I rat je dobar, a ne samo inflacija

Piše: Ana Nives Radović

Da ste 1970. pitali The Temptations zbog čega je rat dobar, kroz zvučnike bi zagrmio odgovor: apsolutno ni za što.

War, huh, yeah
What is it good for?
Absolutely nothing...

War je bio jedan od najpotpunijih muzičkih moralnih komentara svog vremena. Soul njihovog glasa bio je dijagnostički alat, instrument koji dekodira složene socijalne i političke fenomene, kao i refren epohe koja je shvatala da je cijena sukoba uvijek plaćena krvlju, a profit bilježen isključivo tuđim perom.

Međutim, u današnjoj Crnoj Gori ekonomski diskurs počinje da zvuči kao da je melodija obrnuta. Rat u nekoj drugoj zemlji, migracije i privremeni priliv ljudi i kapitala doživljavaju se kao potencijalni fiskalni „dobitak“, a kratkoročni prihodi dobijeni tuđom nesrećom posmatraju se kao znak sposobnosti države kojoj se moralna cijena gubi u računici i tabelama.

Od autorke teze da je „inflacija dobra za državu, a loša za građane“ dobili smo uvid u novu fazu razvoja ekonomske misli voljom naroda oslobođene Crne Gore, pa je tuđa tragedija poprimila tonalitet instrumenta fiskalne improvizacije. Tako bi se, kad bi u pitanju bila stvarna ekonomija, zvao proces kojim se ovo podstiče, a dok na ove premudre riječi ne dobijemo melodiju ili makar remiks sa vokalnim semplom, možemo „na repeat“ da zavrtimo ono što je savršen kontrast ideji da je kratkoročni dobitak iz migracija dobar.

War je pjesma koja ritmom odražava težinu sukoba, jer je glavni vokal gotovo bijesan, dok prateći vokali pojačavaju taj osjećaj, a ritmički udarci bubnja ne daju predah. Muzika nas uči da u tragediji ne postoji „harmonija“, čak ni kada nam se zbog nje izjednače prihodna i rashodna strana budžeta.

Deceniju i po kasnije Boj Džordž i Culture Club donijeli su suptilnu ironiju kroz The War Song (Ratna pjesma). Synth ritam osamdesetih i emotivno neutralan vokal bili su potpuni kontrast refrenu odlikovanim jasnoćom i direktnošću kakva danas često izostaje.

War is stupid,
and people are stupid...

Doslovno: rat je glup i ljudi su glupi. Ne postoji način da se istina kaže na jednostavniji način. Lagana melodija i teška istina u tekstu stvorili su disonancu kakvu stvara logika da je inflacija dobra za državu ili da rat drugdje popunjava naše fondove.

Ekonomski modeli migracija funkcionišu potpuno suprotno. Privremeni rast potrošnje ne čini penzioni fond „održivim“, iznenadni priliv radne snage nije izvor održivih prihoda, a porezi od privremenih rezidenata prestaju da se ubiraju njihovim odlaskom. Privremeni priliv novca ove vrste načelno može da stabilizuje fondove, ali istorija jasno ukazuje na to da rat i migracije nikada nijesu dugoročno donosili prosperitet.

Nije riječ samo o političkom gafu, već o simptomu ozbiljnog problema države čiji funkcioneri računaju katastrofe kao prilike zaboravljajući da je ekonomija bez etike iluzija, a politika koja glorifikuje tuđu nesreću intelektualno i moralno nesposobna.