garda”, zajedno sa njegovim naoružanim borcima. Po sopstvenom priznanju, mitropolit Amfilohije je ratne 1995. godine nudio utočište Radovanu Karadžiću od međunarodne poternice za ratne zločine.

Podrška konačnom rešenju

Za neke od ovih organizacija Putinova politika nacionalne i imperijalne homogenizacije čak je previše “mekana”. “Srbska akcija”, koja u balkanskom neo-nacističkom mozaiku prednjači u kreiranju ideoloških osnova za pokret, kritikuje Putina jer je dopustio da u Rusiju prodru zapadne anomalije, poput korporativnog kapitalizma, ili što dozvoljava imigraciju, doduše ne sa Bliskog istoka, ali ipak dozvoljava. Naravno, tu je i “jevrejska dominacija” bankarskim sektorom nad čime ni Putinova Rusija nije imuna. Ali, ipak, voljenom vođi “Srbska akcija” oprašta ove grehe, jer je ofanzivom na Ukrajinu ipak poveo borbu za - “obnovu istorijske Rusije – pravoslavne imperije, i borbu protiv NATO satanista i njihovih slugu”.

Agresija na Ukrajinu je, dakle, konačna tačka u kojoj su neo-nacisti sa Balkana i Vladimir Putin razrešili sve nedoumice koje su imali proteklih godina, iako one nisu nijednog momenta dovodili u pitanje lojalnost prema ruskom lideru i njegovoj imperijalnoj misiji. To je bio i razlog da se olakšanje obeleži javno, uličnim marševima kroz Beograd i otvorenom podrškom ruskoj invaziji. Očekivanja od ove operacije su svakako ogromna, a vide se i kao “konačno rešenje”. Evo samo nekoliko trijumfalističkih očekivanja:

Srbska akcija: “Rusko-ukrajinski sukob nije običan regionalni sukob, već deo velikog mističnog sukoba dobra i zla. U tom duhu mi zdušno podržavamo ovaj pohod”.

Levijatan: “Srbija je okružena NATO neprijateljima i hitno nam trebaju razgovori o ulasku u slobodarski savez, odnosno u ODKB”.

Srpsko ruski pokret: “Naš prioritet je sprovođenje ruskog nacionalnog interesa u Srbiji”.

Narodne patrole: “Srbi su uz svoju majku Rusiju koja u ovim danima oslobađa Ukrajinu od povampirenog neonacizma i oslobađa svet od NATO pretnje.

Denacifikacija je, uz demilitarizaciju, bila glavni ratni cilj Rusije u Ukrajini i Vladimir Putin ga je javno saopštio u prvim danima invazije. Ciljevi su posle mesec dana rebrendirani, denacifikacija je iščezla iz retorike Kremlja, a na njeno mesto došlo je “oslobađanje” Donjecka i Luganska. Ipak, ovaj termin ostao je kao ideja-vodilja ruske zablude koja ih je vodila ka napadu na nezavisnu Ukrajinu.

Koliko je sadržina Putinove “denacifikacije” bila lažna i isprazna, najbolji dokaz su njegove najvatrenije pristalice sa Balkana, sve do jednog ubeđeni neo-nacisti. Izražavajući mu beskrajnu ljubav i odanost, ogolili su Putinovu doktrinu kao nepatvorenu ideologiju krvi i tla, rasne i nacionalne supremacije, povratka “prirodnih” ali nekada oduzetih teritorija. Ruska imperija u velikom svetu, srpska imperija na malom Balkanu, ogoljeni su zajednički ciljevi Putina i njegovih pristalica sa Balkana, pri čemu je denacifikacija bila balast kojeg su se i jedni i drugi sa olakšanjem odrekli.

U očima balkanskih neo-nacista ratna razaranja i ruski zločini u Ukrajini su zadivljujući i prava su slika svega što bi oni želeli da urade u svom regionu. Putinova Rusija nema ništa protiv toga, štaviše, ima interes da im pomogne da te vizije i ostvare.