SPC protiv Crne Gore: Sud u Strazburu presudio u korist CG!

Evropski sud za ljudska prava u Strazburu donio je odluku u predmetu Crkva Svetog Đorđa protiv Crne Gore kojom je odbacio kao neosnovane pritužbe podnosilaca predstavke o navodnoj povredi Konvencije u vezi sa njihovim zahtjevom za restitucijom oduzete imovine, pravom na javno i pravično suđenje, diskriminacijom u ostvarenju imovinskih prava i dužinom postupka pred nacionalnim organima i proglasio predstavku kao očigledno neosnovanu u skladu sa članom 35 stavovi 3 (a) i 4 Konvencije.

Saopštenje za javnost zastupnika Crne Gore Valentine Pavličić povodom odluke Evropskog suda za ljudska prava prenosimo integralno.

Predmetna predstavka je podnijeta Evropskom sudu od Mitropolije Crnogorsko-primorske („MCP“), 12 pravnih lica – manastira i jedne crkve (Crkva Svetog Đorđa u Podgorica) u okviru MCP.

U predstavci je u bitnom istaknuto da je u periodu od 1945.do raspada bivše SFR Jugoslavije (1990) od federalnih i republičkih organa vlasti podnosiocima predstavke, bez pravnog osnova i najčešće bez ikakve naknade, nepravedno oduzimana imovina, pri čemu su posebno kao primjer istakli određene zemljišne parcele koje su bile u vlasništvu Crkve Svetog Đorđa u Podgorici.

U predstavci je dalje navedeno da su podnijeli zahtjev za restitucijom Vladi Republike Crne Gore, o kojem nije odlučeno u propisanom roku, te da je u međuvremenu usvojen Zakon o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju, čime je prestao sa važenjem raniji Zakon o pravednoj restituciji i po kom osnovu su podnosioci predstavke navodno uskraćeni u pravu na povraćaj oduzete imovine.

Podnosioci predstavke su se u bitnom žalili na navodne povrede prava na pravičnu i javnu raspravu, jer o njihovom zahtjevu za restitucijom oduzete imovine koji je podnijet Vladi, kao i tužbi zbog ćutanja administracije, nije odlučeno (člana 6 stav 1 i član 13 Konvencije). U odnosu na sadržinu predmetnih zakona, podnosioci predstavke su se žalili na povredu člana 14 Konvencije i člana 1 Protokola br.1, zbog navodne diskriminacije u ostvarenju imovinskih prava.

Između ostalog, žalbe su bile usmjerene i na oduzimanje imovine bez donošenja bilo kakvog pravnog akta, što je posebno bio slučaj sa zemljištem Crkve Svetog Đorđa u Podgorici, kao i na dužinu predmetnog parničnog postupka koji je ova crkva vodila pred domaćim sudovima.

U navedenom postupku, jedan od podnosilaca predstavke (Crkva Svetog Đorđa – Crkvena opština Podgorica) podnio je tužbu 21.04.1992.godine protiv Opštine Podgorica i Streljačkog saveza Crne Gore radi utvrđenja prava svojine. Postupak je okončan presudom Vrhovnog suda Republike Crne Gore od 14.03.2007.godine kojim je u konačnom odbijen tužbeni zahtjev Crkve Svetog Đorđa kao neosnovan.

Polazeći od činjenica predmeta i pritužbi koje su navedene u predstavci, predmet je komuniciran Kancelariji zastupnika Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava („Kancelarija zastupnika“) kao „WECL“ predmet („well-established case-law“) u odnosu na navodne povrede člana 6 stav 1 Konvencije zbog prekomjerne dužine predmetnog građanskog postupka u odnosu na jednog od podnosilaca predstavke (Crkve Svetog Đorđa iz Podgorice).

Prethodno podrazumijeva da za činjenični i pravni osnov predstavke Evropski sud u odnosu na pritužbe zbog prekomjerne dužine sudskog postupka ima dobro ustanovljenu sudsku praksu i da je malo vjerovatno da će doći do odstupanja od te prakse. Iz tih razloga uz predstavku je dostavljen i prijedlog za prijateljsko poravnanje.

Imajući u vidu okolnosti predmeta, dostavljenu dokumentaciju, kao i značaj predmeta sa stanovišta državnih interesa, od strane zastupnika je ocijenjeno da predloženo prijateljsko poravnanje ne zadovoljava kriterijume po kojima bi država u konkretnom slučaju priznala postojanje povrede Konvencije i obavezala se da preduzme odgovarajuće mjere da se isprave navodne povrede.

Prethodno iz razloga jer okolnosti i činjenice komuniciranog predmeta po ocjeni zastupnika nisu ukazivale na nesporno postojanje povrede Konvencije, zbog čega je dostavljena pravna odbrana države u navedenom predmetu.

Kada su u pitanju ostale pritužbe podnosilaca predstavke, a koje se tiču njihovih zahtjeva za restitucijom - povraćajem oduzete imovine, pravične rasprave, nepostojanje djelotvornog pravog lijeka, te navodne diskriminacije, Evropski sud je o identičnim činjeničnim i pravnim pitanjima odlučivao u predmetu Eparhija budimljansko-nikšićka i dr. protiv Crne Gore (br.26501/05, odluka od 9. oktobra 2012.godine), gdje je ispitujući osnovanost podnijetih zahtjeva, iste odbacio kao očigledno neosnovane, a samu predstavku kao neprihvatljivu. Imajuću u vidu da su gotovo iste pritužbe podnosilaca predstavke u odnosu na navodne povrede člana 6 (pravo na javnu i pravičnu raspravu), 13 (pravo na djelotvoran pravni lijek), 14 (zabrana diskriminacije) i člana 1 Protokola 1 (zaštita imovine) ispitivane ranije u okviru predmeta Eparhija budimljansko-nikšićka i dr., Evropski sud je taj dio pritužbi iz predstavke iz istih razloga proglasio neprihvatljivim.

Nakon ocjene svih činjenica u vezi sa podnijetom predstavkom, pritužbi koje su istakli podnosioci predstavke, pravnih argumenata podnijetih u prigovoru od strane zastupnika i vremenskog važenja Konvencije u odnosu na Crnu Goru, Evropski sud je istakao da period koji je uzet u razmatranje nije bio pretjerano dug, posebno ako se uzme u obzir da je cjelokupan predmet u sebi sadržavao kompleksna činjenična i pravna pitanja, odnosno pitanja nacionalizacije imovine u perodu od 1959. do 1965. godine na teritoriji bivše SFRJ. U svim ovim okolnostima Evropski sud je utvrdio da dužina parničnog postupka koji je vodila Crkva Svetog Đorđa pred domaćim sudovima nije bio pretjerano dug, iz kojih razloga je našao da je predstavka očigledno neosnovana i u tom smislu donio je odluku o neprihvatljivosti.

Ova odluka je konačna i na nju stranke nemaju pravo žalbe. Odluka će prevedena i objavljena na veb stranici Kancelariji zastupnika.