Ministarstvo finansija i Uprava za statistiku – Monstat, dostavili su Eurostatu podatke po standardima država članica EU, saopšteno je danas iz Ministarstva finansija, na čijem čelu je Novica Vuković.
Tvrde da su neistiniti navodi predsjednice Društva statističara i demografa Crne Gore Gordane Radojević.
Upitno je, kažu, zašto obaveze od strane Monstata nijesu bile izvršene u periodu dok je predsjednica Društva bila na čelu te institucije.
Saopštenje Ministarstva finansija prenosimo integralno:
"Povodom navoda predsjednice Društva statističara i demografa Crne Gore, gospođe Gordane Radojević, kako bi 'Ministarstvo finansija trebalo od 2015. da računa javni dug po ESA', istinitosti radi i u cilju tačnog i objektivnog informisanja javnosti, ističemo da Ministarstvo finansija u potpunosti sprovodi sve zakonske obaveze i obaveze koje proističu iz pregovaračkog procesa pristupanja EU.
Kada je u pitanju objava podataka o javnim finansijama u skladu sa evropskom ESA 2010 metodologijom, napominjemo da je nakon višegodišnjeg zastoja u redovnom prikupljanju, obradi i proizvodnji ovih podataka, Ministarstvo finansija u 44. Vladi iniciralo pokretanje rješavanja ovog izazova i uspješno implementiralo, zajedno sa drugim proizvođačima zvanične statistike, prve neophodne korake u implementaciji ESA standarda u oblasti statistike javnih finansija.
Pokrenut je novi IPA 2022 međunarodni projekat, usvojene su neophodne izmjene i dopune Zakona o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike ("Sl. list Crne Gore", br. 023/25 od 11.03.2025. godine) i po prvi put su dostavljeni podaci Eurostatu kao rezultat projekta u okviru aprilskog izvještavanja, na način na koji to rade sve države članice EU.
Dodatno, na bazi zakonskih preduslova, postavljen je pravni okvir za donošenje novog Trilateralnog sporazuma između Ministarstva finansija, Monstata i Centralne banke Crne Gore, a kako bi se definisale pojedinačne aktivnosti, čija je izrada kroz Radnu grupu u toku. Sve ove aktivnosti rezultirale su znatnim intenziviranjem pregovaračkog procesa u okviru poglavlja čija su mjerila suštinski uslovljena ispunjavanjem navedene obaveze, poput pregovaračkog poglavlja 17 – Ekonomska i monetarna unija i pregovaračkog poglavlja 18 – Statistika.
Jedna od suštinski važnih odluka jesu pomenute izmjene sistemskog Zakona, kojima je transfer nadležnosti proizvodnje statistike državnih finansija u skladu sa ESA metodologijom, izvršen prema Upravi za statistiku – Monstatu, kao koordinatoru sistema zvanične statistike. U međuvremenu, Ministarstvo finansija objavljuje redovno mjesečno, kvartalno i godišnje, sve podatke iz svoje nadležnosti u skladu sa nacionalnom metodologijom, do potpunog prelaska na evropski sistem računa i obračun po ESA metodologiji u oblasti javnih finansija.
Sa druge strane, kao odgovorna institucija moramo ukazati na činjenicu da je neobjavljivanje podataka u skladu sa evropskim standardima u ranijem periodu, a naročito u periodu od 2017. godine, u značajnoj mjeri bilo uslovljeno upravo odbijanjem gospođe Radojević da Uprava za statistiku, čija je direktorica bila u pomenutom periodu, preuzme predmetnu nadležnost, kako je to slučaj u evropskoj praksi i zemljama članicama EU.
Kako je gospođa Radojević takođe upoznata, u periodu prije 2024. godine, brojne institucionalne i promjene u organizaciji rada državne uprave, uslovile su kašnjenja u implementaciji aktivnosti na ovom polju, te su sve ove inicijative i prethodni višegodišnji sistemski izazovi u ovoj oblasti, sačekale Ministarstvo finansija i 44. Vladu, koji su uspješno inicirali njihovo rješavanje i čije se aktivnosti već privode kraju.
Primjera radi, rad na izmjenama i dopunama Zakona o zvaničnoj statistici i sistemu zvanične statistike, otpočet je još 2022. godine, ali rezultata do 2024. godine nije bilo.
Napominjemo i da su tri institucije, Ministarstvo finansija, Monstat i Centralna banka Crne Gore, učestvovale zajednički u projektu IPA 2017, a čiji su rezultati nakon višegodišnjeg zastoja, dostavljeni tek tokom 2024. godine, na inicijativu ovog Ministarstva finansija.
Ovaj korak je bila prekretnica i preduslov za dobijanje novog, gore pomenutog projekta IPA 2022, koji je uveliko u toku i koji će za rezultat imati objavljivanje podataka o stanju javnih finansija, odnosno kompletnog javnog sektora, u skladu sa ESA 2010 metodologijom. Dakle, apsolutno su neosnovane tvrdnje da se podaci i informacije u nadležnosti Ministarstva finansija ne objavljuju, budući da su rezultati projekta za sada u testnoj fazi, odnosno da će podaci biti objavljeni po verifikaciji od strane Eurostata i uspostavljanja redovne proizvodnje podataka statistike državnih finansija.
Ministarstvo finansija se, pored implementacije zakonskih preduslova, snažno zalaže i za sistemsko dugoročno rješavanje ovog pitanja, koje podrazumijeva izgradnju i razvoj adekvatnih kapaciteta kako bi se uspostavila redovna proizvodnja ovih statističkih podataka na bazi savremenih evropskih standarda.
Stoga, gospođa Radojević ako nije imala zabrinutost dok je bila na čelu Uprave za statistiku, sada tek nema osnova za brigu da li će Ministarstvo finansija ispuniti svoje zakonske obaveze, već je pitanje zašto obaveze od strane Monstata nijesu bile izvršene u periodu dok je bila na čelu te institucije.
Finalno, proces proizvodnje i objave podataka o statistici javnih finansija u skladu sa ESA metodologijom, nije nikako zadatak niti obaveza samo pojedinačne institucije, već države Crne Gore, te stoga pozivamo sve javne aktere, uključujući i nevladin sektor da zajedničkim naporima usmjerimo energiju ka onim aktivnostima koje nas suštinski približavaju članstvu u EU i vrijednostima koje dijeli evropska zajednica."
Mila K
sramna lakoća nominalnog ministra laganja