Francuska lobira kod EU i Velike Britanije za priznanje palestinske državnosti

Pariz se sprema da napravi iskorak ka priznanju Palestine, dok pritisak na Izrael da zaustavi vojnu ofanzivu u Pojasu Gaze sve više raste.

Francuska je u proteklom periodu vršila pritisak na evropske zemlje, uključujući Veliku Britaniju, Holandiju i Belgiju, kako bi zajednički priznali palestinsku državu na konferenciji Ujedinjenih nacija koja je zakazana za naredni mjesec.

Predsjednik Emanuel Makron želio je da tu konferenciju iskoristi kao platformu za ponovno pokretanje mirovnih pregovora između Izraela i Palestinaca – s idejom da više evropskih zemalja prizna Palestinu, dok bi neke arapske države zvanično priznale Izrael.

„Rješenje o dvije države danas je potrebnije nego ikad, ali i više nego ikad ugroženo – zbog rata, raseljavanja Palestinaca i nasilja koje sprovode ekstremistički doseljenici“, izjavio je jedan francuski diplomata koji je, kao i ostali sagovornici, govorio za Politico pod uslovom anonimnosti zbog diplomatskog protokola.

Ipak, s obzirom na humanitarnu katastrofu u Gazi, izazvanu izraelskim bombardovanjem i tromjesečnom blokadom koja drastično ograničava pristup hrani, vodi i lijekovima, Pariz je bio primoran da ublaži očekivanja u vezi sa konferencijom koju suorganizuje sa Saudijskom Arabijom.

„Arapske zemlje žele sankcije, ne deklarativnu državnost“, kazao je jedan evropski diplomata.

Portparol britanskog premijera Kira Starmera izjavio je prošle sedmice da je Ujedinjeno Kraljevstvo spremno da sarađuje sa saveznicima i partnerima u regionu kako bi „učinili sve što mogu na izgradnji temelja za palestinsku državnost“.

Francuska i Velika Britanija bile bi prve zemlje članice G7 koje bi priznale palestinsku državu – što Palestinci traže već decenijama. Izrael je više puta kritikovao francuske diplomatske poteze, tvrdeći da time legitimišu Hamas i, praktično, nagrađuju tu grupu za teroristički napad iz oktobra 2023. godine. Slična reakciju očekuje se i u slučaju priznanja koje bi došlo iz Pariza i Londona.

Više od 140 članica Ujedinjenih nacija priznaje palestinsku državnost, a prošle godine toj listi su se pridružile Španija, Irska i Norveška. S druge strane, brojne sjevernoafričke i bliskoistočne zemlje i dalje ne priznaju Izrael.

Makronova promjena kursa

Godinama su francuski zvaničnici govorili kako je Pariz blizu priznanja palestinske državnosti, ali su uvijek naglašavali da će taj korak preduzeti samo ako doprinese mirovnom procesu.

U aprilu je Makron poručio da je došlo vrijeme da se „krene ka priznanju“ i da se učestvuje u širem, kolektivnom procesu u kojem bi bile priznate i izraelska i palestinska država.

Međutim, do toga nije došlo.

Danas, kada je humanitarna situacija u Gazi sve teža, zvanično priznanje palestinske državnosti djelovalo bi više kao osuda Izraela, nego kao doprinos miru, objašnjava bivši ambasador u Siriji i saradnik Instituta Montenj, Mišel Duklo.

„To bi predstavljalo direktnu osudu izraelskih postupaka“, kazao je on.

Ipak, Duklo vjeruje da bi evropsko priznanje palestinske državnosti moglo podstaći arapske zemlje da preciznije definišu uslove pod kojima bi bile spremne da normalizuju odnose s Izraelom. Francuski diplomata koji je ranije citiran rekao je da Francuska i dalje očekuje da neke bliskoistočne države naprave određene korake ka normalizaciji na konferenciji, koja bi trebalo da se održi od 17. do 20. juna u Njujorku.

Na kraju, ključ za obustavu nasilja u Gazi, a u nešto manjoj mjeri i na Zapadnoj obali, leži u rukama Sjedinjenih Američkih Država – najbližeg saveznika i glavnog vojnog podržavaoca Izraela. Iako evropski zvaničnici primjećuju promjene u stavu američkog predsjednika Donalda Trampa prema izraelskom premijeru Benjaminu Netanijahuu, za sada nema naznaka da je Vašington spreman da prizna palestinsku državnost.