Rifat Burdžović Tršo rođen je 11. februara 1913. godine u Bijelom Polju. Pamtimo ga kao narodnog heroja, učesnika Narodnooslobodilačke borbe i najistaknutiju ličnost komunističkog pokreta toga grada.
Bio je treće dijete u porodici činovnika. Veoma rano ostaje bez roditelja. Njegov otac Nazif je umro kad je Rifatu bilo dvije godine, a ubrzo ostaje i bez majke Rabije - Rabe. Brigu o njemu preuzima njegov stric i daje ga u osnovnu školu. Nakon završena četiri razreda, zbog loše finansijske situacije, morao je poći na obućarski zanat.
Želio da se školuje
Nije, međutim, Rifat dugo čekao na dalje školovanje, jer je u Skoplju otvorena Velika medresa u kojoj su mogla da se školuju talentovana djeca. U jesen 1925. Rifat upisuje skopsku Medresu (imala je rang gimnazije).
Kao izuzetan učenik dobio je stipendiju, koju su tada još imali poznati revolucionari - Hivzija Ćatović iz Rožaja, Melehata Hodžić iz Bijelog Poija, Jakup Kubur iz Boljanića kod Pljevalja, Redžepagić Emin i Jusuf iz Plava i drugi.
Sandžačka omiadina je u oblasti kulture svoju aktivnost razvijala kroz Kulturno - prosvjetno društvo "Gajret", koje je 1929. preimenovano u "Srpsko muslimansko kulturno prosvjetno društvo", što je među aktivistima "Gajreta" izazvalo protivljenje, ali bez uspjeha.
Najbolji učenik generacije
U predvečerje Drugog svjetskog rata muslimanska omladina djelovala je i kroz sportska društva. I Rifat učestvuje u radu bjelopoljskog "Gajreta", koji je od 1925. vodio njegov stric Murat.
Za vrijeme školovanja u Skoplju bavi se i pisanjem pjesama i pripovjedaka, a bio je i među najboljim đacima političkog, kulturnog i sportskog života Medrese.
Karakteristično je da je u Velikoj medresi, najviše bilo učenika iz Plava, Gusinja i Pljevalja.
Ostalo je upamćeno da su iz Velike medrese, zbog marksističke aktivnosti i propagande, bili isključeni Ćamil Sijarić, jedan od najvećih bošnjačkih književnika, zatim Rešid Dedović i Muhamed Abdagić.
Oni su kasnije nastavili školovanje u gimnaziji u Vranju. Rifat je izbjegao isključenje i maturirao je kao jedan od najboljih učenika svoje generacije. U jesen 1933. upisao se na Pravni fakultet Beogradskog univerziteta.
Od prvih dana kao student prava mora da zarađuje i da uči u isto vrijeme.
Postaje dio komunističkog pokreta
Izbijanjem rata 6. aprila 1941. Tršo se, po naredbi Centralnog komiteta KPJ i Pokrajinskog komiteta za Crnu Goru, prebacuje u Sandžak i tu formira nove partijske ćelije i učvršćuje i postojeće.
Stvara i novi Oblasni komitet KPJ za Sandžak i postaje njegov sekretar.
Tršo je došao u Novi Pazar prvi put 10. aprila 1941. kada se upoznao sa situacijom, razgovarao sa ljudima i rekao im da se organizuju i spreme za ustanak. Potom je preko Sjenice otišao u Crnu Goru.
Drugi put je u Novi Pazar došao polovinom maja iste godine. Ovoga puta je imao dva osnovna zadatka-da se bliže upozna sa stanjem u gradu i da preduzme mjere za osnivanje partijske ćelije. Treći i poslijednji Tršov dolazak u ovaj grad bio je sredinom juna 1941. kada je konačno formirao partijsku organizaciju u Novom Pazaru.
Trinaestog jula 1941. u Drijeniku kod Kolašina Tršo prima direktivu Pokrajinskog komiteta KPJ za Cmu Goru, Boku i Sandžak o početku oružanog ustanka.
Prvu oružanu akciju u tom kraju izvršili su mojkovački komunisti pa su 15. jula zauzeli Mojkovac.
Tršo postaje sekretar Oblasnog komiteta KPJ za Sandžak i daje direktivu za formiranje Bjelopoljske partizanske čete.
Nakon što su partizanske jedinice u Srbiji potisnute i prinuđene na povlačenje ka Sandžaku, Rifat im u decembru 1941. obezbjeđuje prihvat i smještaj kao i Centralnom komitetu i Vrhovnom štabu.
Postaje popularan u narodu
Rifatova popularnost kod naroda u Sandžaku i Crnoj Gori brzo je postala izuzetna. Zato je odluka da se premjesti sa teritorije Sandžaka postala predmet spekulacija i sumnji da je motiv bila ljubomora u partijskom vrhu. Kako god, 29. marta 1942. Trša šalju na "savjetovanje" kod vrhovnog komandanta i generalnog sekretara KPJ Josipa Broza, koji se tada nalazio u Foči.
On i tamo niže blistave uspjehe i već 5. juna 1942. formira Treću proletersku brigadu i postaje njen politički rukovodilac.
Uspjesi u vojničkim pohodima, organizovao političko-vaspitni rad
U vojničkom pohodu na Bosansku krajinu Treća sandžačka bilježi uspjehe u borbama na Bradini, Šujici, Livnu, planini Dinari, Kupresu, planini Manjači i dalje u Bosanskoj krajini.
Zajedno sa brigadom prešao je put do Mrkonjić-Grada, učestvovao je u svim borbama, organizovao je partijski, političko-vaspitni i propagadni rad u brigadi.
Na prevaru ubijen, postao heroj
Zajedno sa komandantom brigade Vladimirom Kneževićem Volođom i komandantom Četvrtog bataljona Tomašem Žižićem, narodnim herojima, u selu Trnovu, kod Mrkonjić Grada, u noći između 2. i 3. oktobra 1942. na prevaru je napadnut od četnika i zvjerski ubijen.
Ukazom Predsjedništva Antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Jugoslavije (AVNOJ), 25. septembra 1944. među prvim borcima Narodnooslobodilačke vojske, proglašen je za narodnog heroja.
Posmrtni ostaci na Gorici
Godine 1957., njegovi posmrtni ostaci sahranjeni su u grobnici narodnih heroja na Gorici, u Podgorici. Studentski dom u Beogradu, na Zvezdari, nosi njegovo ime.
Medalja Rifat Burdžović Tršo dodjeljuje se pojedincima ili nacionalnim institucijama za doprinos u oblastima javne djelatnosti, politike, ljudskih prava i ideji multietničkog i multikulturalnog društva.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR