Piše: Vladimir Jovanović
Neposredno uoči dolaska mitropolita volokolamskoga Ilriona Alfejeva s delegacijom u Crnu Goru – kako bi između crnogorske vlasti, Amfilohija Radovića, posredno i Patrijaršije Srbije (SPC), a u ime Ruske pravoslavne crkve – podjelio iskustvo „izgradnje crkveno-političkih odnosa U USLOVIMA FORMIRANJA NOVIH DRŽAVA na postsovjetskom prostoru”, tadašnji premijer Igor Lukšić je imao sastanak s vrhom Crkve Srbije u Bogradu.
Prema izvještajima srpskih medija, „prije ovoga susreta, poglavar SPC je u Patrijaršiji primio mitropolita Ilariona Alfejeva, šefa Odjeljenja vanjskih crkvenih veza Moskovske patrijaršije. Sa delegacijom Ruske crkve, koju predvodi, mitropolit Ilarion je potom otputovao u dvodnevnu pośetu Mitropoliji crnogorsko-primorskoj. Tamo ga je dočekao mitropolit Amfilohije s podgoričkim sveštenicima”.
Lukšić je u zdanju Patrijaršije Srbije imao sastanak s patrijarhom Irinejem Gavrilovićem, te članovima Sinoda Irinejem Bulovićem, Jovanom Ćulibrkom i – JONIKIJEM MIĆOVIĆEM.
„Očekujem da PRAVOSLAVNA CRKVA U CRNOJ GORI bude podrška državi i da pokaže više sluha za odnos prema CRNOGORSKOJ NACIJI, zakonima i njezinim ekonomskim interesima”, izjavio je Lukšić na konferenciji za novinare prije sastanka.
On je dodao kako „veruje da će pitanje PRAVOSLAVNE CRKVE biti riješeno na odgovarajući način, slično kao što je ugovorno (Temeljni ugovor, jun 2011. – prim) uređen odnos s Rimokatoličkom crkvom u Crnoj Gori”. No, nakon ovoga sastanka nije više bilo nikakvih saopštenja.
Ni po povratku u Beograd Ilariona Alfejeva iz misije u Crnoj Gori, kada je skupa s Amfilohijem referisao Irineju Gavriloviću i članovima Sinoda, te ministru inostranih poslova Srbije Vuku Jeremiću, o rezultatima dvodnevnih zvaničnih razgovora u Podgorici s predśednikom Filipom Vujanovićem, premijerom Lukšićem i šefom diplomatije Milanom Roćenom – uprkos velikom interesovanju medija da li je cilj ove ruske misije da se „Mitropoliji crnogorsko-primorskoj dodijeli ‘KONFEDERALNI STATUS’ unutar SPC” – nije bilo nikakvih službenih objava za javnost.
Kako smo predočili, onomad je sociolog religije iz Beograda Mirko Đorđević tvrdio da je, tom prilikom, 21. jula 2011, dakle u prisustvu i Alfejeva i Amfilohija, u Patrijaršiji Srbije „TIKVA PUKLA, bukvalno pukla”.
Bilo koje od iskustava Ruske crkve „izgradnje crkveno-političkih odnosa U USLOVIMA FORMIRANJA NOVIH DRŽAVA na postsovjetskom prostoru”, a za koje je Alfejev lobirao u Podgorici i Beogradu, podrazumijevalo je i juridičku promjenu statusa Mitropolije crnogorsko-primorske u Ustavu SPC, donijetog 1931. godine, kada je ova eparhija i osnovana.
Kako smo objasnili, savremena Ruska crkva u državama nekadašnjega SSSR-a – s izuzecima Gruzije, koja od 1990. ima vaseljenski priznatu autokefalnu Crkvu, te Jermenije s njezinom drevnom monofizitskom Apostolskom crkvom – sastoji se od kompleksa crkveno-juridičkih entiteta s „konfederalnim” „federalnim” ili „asimetričnim” elementima samostalne uprave, u većoj ili manjoj mjeri nezavisnih od centralne patrijaršijske uprave Moskve.
