Piše: Dr Dragutin Papović, istoričar
Bio je to samo još jedan lokalni kleročetnički skup na kome je pomjesni arhijerej i novoproglašeni mitropolit budimljansko-nikšićki Metodije slavio četničku ideologiju. Mjesto okupljanja je bilo u manastiru Podmalinsko u Uskocima ispod Sinjajevine. Formalni povod okupljanja je bio vjerski praznik, a stvarni proglašavanje četničkih zlikovaca za heroje kako bi se u dogledno vrijeme izvršilo nasilje nad školskom istorijom i nacifašistički četnici u udžbenicima se predstavili kao uzor novim generacijama. To nije samo nasilna promjena prošlosti nego i definisanje politike za budućnost. Cilj te politike je da se u Crnoj Gori sprovede ono što četnici nijesu uspjeli 1941. i 1991., a to je stvaranje četničke Crne Gore koja će biti etnički i vjerski homogena. Vele da je tome, nakon 75 godina muka i čekanja pod antifašizmom, došao vakat.
Iako od 2020. godine imaju svu vlast Metodije kaže da je poniženje i ropstvo Srba u Crnoj Gori „još uvijek aktuelno i traje“. Izgleda da im nijesu dovoljni vlast i nacionalno-vjerska dominacija, već hoće i homogenost. Kome nije jasno kako četnici postižu nacionalno-vjersku homogenost neka nauči na primjeru Bosne i Hercegovine u periodu 1991–1995. Ko zna? Možda se Crna Gora prerano obradovala da je izbjegla zlo iz 1990-ih? S obzirom na to da je veličanje četničke ideologije postala glavna politička djelatnost SPC odnosno Crkve Srbije u Crnoj Gori, možda bi Sveti Arhijerejski Sabor SPC mogao da razmisli o tome da zvanični naziv njihovog ogranka u Crnoj Gori prilagodi ovoj praksi i da se on zove Crkva četničkog pokreta.
Sve je 7. juna 2025. u Podmalinskom išlo po planu. Metodije je služio Svetu Arhijerejsku Liturgiju posvećenu Trećem obretenju glave Svetog Jovana Krstitelja, ljetnjim Zadušnicama i uz to parastos pripadnicima dvije durmitorske četničke brigade. Prema ustaljenom protokolu miješao je vjersku propovijed s četničkom propagandom. Pomno ga je pratila pastva ukrašena majicama s likom ratnog zločinca Draže Mihailovića i četničkim kokardama na tradicionalnim uskočkim šajkačama. U vjerujućem narodu se lepršao novi crni četnički barjak, a potom je Metodije iznenada izjavio:
„Nema nacije srpske bez Crkve, ljudi! Tu se rodila.“ Pastva je bila zgranuta! Vjernici su shvatili da je Metodije tom rečenicom poništio preko dva vijeka istraživanja srpske istorije i etnografije. Plejada srpskih istoričara i etnografa je život i karijeru potrošila da dokaže da su se Srbi kao nacija konstituisali najkasnije u VI vijeku i da su se kao zrela nacija doselili na Balkan u VII vijeku od kada traje istorija njihovog identiteta i državnosti.
Najumniji srpski istoričari, etnografi i uopšte akademici izgarali su u istraživanjima da bi dokazali kako su Srbi od antike narod najstariji, a onda je jednog dana ispod planine Sinjajevine u Podmalinskom u plemenu uskočkome na prosječnom četničkom saboru istaknuta srpska uzdanica, izvidnica i prethodnica Metodije zaključio da su srpski naučnici pogriješili i da su zapravo Srbi od antike narod najmlađi.
Do tada se mislilo i vjerovalo da su Srbi bili Srbi i prije nego što su se pokrstili, a prema Metodijevoj doktrini ispalo je da je tek srpska Crkva, koja je stvorena 1219. godine, rodila srpsku naciju. Metodije je ovom izjavom u stvari poručio da je srpska nacija počela da se stvara tek nakon što je arhimandrit Sava Nemanjić, uz pomoć nikejskog cara i patrijarha, nekanonski osnovao Žičku arhiepiskopiju 1219. Iz Metodijevog mišljenja proizilazi da su srpsku naciju stvorili dinastija Nemanjić i njena porodična Crkva.
Metodije se ovom doktrinom hrabro suprotstavio srpskoj nauci, ali i svome duhovnom bratu vikarnom episkopu dioklijskom Pajsiju koji je izjavio da je Duklja bila prva srpska država. S obzirom na to da Metodije tvrdi da se srpska nacija rodila sa srpskom Crkvom u Srbiji, to znači da Metodije poručuje da Pajsije ne govori istinu. Zna se da je država Duklja postojala barem dva vijeka prije pojave Nemanjića i da su se njeni stanovnici zvali Dukljani. Tada nije postojala srpska arhiepiskopija ni u Raškoj, a kamoli u Duklji, što prema Metodijevom mišljenju znači da u Duklji nije bilo Srba niti ih je moglo biti, jer je tek trebalo da ih rodi Crkva Nemanjića. To znači da je Pajsije žestoko omanuo kada je, uz šumadijsko kolo i sasluživanje ambasadora Republike Srbije, na temeljima grada Duklje proglasio da je tu bila prva srpska država.
Visoki srpski klirici su izazvali pravu pometnju u nauci, a zbog njih Crkva kao institucija djeluje neozbiljno, jer nema usaglašen doktrinari stav o tako važnom pitanju. Pajsije poručuje s Duklje da je tu bila prva srpska država, dok mu Metodije ispod Sinjajevine odgovara da nije tako i da je srpsku naciju rodila Crkva koja je osnovana tek 1219., što bi značilo da je tek Srbija bila prva srpska država. Dva se arhijereja ne mogu dogovoriti oko toga da li su prvo Srbi stvorili Crkvu Nemanjića ili je prvo Crkva Nemanjića stvorila Srbe i da li su se Srbi prvo pojavili u Duklji ili su se prvo pojavili u Srbiji.
Možda je u ovome glavni raskol između Mitropolije crnogorsko-primorske i Mitropolije budimljansko-nikšićke. S obzirom na to da je Pajsije dioklijski vikar u Mitropoliji crnogorsko-primorskoj to znači da u ovoj eparhiji zvanično smatraju da je Duklja prva srpska država, dok u Mitropoliji budimljansko-nikšićkoj to odbacuju i kažu da su se Srbi rodili tek s formiranjem Žičke arhiepiskopije, što znači da je Srbija prva srpska država.
Čini se da je Metodije bliži istini, jer ako bi se prihvatila Pajsijeva doktrina to bi značilo da su se Srbi prije pojavili u okolini Podgorice nego u okolini Berana i prije nego u samoj Raškoj. To nije logično, a nije ni ideološko-politički korektno, jer limsko-sandžački četnici ratnog zločinca Pavla Đurišića insistiraju na tome da su oni najstariji Srbi. Bilo bi greota ako bi se dokazalo da žive u zabludi.
Ideološko-istorijski doktrinarni sukob Metodija i Pajsija je proizveo tešku zbunjenost kod članova vjerujućeg naroda. Tek sad im nije jasno od kada su Srbi, kako su nastali Srbi i koja je prva srpska država. Osim toga, nije im jasno zašto su za skup u Podmalinskom navukli majice s Dražinim likom i stavili kokarde na tradicionalne uskočke šajkače kada se slavi hrišćanski praznik posvećen Svetom Jovanu Krstitelju. Jedino im je jasno zašto su se okupili ispod novog crnog četničkog barjaka.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR