Tuđemilska bitka: Trijumf Duklje nad vizantijskom i raškom vojskom

 7.10.1042.

Mnogo je datuma koji su obilježili ratnu istoriju CrneGore / Zete / Duklje, ali se svojim višestrukim značajem izdvaja najstariji u vremenskoj liniji, dan nadmoćne pobjede dukljanske vojske nad vizantijskom u bici kod Bara 7. oktobra 1042. godine. Ovom pobjedom dukljanski knez Stefan Vojislav, rodonačelni prve crnogorske  dinastije Vojislavljevića, krunisao je desetogodišnju borbu za oslobođenje od vizantijske vlasti i potvrdio nezavisnost kneževine Duklje.

Prema zapisima srednjovjekovnih hroničara Skilice i Zonara, u boju na Tuđemilskom polju vizantijskim trupama iz Drača i okolnih provincija, pridružile su se i vojske raškog župana, bosanskog bana i humskog kneza.

Trijumf dukljanske vojske detaljno je opisan i u djelu “Ljetopis popa Dukljanina”, u kojem se objašnjava kako je knez Vojislav sa sinovima i malobrojnom vojskom ratnim lukavstvom nadmudrio mnogo brojnijeg protivnika. Navode se i za mnoge istoričare upitni podaci da je od 60.000 carskih vojnika na bojnom polju u klancima Rumije poginulo 40.000. Zato istoričar Jovan Zonara bitku karakteriše kao “strahotnu pogibelj vizantijske vojske”.

Ova minijutura sa prikazom Barske bitke datira iz XII vijeka. Publikovana je u “Kratkoj istoriji” vizantijskog carskog hroničara Jovana Skilice i čuva se u Nacionalnoj biblioteci Španije u Madridu. Slavna pobjeda Stefana Vojislava nad vizantijskom vojskom prikazana je i na litografiji iz 19. vijeka, autora K. Mandorovića iz Beča, koja je objavljena kao novinska ilustracija u bečkim novinama i naslovna fotografija u ovom podsjećanju. 

No, uprkos istorijskim izvorima, pa čak i vizuelnom prikazu bitke s početka 11. vijeka, borba oko Tuđemila i danas traje. Iako se vojska raškog župana 1042. godine borila protiv dukljanske, prelomna pobjeda nad vizantijskim ratnicima i njenim saveznicima pokušava se prikazati kao dio srpske istorije, vojskovođa i prvi vladar iz prve crnogorske dinastije Vojislavljevića Stefan Vojislav - kao srpski knez, a Duklja kao - srpska država. Ni obnova državne nezavisnosti Crne Gore 2006. godine nije zaustavila asimilatorske nasrtaje i pokušaje prisvajanja crnogorske istorije kao esencijalnog dijela velikosrpskog nacionalnog projekta.

Od 2007. godine 7. oktobar zaštićen je kao crnogorsko istorijsko nasljeđe i obilježava se  kao Dan Vojske Crne Gore, datum koji slavi prvu veliku istorijsku pobjedu jednog malog naroda i istovremeno potvrđuje hiljadugodišnje trajanje crnogorske države.