Organci Ruske crkve na postsovjetskim prostorima ustrojeni su po modelu samoupravne crkve s širkim pravima autonomije (Ukrajina), zatim samoupravnih crkava (Moldavija, Letonija, Estonija), egzarhija (Bjelorusija) i mitropolijskih oblasti (Kazahstan, te Uzbekistan, Kirgizija, Tadžikistan, Turkmenija). Svi ovi entiteti, kao najmanji zajednički sadržitelj autonomnosti imaju – makar posebne sinode.
Ideju Patrijaršije iz Moskve i Alfejeva o primjeni ma koje od ovakvih varijanti „ruskoga iskustva” na Mitropoliju crnogorsko-primorsku – tumačio je upućeni u zbivanja i eklisiološki stručni Mirko Đorđević – u vrhu Crkve Srbije ocijenili su kao „kretanje unazad i natraške, dobra donijeti neće”; da će „to biti kao što je bilo 1920. kada je stvorena jedna SPC u jednoj državi – Kraljevini SHS; do tada su postojale Mitropolija dabrobosanska u BiH pod jurisdikcijom Carigrada, pa patrijaršija u Sremskim Karlovcima u Monarhiji Habsburškoj, pa Crkva u Crnoj Gori koja je bila SAMOSTALNA”, etc.
Dr Nikodim Bogosavljević, arhimandrit, rodom iz Srbije, u to vrijeme je iguman Manastira Dajbabe kraj Podgorice. Amfilohije ga je i zamonašio i rukopoložio. Nedavno je svjedočio: da su Temeljni ugovor u Podgorici 2011. trebali da potpišu Lukšić u ime Vlade Crne Gore i Amfilohije ispred Mitropolije crnogorsko-primorske (ili Episkopskoga savjeta Pravoslavne crkve u Crnoj Gori?), a ne neko iz Patrijaršije Srbije. I da je taj Temeljni ugovor – „AUTONOMAŠKI PROJEKAT”.
Sabor Crkve Srbje, održan proljetos, kazao je Bogosavljević, „ukinuo je sve ono što je on (Amfilohije) decenijama stvarao, a što mu Gospod, na moju veliku radost i na radost svih Srba u Crnoj Gori i SPC, nije dozvolio”.
Ništa manje važnija tvrdnja Nikodima Bogosavljevića jeste da je Joanikije Mićović, tadašnji sinodski član, bio na strani Patrijaršije Srbije – a protiv Amfilohija! Citiram Bogosavljevića:
„Tekst Temeljnoga ugovora trebalo je da se potpiše između Mitropolije (crnogorsko-primorske) i Vlade Crne Gore. Te godine, 2011, JOANIKIJE, episkop budimljansko-nikšićki, bio je član Sinoda. Imam informacije iz prve ruke, da je ODBIO TADA POSLUŠNOST MITROPOLITU AMFILOHIJU, svome duhovnome ocu, da ga podrži u tom projektu. I rečeno mu je (Amfilohiju), bili su tada patrijarh Irinej, pa Irinej Bulović, da, ako bude trebalo da se potpisuje – potpisaće se u Beogradu, a ne u Podgorici. Tako da je (JOANIKIJE), dakle, već tada pokazao da on NIJE ZA TE PROJEKTE AUTONOMAŠKE. Ali je, naravno, to sve mirno ispratio. I sačekao da Gospod sâm blokira taj projekat”.
Retrospektivno, deceniju kasnije, ukoliko se uzmu u obzir i sve ove činjenice, dobijamo širu sliku zbog čega su: svega par mjeseci nakon Amfilohijeve smrti novi patrijarh Porfirije-Prle Perić i njegov Sinod doslovno izbucali tekst Temeljnoga ugovora koji je napisao peti po redu mitroplit crnogorsko-primorski i napisali potpuno novi; zatim, jasnije je zbog čega je Sabor Crkve Srbije jednim zamahom sravnio proljetos do temelja Amfilohijevo naslijeđe ili „autonomaški projekat” – Episkopski savjet, titulu „arhiepiskopa cetinjskoga”, formulaciju o „Pravoslavnoj crkvi u Crnoj Gori”, posljedično i „SVETOGA Mitropolita Petra Drugoga Tajnovidca Lovćenskoga”, a koga niko u ovdašnjem ogranku SPC više ne pominje, etc; konačno, jasnija nam je i uloga Joanikija Mićovića, voljnoga saučesnika tog „đedoubistva”…
(Nastavlja se)
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR