Konstitutivnost sad

Za Antenu M piše: Nevena Kovačević

U Crnoj Gori oslobođenoj od  racionalnog vođenja politika na svim nivoima, jedino nas svakojaki skandali ne mogu iznenaditi. Od političkih, preko bezbjednosnih, pa sve do ekonomskih i kulturnih.

Šta drugo očekivati u zemlji u kojoj se demokratijom naziva podređivanje apsolutno svega partijskim ciljevima, raspodjeli političkog plijena i spoljnim agendama, čiji eksponenti sa svih strana nesmetano i slavodobitno mešetare lijepom nam državom.

U moru skandala, jedna izjava ne bi nam smjela proći ispod radara. Tek da poslije ne bude – nijesmo znali.

Radi se, naime, o reakciji predsjednika opštine Berane Đola Lutovca, nakon što je poslanica DPS-a Aleksandra Vuković Kuč najavila da će skupovi te partije, između ostalog, početi u Beranama. Možda bi se izjava Lutovca i mogla progutati kao stav jednog lokalnog funkcionera, da nije riječ o prvom čovjeku grada, koji se, paralisan strahom od Crkve Srbije u Gornjem Zaostru zalud dodvoravao Metodiju Ostojiću i da ona, po automatizmu nije objavljena na zvaničnom X kanalu PES-a. Dakle, radi se o zvaničnom stavu partije. A budući da je tako, nameće se sasvim logično pitanje – da li je odgovor poslanici Vuković Kuč zaista napisao Lutovac, ili je to, pak, učinio neko drugi, a njegov potpis iskorišćen kao nekakvo žrtveno oruđe?

Kako god bilo, fenomen da se vladajuća partija definiše kao građanska, a državu u biti posmatra sasvim suprotno navedenoj definiciji, nezabilježen je u političkoj teoriji, a vjerovatno i u praksi. Još jedan udžbenički primjer idealan za studiju slučaja, koje više ne možemo ni pobrojati. Mada ih je PES, shodno svom potpunom nerazumijevanju političkih uloga i djelanja na vlasti iznjedrio ponajviše.

Dio citata koji se uči na prvoj godini političkih nauka glasi „Svaka vlast kvari“... PES se, izgleda i finalno pokvario.

Kad čitamo izjavu Lutovca, čujemo cvrkut ptičica koje pjevaju glasom Andrije Mandića. Jer kao što je Skupština Crne Gore samo u Mandićevom izvrnutom univerzumu narodna skupština, tako je i Crna Gora, u izvrnutom univerzumu PES-a država konstitutivnih naroda. Iako je Ustavom proklamovana kao građanska. Čak se radi o prvom ustavnom principu, pa i najneznaveniji ne bi morali gubiti previše vremena na čitanje.

PES papazjanija konačno je razotkrivena. Ako jedna partija nije jasno ideološki obojena, ne znači da njen dominantan dio nije zadojen retrogradnim ideologijama. To nam pokazuje i pomenuto saopštenje. U suprotnom, neko od zdravorazumskih glasova, koji se mogu izbrojati na prste jedne ruke, ogradio bi se od skaredne konstrukcije o Srbima kao konstitutivnom narodu i podjele na opštine sa manjinskim i većinskim stanovništvom.

Da je bilo više reakcija, optužili bi nas da smo izjavu istrgli iz konteksta, kao onomad, kad je takođe beranska funkcionerka i ljekarka povodom proslave Dana nezavisnosti napisala sasvim prostu i nadasve prijeteću rečenicu „krv prolivali“. Ni tada se nijesu ogradili. Počastili su nas političkom blamažom i neznanjem šta je uopšte kontekst.

U saopštenju Lutovca brkaju se narativi, i politički i naučno utemeljeni pojmovi. Najprije, srbofobija je narativ, koji, još od Garašaninovog projekta ima za cilj da Srbe prikaže kao većinski narod, diskriminisan od strane manjina. Politički fašizam je strategija koalicionih partnera PESa, na kojoj su očito, i formalno nakalemljeni.

Predstavljanje Srba kao konstitutivnog naroda u državi u kojoj takvi narodi ne postoje, potvrđuje nam jasan plan. Podjela opština po etničkom ključu postepeno se manifestuje kao zvaničan obrazac političkog djelovanja, koji, čak ni ne zavisi od statistike, već od ideoloških preferencija struktura na vlasti.

Nadalje, nemojmo se začuditi ako nam, kao dio ustavnih izmjena u paketu reformske agende pokušaju protivustavno nametnuti i koncept konstitutivnosti. Saopštenje PES-a upravo djeluje kao priprema terena za ono na šta odavno upozoravamo – pretvaranje građanske Crne Gore u državu naroda, a opština, ili pak djelova državne teritorije u entitete.

Dok premijer ne zna šta će sa sopstvenim imidžom, a kamoli sa Vladom, njegova partija čvrsto je prigrlila koncept etnofederalizacije. I nije čudno što je protivljenje bilo kakvom opozicionom otporu najizraženije baš u Beranama. Ne zaboravimo da tamo Danilo Romanov stražari nad statuom zločinca, a crkva Srbije pastvu podučava da se, umjesto svecu, mole bronzanom Pavlu. Romanov se, na jedvite jade bori s policijskim kordonima, ali Pavle ostaje na sigurnom. I nije isključeno da će prošetati još koji krug po Beranama, dok se tužilaštvo i sud kobajagi spore o njegovoj sudbini.

Partije koje birače mame populističkim mantrama, najštetnije su po državu i najsigurnije se osjećaju pod skutima nacifašističkih i četničkih drugara. No, kako se čini da PES kao jedini način za izlazak iz vrtloga koji vodi ka političkom nestanku vidi bacanje mamca DF biračima, jer su podršku suverenističkih mahom izgubili, odnosi unutar većine daleko su od bajnih. I koliko god PES svirao po DF i crkvenim notama, njihov gubitnički put je nezaustavljiv. No, ipak nam udice za prosrpske birače ne bi smjele prolaziti gotovo neopaženo.

Na kraju, nedostatak jasne strategije, opozicionog jedinstva, učešća građanskih aktivista, NVO sektora, akademske zajednice i nezavisnih intelektualaca obesmišljava svaki vid otpora. Ako znamo protiv kakvih opasnih politika i diletanata se borimo, imajmo i to na umu.

Dok ratne zločince čuvaju po crkvama, državne nagrade pod plaštom etničkih krilatica dobijaju najistaknutiji mrzitelji države, bezbjednosni sektor služi za partijske igrice, a vlast nabudženim brojkama bezuspješno prikriva finansijski kolaps, zajedništvo nam je nikad potrebnije. Bez toga, otpor je samo simboličke prirode, ali bez učinkovitog i praktičnog efekta.