Milardović: Ideja srpskog sveta sada samo presvučena u akademski diskurs integralizma

Studentski protesti u Srbiji, koji su mjesecima stvarali optimizam za značajniju društvenu promjenu, naglo su skrenuli ka srpskom integralizmu, odnosno sintagmi koja u novom ruhu predstavlja dobro poznati koncept „srpskog sveta“, ocijenio je u razgovoru za Pobjedu profesor političkih nauka i sociolog iz Zagreba Anđelko Milardović.

On je komentarisao posljednji u nizu protesta studentskog pokreta koji se zalaže za smjenu režima u Beogradu, ističući kako je trenutna situacija takva da se postavlja pitanje kuda će cijela stvar otići.

Milardović se osvrnuo na govor profesora političkih nauka Mila Lompara na posljednjem protestu, što je u najvećoj mjeri bilo okidač za sveopšte preispitivanje ideološke matrice cjelokupnog pokreta koji predvode studenti.

- Takva razmišljanja i takva retorika ne od bilo koga, već od profesora univerziteta je nešto što nas tjera da se zapitamo kuda idu studentski protesti i kuda ide cijeli taj pokret - kazao je Milardović.

Sa pozornice na Trgu Slavije u subotu su se čule poruke profesora Lompara, poznatog po desnim stavovima. On je poručio da je u Ustavu Srbije „Kosovo i Metohija neotuđivi dio“. Pominjao je i odbranu suverenosti Republike Srpske, srpskog naroda u Crnoj Gori, srpska nacionalna prava u Hrvatskoj i Sjevernoj Makedoniji.

- To naglo skretanje udesno, skretanje prema srpskom integralizmu, to se tako naziva po novome, a po starom, to je „srpski svet“. Koja je svrha protesta ako idu u tom pravcu. Protesti su usmjereni protiv Vučića, a on je nosilac ideje „srpskog sveta“ koja se sada prepakuje u integralizam - navodi Milardović.

IDEOLOŠKO JEZGRO

Za Milardovića, najveći problem nije samo u retorici, već u potpunom odsustvu proevropskih poruka i simbola.

- Tokom čitavih protesta nije bila viđena nijedna zastava Evropske unije. To je više od slučajnosti. To je svjesno izostavljena simbolika. Bez jasno izražene evropske orijentacije, teško je povjerovati u suštinsku transformaciju - ističe on.

Milardović podsjeća da je ideja „srpskog sveta“, koja je dominantno definisala politiku režima u Beogradu, sada samo presvučena u akademski diskurs integralizma, pri čemu se izbjegava direktno pozivanje na sporni termin, ali se zadržava njegova suština.

Kako dodaje, vidljivo je da je u cijeli proces upletena Moskva.

- Kremlj sada govori o obojenoj revoluciji. To su riječi Dmitrija Peskova. Dakle, retorika slična kao i Vučićeva. Moskva je veoma zainteresovana da drži štanglu Vučiću - rekao je Milardović.

Dodatnu zabrinutost, navodi Milardović, izaziva činjenica da je ideološka razlika između pokreta i vlasti sve manje uočljiva.

- Došlo je do nivelisanja na idejnom nivou, nivelisanja na nivou pokreta i nivou poretka. Sve u svemu, pokazalo se da je režim Aleksandra Vučića veoma žilav - kaže sagovornik Pobjede.

IZNEVJERENA NADA

Milardović ističe kako je nesporno da su studentski protesti u jednom trenutku privukli veliku pažnju van granica Srbije i izazvali simpatije u regionu, pa čak i u Evropi.

- Bile su prvo velike simpatije u cijeloj Srbiji. Pojavila se nada da će doći do smjene vlasti. Otišle su te simpatije preko granice, došle kod nas, vozili su bicikla do Evrope i na kraju se ništa nije promijenilo. Ovi novi idu sa semantičkim pomacima, a ponavlja se zapravo koncept „srpskog sveta“ - kaže Milardović.

Napominje da je taj koncept zapravo ideologija rata na Balkanu, slično kao i „ruski svet“.

- Sve su to iste ideologije čije su vođe patološke osobe. Radikalna politika puna je patoloških i poremećenih osoba. Stvari treba nazvati pravim imenom - kaže Milardović.

Dodaje kako studentski pokret nije ostao imun na zamor i trošenje.

- Protesti su se istrošili. Došlo je do zamora. Svaki tip djelovanja bilo kog pokreta nije imun na zamor. Ne možeš godinu dana marširati tek tako. Ne postoji, sa druge strane, ni neka struja i organizacija koja bi bolje usmjeravala te proteste. Potencijal imaju, postoji i dalje, ali daleko je to od onoga na početku. Na dugi rok su se potrošili. U startu nijesu definisali što hoće i što predstavljaju - zaključuje profesor iz Zagreba.

Zapad bez stava, Srbija bez identiteta

Profesor Anđelko Milardović smatra da je više nego jasno da se Zapad nije uključio u dešavanja u Srbiji i da je izostao stav prema studentskim protestima.

- Zapad nije podržao one struje koje bi mogle sprovesti ne revoluciju, nego transformaciju Srbije u zemlju vladavine prava. Srbija je ostala i biće model zarobljene države. Tu se pojavljuje i ovaj novi momenat koji može cijeli pokret odvesti tom integralizmu. To ne znači da će tako biti, ali to je novi trenutak i baca novo svjetlo u odnosu na percepciju i prihvatanje tog pokreta od strane ljudi koji žive u Srbiji i komšiluku - kaže sagovornik Pobjede.

Dodaje da je sve ovo još jedan pokazatelj da je percepcija Zapada, kada je riječ o Zapadnom Balkanu, govori da je za njih sve to isto.

- Ne mogu oni uspostaviti nijansirane relacije. Mi na Balkanu, Evropi i Zapadu smo svi manje-više isti - navodi Milardović.

Dodaje da je veoma teško očekivati da danas u Srbiji ima struja koje idu ka EU i odudaraju od onoga što je kao ideološku politiku proklamovao trenutni režim.

- Srbija ima oduvijek problem identiteta. Kroz istoriju je bila razapeta između Zapada i Istoka. Sada ima dvojni identitet, takozvani dualizam koji se preliva na polje vanjske politike i pokazuje se da je jedna strana duše prema Zapadu, a druga prema Rusiji. I tako oni vode vanjsku politiku, to je model klackalice. Teorija i praksa balansa je na kratki rok produktivna. Na dugi rok nije. Zapadu će da dosadi to povlačenje za nos - navodi Milardović.