Šimonite: Hvala Majci-Crkvi što se vratila u Litvaniju poslije više od tri vijeka

Priredio: V.J.

Premijerka Litvanije Ingrida Šimonite poslala je pismo patrijarhu Vartolomeju (na fotografiji gore) u kojem zvanično obaviještava da je registrovan Egzarhat Vaseljenske patrijaršije u toj zemlji.

„Egzarhat u Litvaniji je 7. februara 2024. zvanično priznat kao tradicionalna vjerska organizacija i uvršten na listu pravnih lica Litvanije”.

„Majka-Crkva Vaseljenska se vratila u Litvaniju poslije više od tri vijeka nepravednog izgnanstva”, piše premijerka.

Ona aludira na istorijske fakte da su od 13. vijeka do 1686. godine, pravoslavni hrišćani koji žive na teritoriji Litvanije smatrali Carigrad svojom Majkom-Crkvom, pošto je iz tog centra pravoslavlje došlo u Litvaniju. U tom dugom periodu, pravoslavni na području Litvaniji su bili pod jurisikcijom Kijevske mitropolije, ogrankom Vaseljenske patrijaršije, koju je anektirala Moskovija (savremena Rusija). Između ostaloga i na temelju naslijeđa svoje drevne Kijevske mitropolije, Vaseljenska patrijaršija je 2019. dodijelila tomos o autokefaliji Pravoslavnoj crkvi Ukrajine.

Osvrnuvši se sada i na mnogobrojne izbjeglice u Litvaniji, premijerka Litvanije Ingrida Šimonite piše patrijarhu Vartolomeju kako „naša pravoslavna ukrajinska braća i sestre po prvi put imaju priliku da učestvuju u liturgiji i slobodno se pomole za pobjedu Ukrajine nad ruskom agresijom, za sve branioce Ukrajine i za pravedan mir”.

Kako prenose litvanski mediji, Šimonite piše da će Egzarhat od sada, kao i sve tradicionalne vjerske zajednice u Litvaniji, dobijati finansijsku podršku iz budžeta.

„Nikada neću moći u potpunosti da iskažem svoju zahvalnost, i lično i kao premijerka Litvanije, na posvećenosti Njegovoj Svesvetosti i Svetome Sinodu, kao i svim članovima Vaseljenske patrijaršije, koji su sve ovo omogućili u tako kratko vrijeme”, zaključila je.

Podśetimo, patrijarh Vartolomej je u martu 2023. boravio u višednevnoj zvaničnoj pośeti Litvaniji, objavivši namjeru da Vaseljenska patrijaršija tamo osnuje svoj jurisdikciju.

Prethodno, Vartolomej je u crkveno-sudskom postupku apelacije (ekliton) rehabilitovao nekoliko sveštenika koje je ogranak Moskovske patrijaršije u Litvaniji raščinio kao odmazdu jer su zatražili da pravoslavlje u toj zemlji ubuduće ne kontroliše Moskva. Rehabilitovane sveštenike Vartolomej je primio pod svoj omofor, kao klirike novoformiranog Egzarhata.

Osnivanjem Egzarhata u Litvaniji, Vartolomej potvrđuje kako se jurisdikcija Moskovske patrijaršije može prostirati samo do granica aktuelne Ruske Federacije, ne i na države poput Litvanije, tj. ne na prostore negdašnjeg SSSR-a na kojima su od ranih 1990-ih obnovljene ili uspostavljene nove nezavisne države.