Kontroverzne poruke mogućeg predvodnika studentske liste u Srbiji

„Mogu da zastupam studentsku listu u javnosti, ali ne želim da budem ni poslanik, ni ministar, niti bilo šta slično“, kazao je za Radio Slobodna Evropa (RSE) univerzitetski profesor Milo Lompar.

U javnosti Srbije poznat je kao zagovornik desničarskih ideja.

Nedavno je relativizovao ulogu Milana Nedića, predsjednika kvislinške vlade tokom nacističke okupacije Jugoslavije, ocijenivši da je „spasavao srpski narod po cijenu kolaboracije“.

Lompar, koji zastupa i ideju „odbrane prava srpskog naroda“ u regionu, nedavno je učestvovao na promociji zbirke pjesama Radovana Karadžića, osuđenog ratnog zločinca.

Uprkos spornim stavovima, pozvan je da govori na velikom studentskom protestu održanom 28. juna, na državni i vjerski praznik – Vidovdan.

Dio javnosti nagađa da bi se njegovo ime moglo naći na tzv. „studentskoj listi“ – listi koju bi činile nestranačke ličnosti i stručnjaci, ukoliko vlast u Srbiji raspiše vanredne parlamentarne izbore.

Lompar tvrdi da studentima stoji na raspolaganju, ali da nema ambicije da aktivno učestvuje u politici.

Studenti okupljeni oko protesta nijesu odgovorili na upit RSE zbog čega su izabrali upravo Lompara, niti su potvrdili da će on biti na listi.

Iako su studenti prethodnih osam mjeseci vodili proteste bez jasnog ideološkog opredjeljenja, na posljednjim skupovima dominirale su nacionalističke poruke.

Profesor u penziji Žarko Korać smatra da bi Lompar na studentskoj listi bio „korak unazad za studentski pokret“.

"Ako studenti traže novi sistem vrijednosti, onda u njemu ne bi trebalo da bude profesor Lompar koji vrlo uporno rehabilituje poražene političke ideje iz Drugog svjetskog rata", kaže Korać.

Zašto je 'sporan' Milo Lompar?

Gostujući na jednom podkastu na platformi YouTube 17. jula, Lompar je iznio ocjenu da je predsjednik takozvane "Vlade narodnog spasa" bio kolaboracionista, ali ne i kvisling, to jest da je "u iznudici" sarađivao sa okupatorom.

U razgovoru za RSE, Lompar navodi da je to „utvrđeno istorijsko znanje“:

"Sam Nedić je po svojim uvjerenjima bio jako daleko od nacističke ideologije. On je bio čovjek drukčije tradicije i poimanja stvari. Kolaboracionisti su oni koji sarađuju sa okupacionim snagama bez ideološke bliskosti", kaže Lompar.

Nasuprot njemu, Lompar kao primer kvislinga navodi Anta Pavelića, poglavnika takozvane Nezavisne Države Hrvatske (NDH), koja je donosila rasne zakone protiv Srba, Jevreja i Roma, blisko sarađivala sa Trećim Rajhom i upravljala koncentracionim logorima u kojima je počinjen genocid.

Na konstataciju da je i Nedićeva vlada donosila rasne zakone i da je pod njegovom upravom ubijeno blizu 90 procenata jevrejskog stanovništva u Srbiji, Lompar odgovara:

"Srbija je bila okupaciona zona i to je bila okupaciona uprava. Istrebljenjem Jevreja rukovodili su Njemci, a Staro Sajmište je bilo logor na teritoriji NDH", kaže Lompar.

Žarko Korać, profesor Univerziteta u Beogradu u penziji, ocenjuje za RSE da Milo Lompar u svojim izjavama pokazuje konzistentnost u odbrani "najgorih manifestacija srpskog nacionalizma", u koje spada i uloga Milana Nedića.

"Braniti danas Milana Nedića pod praznom parolom da je spasavao srpsku nejač, je pokušaj opravdanja nacionalne izdaje, jer je Milan Nedić kao general prekršio zakletvu i stavio se u službu okupatora. Ovde se pokušava rehabilitovati Milan Nedić i profesor Lompar je jedan od poslednjih velikih pristalica te teorije o rehabilitaciji kvislinga i nacionalne izdaje", ocenjuje Korać.

Rođendanska čestitka osuđenom ratnom zločincu

Milo Lompar je učestvovao na promociji knjige Radovana Karadžića, bivšeg predsjednika Republike Srpske, osuđenog na doživotnu kaznu zatvora zbog genocida i ratnih zločina.

Tom prilikom, Lompar je zajedno s ostalima uputio Karadžiću rođendansku čestitku sa željom da „pravda pobijedi i da sljedeće rođendane proslave zajedno“.

Lompar kaže da se radilo o zbirci pjesama objavljenih prije ratova i da bi njihovo cenzurisanje bilo „nedemokratsko“.

Ideje o „srpskom integralizmu“

Na studentskom protestu 28. juna, Lompar je govorio o „srpskom integralizmu“, pozivajući na „odbranu suvereniteta“ Republike Srpske i prava Srba u Crnoj Gori, Hrvatskoj i Sjevernoj Makedoniji.

Dio javnosti vidi ovo kao reinterpretaciju ideje „Velike Srbije“, poznate iz ratova devedesetih.

Lompar tvrdi da nije pozivao na teritorijalna rješenja, već govori o kulturnim, turističkim i privrednim „specijalnim vezama“, u okviru onoga što omogućava Dejtonski sporazum.

Gost inicijative „ProGlas“

Lompar je bio gost i tribina građanske inicijative „ProGlas“, iako se inicijatori ne slažu s njegovim nacionalističkim stavovima.

Filip Ejdus, profesor i jedan od osnivača „ProGlasa“, navodi da inicijativa okuplja širi društveni front i da nema potrebe za ograđivanjem jer Lompar nije njihov član.

„Mi ne dijelimo njegove stavove, ali smo nastojali okupiti i desni i lijevi centar u borbi protiv autoritarnog režima“, kaže Ejdus.

Politički angažman

Milo Lompar je politički aktivan od početka devedesetih – bio je član Srpske liberalne stranke, a kasnije i savjetnik Srpskog pokreta Dveri, poznatog po antimigrantskoj i anti-LGBT retorici.

Krajem 2024. osnovao je udruženje „Srpski glas“, po uzoru na ime organizacije ideologa četničkog pokreta Dragiše Vasića.