Crna Gora bi zvanično Dan Pobjede trebalo da slavi 8. a ne 9. maja

Za Antenu M piše: Boban Batrićević

Cijeneći napore antifašističkih organizacija u Crnoj Gori, ovaj tekst neće biti kritički usmjeren već ga treba uzeti kao dobronamjernu sugestiju.

Svjestan značaja njihova rada, akcentovaću jednu pojavu koja Crnu Goru i dalje drži zarobljenom kad je u pitanju kultura śećanja o Drugome svjetskom ratu.

Ona je, vjerujem, ostatak jugoslovenske komunističke tradicije iz koje su antifašistička udruženja boraca/kinja i poštovalaca potekla, a to je proslava Dana pobjede 9. maja.

U pitanju je potpuno pogrešan i, aktuelnom političkom, kulturnom i evropskom kontekstu kojemu naše društvo strijemi, neprilagodljiv koncept.

Naime, 9. maja je Dan pobjede za Sovjetski Savez, na čijim je ruševinama izgrađena današnja autoritarna, nedemokratska i antievropska Rusija.

Od 9. maja Putinov režim, po sovjetskoj paradigmi, organizuje vojnu paradu, megalomansku slavu oružja za masovnu destrukciju, militarizam i rusko-pravoslavni ekskluzivizam.

Prosava Dana pobjede u Rusiji propagandna je pozornica za agresivni nacionalizam Kremlja i asimilatorno-neokolonijalnu agendu.

I tu se završava cijela priča oko 9. maja, jer 9. je maj zapravo Dan pobjede Sovjetskog Saveza nad nacističkom Njemačkom, a ne Dan pobjede u Drugome svjetskom ratu, budući da je Japan kapitulirao 6. septembra 1945. godine.

Do zabune među crnogorskim građanima često dolazi zbog "đavoljeg detalja" da je njemačka kapitulacija pred Zapadnim saveznicima formalno stupila na snagu 8. maja. Zato je u zapadnom kulturnom miljeu taj datum proglašen Danom pobjede u Evropi.

Što se tiče jugoslovenskog nasljeđa povodom završetka rata, kuriozitet je u tome što se njemačke jedinice koje su se zatekle u Jugoslaviji nijesu željele predati njenoj vojsci te su neprijateljstva nastavljena do 15. maja. Zato su se u bivšoj Jugoslaviji sve do sedamdesetih godina XX vijeka slavila dva dana pobjede: 9. i 15. maj. Jedan je odražavao formalno solidarisanje sa sovjetskom (i komunističkom) perspektivom Drugoga svjetskog rata; drugi je odražvao zasebnost i autonomnost jugoslovenske borbe, do čega su Titovi komunisti gotovo uvijek ponosno držali.

Današnja Evropa, kako rekosmo, Dan pobjede slavi 8. maja.

Današnja Rusija Dan pobjede slavi 9. maja. Crnoj Gori nije mjesto uz današnju Rusiju, naročito nakon sramotne instrumentalizacije antifašističkog nasljeđa SSSR-a od strane kremaljskog režima u toku agresije na Ukrajinu.

Slaviti 9. maj zajedno s Putinom, pomalo je šizofreno za ljude koji smatraju da članstvo CG u EU nema alternativu.

Zato predlažem da se donese konsezus među antifaštima i da se ubuduće Dan pobjede u Evropi slavi 8. maja u Crnoj Gori, pa 9. maj neka ostane Putinu, Lukašenku, Orbanu, Ficu i Aleksandru Vučiću.

Takođe, bitno je nanovo pomenuti da komunistički folklor i zastava EU ne idu zajedno. Ako žele biti konkurentne revizionizmu, militantnim udruženjima kodnog imena "pravoslavna bratstva" i cijeloj psihološko-propagandnoj mašineriji kojom diriguje Crkva Srbije u svom procesu rehabilitacije ratnih zločinaca, antifaštičke organizacije u Crnoj Gori moraju proći kroz fazu rebrendiranja i ponovnog promišljanja antifaštičke borbe.

Samo će tako biti moguće razdvojiti vrijednosti antifašizma od njegovih ideologiziranih instrumentalizacija, a nove generacije nadići naslijeđenu stereotipiju i same kreirati crnogorski prilaz antifašizmu bez njegove nacionalističke aproprijacije, već u cijelom njegovom regionalnom (jugoslovenskom) i evropskom kontekstu.