Kovačević: Odbor za praćenje popisa da otkloni nedoumice vezane za preliminarne rezultate

Centar za demokratsku tranziciju uputio je predlog za zakazivanje sjednice Odboru za praćenje primjene Sporazuma o uslovima za održavanje popisa stanovništva, domaćinstava i stanova, kao i praćenje sprovođenja procesa popisa, na kojoj bi se pružile dodatne informacije o preliminarnim rezultatima popisa koje je MONSTAT objavio 25. januara 2024, i odgovorilo na pitanja i otklonile nedoumice. 

"CDT smatra da je ovaj Odbor u doprinio zakonitom i transparentnom sprovođenju popisa, pozitivno utičući na politički ambijent za održavanje popisa i povećanje povjerenja građana u ovaj proces. U tom duhu dolazi i ova naša inicijativa jer vjerujemo da je Odbor pravo mjesto da se rasprave eventualna sporna pitanja i razjasne nedoumice", navodi se u saopštenju koje potpisuje Milica Kovačević, programska direktorica CDT-a.  

Kako se dodaje u saopštenju, prema preliminarnim rezultatima Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u 2023. godini, koje je MONSTAT saopštio, tokom faze prikupljanja podataka ukupno popisano 673 203 lica, prikupljeni su podaci o 217 441 domaćinstvu i 396 873 stana, dok u Crnoj Gori živi 633 158 stanovnika. 

Na osmoj sjednici Odbora za praćenje primjene Sporazuma o uslovima za održavanje popisa održanoj 28.12.2023. godine, direktor MONSTAT-a Miroslav Pejović je predstavio Odboru izvještaj o sprovođenju popisa i saopštio da je na taj dan popisano ukupno 627.340 lica, 201.905 domaćinstava i 365.139 stanova.

Nakon ovoga dana, do 30. decembra, prema Uredbi o dopuni uredbe o utvrđivanju perioda sprovođenja popisa stanovništva, domaćinstava i stanova i referentnog momenta popisa, mogla su biti popisana samo lica koja su do 28. decembra obavijestila MONSTAT da u odnosu na njih nije sproveden popis. Direktor MONSTAT-a je na sjednici Odbora saopštio da je ova institucija dobila „ne veliki, ali značajan broj poziva“ građana.

Direktor MONSTAT-a je 29.12.2023. godine, tokom gostovanja u Dnevniku TVCG, saopštio da je do tog trenutka popisano ukupno 632.083 lica, i izjavio da je za sjutrašnji dan zakazano svega nekoliko posjeta, kažu iz CDT-a.

"Predstavnici MONSTAT-a su i u više ranijih javnih nastupa u posljednjim danima popisa isticali da se radi o pojedinačnim slučajevima koji nijesu obuhvaćeni tokom prethodnog perioda. 

Međutim, kada se uporede preliminarni rezultati popisa sa onim podacima koji su saopšteni na sjednici Odbora 28.12. i RTCG 29.12, zaključuje se da je u posljednja dva dana, nakon završetka popisnog perioda popisano 45.863 lica, odnosno da je 30. decembra popisano preko 41.120 lica. Takođe, velike su razlike i u saopštenim podacima o broju popisanih domaćinstava i stanova. 

Na osnovu svog višegodišnjeg iskustva u praćenju zvanične statistike i direktnog učešća u nacionalnim popisima, CDT smatra da se radi o ogromnim razlikama, i o broju lica, domaćinstava i stanova koji nije realno mogao biti popisan za dan ili dva, kada je popis praktično završen i vršena su sporadična ili popisivanja po pozivu.  

Zbog toga predlažemo da zakažete sjednicu Odbora na ovu temu kako bi se ponudila adekvatna objašnjenja o ovoj pojavi. Javnost je s pravom vjerovala da se pred vašim odborom prezentiraju zvanični i tačni podaci, pa ukoliko objašnjenja izostanu, smatramo da bi ovo moglo baciti ozbiljnu sjenku na kompletan proces. 

Vjerujemo da bi Odbor na ovaj način nastavio sa vršenjem svoje važne uloge, kroz omogućavanje da se ove razlike objasne, podaci provjere i da se daju precizna objašnjenja kako se ovo moglo desiti, a u cilju povećanja transparentnosti procesa i povjerenja javnosti u njegove rezultate", zaključuju u saopštenju.