Danska je u ponoć preuzela rotirajuće predsjedavanje Savjetom Evropske unije koje će trajati do 31. decembra. Za evropske integracije Crne Gore predsjedavanje Danske može biti od ključnog značaja, uz uslov da sve procedure strogo poštuje. Tokom danskog predsjedavanja, proces proširenja biće tretiran kao ključni evropski interes.
Danska je posljednji put predsjedavala Savjetom EU od januara do juna 2012. godine, što je bilo njeno sedmo predsjedavanje od pristupanja Evropskoj zajednici 1973. Tada je vodila Savjet EU u ključnom trenutku, prvo usred finansijske krize u eurozoni, a zatim i u novoj fazi proširenja. Njena agenda je spojila fokus na ekonomski oporavak i otvaranje novih radnih mjesta, uz obnovljeni podsticaj za „zelenu Evropu“ i jačanje bezbjednosnih okvira.
Ono što potvrđuje zalaganje Danske za proširenje je njena centralna diplomatska uloga u finalizaciji uslova za istorijsko proširenje 2004. godine, kada je dogovorila pakete pristupanja za deset zemalja Centralne i Istočne Evrope.
Proširenje kao geopolitički imperativ
Pod sloganom „Snažna Evropa u promjenjivom svijetu“, dansko rukovodstvo je istaklo fokusiranu agendu zasnovanu na pet strateških stubova: unapređenje procesa proširenja EU, jačanje evropske bezbjednosti i odbrane, sprovođenje reformi u oblasti migracija i azila, ubrzavanje zelene tranzicije i smanjenje birokratskih prepreka za podsticanje konkurentnosti.
Posebno je važno što je Danska jasno stavila do znanja da proširenje više nije sporo birokratsko pitanje, već odgovor na potrebu za jačanjem globalnog značaja EU. U dosadašnjoj komunikaciji Kopenhagena i Podgorice jasno je pokazala spremnost da podstakne pregovore o pristupanju, ali uz čvrsto insistiranje na zaslugama i rezultatima. Tehnički pregovori mogli bi da se ubrzaju, naročito u oblastima ključnim za pravosuđe, vladavinu prava i osnovna prava, zbog čega će izazov za Crnu Goru biti da pokaže stvaran napredak u reformama koji bi mogao da zadovolji visoka danska očekivanja.
Pritisci za reforme kao dio podrške
Danska podrška evropskim ambicijama Crne Gore nije samo retorička. Ipak, njeno predsjedavanje neće donijeti nikakve olakšice. Naprotiv, danski pristup će biti praćen strogim uslovljavanjima. Reformu pravosuđa, borbu protiv korupcije, zaštitu slobode medija i jačanje javne uprave očekuju strogi standardi. Izvori iz Brisela navode da će novi finansijski instrumenti i predpristupni fondovi dodijeljeni tokom danskog predsjedavanja biti uslovljeni mjerljivim i provjerljivim rezultatima reformi. Za Crnu Goru narednih šest mjeseci značeće i brzinu i kvalitet.
Danska pridaje veliki značaj i razvoju bezbjednosne i odbrambene politike EU, s ciljem da se do 2030. godine ojača sposobnost Unije za samostalno djelovanje. Od Crne Gore, kao NATO članice, očekivaće se da preuzme sve aktivniju ulogu u ovom bezbjednosnom okviru.
Ohrabriće se dublja saradnja sa evropskim odbrambenim strukturama, uključujući učešće u zajedničkim projektima pod okriljem trajne strukturne saradnje (PESCO) i usklađivanje s Evropskim odbrambenim fondom. Takođe, očekivaće se da Crna Gora dalje uskladi svoju spoljnu politiku sa Zajedničkom spoljnom i bezbjednosnom politikom EU, naročito u okviru formata Zapadnobalkanske Kvadruple (QUAD) koja obuhvata Albaniju, Kosovo i Sjevernu Makedoniju.
Glavni ciljevi predsjedavanja
Migraciona politika biće još jedan stub danskog predsjedavanja. Čvrst stav Kopenhagena o upravljanju migracijama je dobro poznat i oblikovaće način na koji EU bude sprovodila novi Pakt o migracijama i azilu.
Takođe, Danska će snažno podržati globalno vođstvo EU u klimatskoj akciji. Planira da zagovara obavezujući cilj smanjenja emisija za 90% do 2040. godine, potvrđujući time dugogodišnje liderstvo u oblasti zaštite životne sredine.
Iako manje istaknuto u javnosti, danska inicijativa za pojednostavljenje propisa i jačanje ekonomske konkurentnosti može da ima značajne posljedice za Crnu Goru. Dansko predsjedavanje se zalaže za modernizaciju regulatornog okvira EU, sa ciljem smanjenja birokratskog tereta za do 25%, što će se odnositi i na kandidate za članstvo. Za Crnu Goru to predstavlja dvostruku šansu: bržu harmonizaciju sa evropskim pravnim tekovinama, posebno u oblastima digitalne ekonomije i zaštite potrošača, kao i mogućnost tehničke pomoći za pojednostavljenje domaćeg regulatornog sistema.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR