Za Antenu M piše: Oleksandr Levčenko
Glavni politički savjetnik mađarskog premijera Viktora Orbana, Balaž Orban, izjavio je u intervjuu za „Politico“ da njegova zemlja teži ujedinjenju sa Češkom i Slovačkom, kako bi formirala savez unutar EU koji je skeptičan prema Ukrajini. Prema riječima savjetnika mađarskog premijera, cilj je uspostavljanje saradnje sa Andrejem Babišom, čija je stranka nedavno pobijedila na češkim izborima, kao i sa slovačkim premijerom Robertom Ficom, kako bi koordinirali stavove prije sastanaka lidera EU i održavali zajedničke konsultacije uoči samita.
Iako je formalni savez još daleko, njegovo potencijalno formiranje ima za cilj da zakomplikuje napore Evropske unije da finansijski i vojno podrži Ukrajinu. Za razliku od „Višegradske četvorke“, nova „Višegradska trojka“ formirana je bez Poljske, čija se sadašnja vlada, na čelu sa Donalom Tuskom, snažno zalaže za podršku Ukrajini.
Prema riječima Balaža Orbana, Budimpešta traži političke saveze u Briselu i izvan Evropskog savjeta. Zastoj između vlade Viktora Orbana i Evropske komisije dodatno eskalira, jer EU nastavlja da uskraćuje milijarde eura finansiranja zbog kršenja vladavine prava od strane Budimpešte. Zauzvrat, Orban koristi antibriselsku retoriku i tvrdi da štiti nacionalni suverenitet.
Uoči parlamentarnih izbora 2026. godine, pozicija dugogodišnjeg premijera Viktora Orbana i njegove stranke Fides ugrožena je rastućom popularnošću opozicione stranke Tisa, koju predvodi Peter Mađar. Suočena sa unutrašnjom političkom borbom, Orbanova vlada aktivno koristi antievropsku retoriku, optužujući Brisel za „koordinisane pokušaje“ slabljenja mađarske vlade i podrške opoziciji.
Kako bi mobilisao svoje biračko tijelo uoči izbora 2026. godine, Orban je pojačao korišćenje antiukrajinskih tema. U proljeće 2025. godine organizovao je „nacionalnu anketu“ usmjerenu protiv pristupanja Ukrajine EU. Koristeći temu Ukrajine kao instrument domaće politike i sredstva pritiska na Brisel, Orban pokušava da konsoliduje nacionalističke birače i stekne dodatni uticaj u EU.
Slovački premijer Robert Fico takođe se smatra proruskim zbog dvosmislenih izjava u vezi sa ratom u Ukrajini i poziva na dijalog sa Moskvom. Iako se Fico još nije direktno izjasnio protiv članstva Ukrajine u EU, politički kurs njegove vlade zavisiće od unutrašnjih odnosa u Slovačkoj i kompromisa unutar EU. Moguće uključivanje Bratislave u savez skeptičan prema Kijevu predstavlja ozbiljnu prijetnju evropskom jedinstvu.
Pobjeda stranke Andreja Babiša na češkim izborima izazvala je zabrinutost u EU. Babiš još nije formirao vladu, a njegov konačni stav o Ukrajini i njenom pristupanju EU ostaje nepoznat. Njegove ranije izjave o proevropskoj poziciji i finansijskoj podršci Kijevu kroz doprinose Češke budžetu EU nagovještavaju da bi njegov pristup mogao biti fleksibilniji od mađarskog.
Rusija će sigurno iskoristiti stvaranje antiukrajinskog saveza u informacionom ratu, predstavljajući ga kao dokaz „podjela“ i „zamora od Ukrajine“ u Evropi. Kako bi potkopao jedinstvo Zapada, Kremlj će vjerovatno finansijski i informativno podržati političke snage u ovim državama koje zagovaraju dijalog sa Moskvom, čime će dodatno intenzivirati svoj hibridni rat protiv EU i politike podrške Kijevu.
U međuvremenu, saradnja Ukrajine sa Eurojustom u borbi protiv međunarodnog sajber kriminala donijela je opipljive koristi EU. Zahvaljujući razmjeni podataka između ukrajinskih istražitelja i evropskih struktura, razbijena je velika mreža kripto prevara koja je djelovala u 23 države i izazvala štetu od preko sto miliona eura. To znači ne samo zaštitu investitora, već i jačanje povjerenja u finansijski sistem EU, gdje digitalna imovina sve više cirkuliše.
Ukrajina je obezbijedila pristup podacima, tehničku analitiku i iskustvo u suprotstavljanju pozivnim centrima koji često imaju korijene u Istočnoj Evropi. Upravo to je omogućilo brzo otkrivanje i blokiranje šema pranja novca preko litvanskih računa.
Za EU, korist saradnje sa Ukrajinom prevazilazi jedan slučaj – Ukrajina postaje dodatna bezbjednosna karika za evropsko tržište, dajući Eurojustu pristup jedinstvenim bazama podataka i stručnjacima sposobnim za brzu lokalizaciju prevara. Uključivanje ukrajinskih javnih inicijativa, koje bilježe aktivnosti pseudoinvesticionih kancelarija, proširilo je obavještajnu mrežu izvan okvira zvaničnih institucija.
Ukrajinski doprinos pokazuje da njen sistem sprovođenja zakona može ravnopravno funkcionisati sa evropskim strukturama. Ovo partnerstvo jača kolektivnu sajber bezbjednost i dodatno smanjuje ranjivost EU na finansijski kriminal koji ne poznaje granice.
Istovremeno, Evropski centar za prevenciju i kontrolu bolesti (ECDC) navodi da je sporazum sa Ministarstvom zdravlja Ukrajine značajno pojačao epidemiološku bezbjednost EU. Ukrajina, smještena na raskrsnici transportnih i migracionih tokova između Istoka i Zapada, postaje ključna zona za rano otkrivanje potencijalnih izbijanja zaraznih bolesti.
Dobijanjem pristupa ukrajinskim laboratorijama i sistemima nadzora gripe, tuberkuloze i virusnih infekcija, ECDC proširuje evropsku mrežu nadzora bez izgradnje novih struktura. To omogućava ranije upozorenje o pojavi novih sojeva bolesti, prije nego što stignu do granica EU.
Za EU, ovo partnerstvo ima jasan ekonomski i strateški smisao, Brisel dobija gotovu infrastrukturu i stručnjake, uz standardizaciju dijagnostike, testiranja i kontrole bolesti u širem evropskom prostoru.
Integracijom Ukrajine u evropske zdravstvene procese jača se ukupni nivo bezbjednosti kontinenta. Ovaj model saradnje pokazuje da se bezbjednost EU gradi ne samo kroz odbranu i energetiku, već i kroz zajedničke naučne i medicinske resurse u prostoru međusobnog povjerenja.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR