ANTIDOT: Kremaljski paramediji i njihova logistika u Crnoj Gori

Nezavisna medijska mreža Zapadni Balkan-Antidot objavila je tekst "Odgovor sa Istoka: Balkanska ofanziva kremaljskih paramedija", gdje detaljno govore o miješanju Rusije u balkanska pitanja, sa posebnim osvrtom na pokušaj terorizma u Crnoj Gori 16.oktobra 2016. U toj opširnoj analizi, čiju je izradu sponzorisao NATO, značajan je dio posvećen ulozi crnogorskih medija (DAN, IN4s, koncern Vijesti i Monitor), NVO MANS i Mitropolije crnogorsko-primorske... u planu Moskve da državnim udarom spriječi ulazak Crne Gore u Alijansu. 

Donosimo jedan od djelova teksta koji se odnosi na dešavanja u Crnoj Gori.

-Suočena sa potiskivanjem sopstvenog uticaja sa Balkana što je, pored ekonomske slabosti, velikim delom pripisivano i aktivnom delovanju velikog broja paramedija sponzorisanih od strane zapadnih fondacija i uticajnih centara moći, Rusija je u poslednjih deset godina na ovom području razvila široku mrežu paramedijskih struktura i organizacija čiji je jedini cilj ostvarivanje spoljnopolitičkih interesa Moskve u regionu. Decenijama unazad ubeđivan da je bivši sovjetski blok izgubio Hladni rat protiv Zapada, na prvom mestu zahvaljujući moćnijoj propagandi zapadnih zemalja i njihovoj nespornoj dominaciji u onim sferama društvenog života koje bi se mogle označiti kao izvori tzv. meke moći, u novo blokovsko odmeravanje snaga ruski politički establišment je ušao sa, unapred pripremljenom, strategijom vođenja hibridnog rata koja se u velikoj meri oslanja na paramedijske strukture.

O ciljevima, uticaju i dometima propagandne delatnosti proruskih medija na Zapadnom Balkanu najjasnije se moglo zaključiti tokom pokušaja sprečavanja učlanjenja Crne Gore u NATO savez. Pokušavajući u više navrata da izazivanjem nereda, pa čak i planiranim terorističkim akcijama i izvođenjem državnog udara, zbace prozapadno orijentisanu vladu u Podgorici, antizapadno nastrojene snage u Crnoj Gori imale su svesrdnu podršku proruskih paramedija i obaveštajnih struktura Ruske Federacije, a sve u koordinaciji i pod patronatom Instituta za strateška istraživanja.

Intenzivnije interesovanje ruskih i proruskih medija za Crnu Goru počelo je u drugoj polovini 2015. godine kada je najjači opozicioni savez, Demokratski front, organizovao proteste zahtevajući ostavku vlade na čelu sa Milom Đukanovićem. Sve se nastavilo i 2016. godine, nakon oktobarskih izbora i događaja na dan izbora koji su predstavljali pokušaj izvođenja terorističkih akcija i državnog udara uz podršku Rusije, a čiji je cilj bio da se ubije Đukanović, spreči ulazak u NATO i dovede na vlast proruski Demokratski front.

Logističku okosnicu u tom paklenom planu predstavljali su mediji poput antizapadno usmerenog podgoričkog lista Dan, otvoreno rusofilskog sajta IN4S, srpske filijale agencije Sputnjik kao ključne ruske paramedijske ispostave u regionu, ali i deklarativno prozapadno orijentisanog medijskog sistema Vijesti, što je u celoj priči i najčudnije i daje joj posebnu notu neprincipijelnosti i odsustva ideoloških podela kao glavne odrednice u delovanju tih medija. U sprezi sa ostalim interesno povezanim medijima u regionu, proruski mediji u Crnoj Gori su demonstrirali kako u praksi funkcionišu ova destruktivna medijska sprega i njeni mehanizmi.

Zbog specifične konstelacije interesa i odnosa snaga, baš je u Crnoj Gori došlo do paradoksalne saradnje između proruskih medija i onih paramedija i nevladinih organizacija koji su finansirani od strane zapadnih fondacija, a sve u cilju rušenja sa vlasti Mila Đukanovića i njegove Demokratske partije socijalista. Tako su još od prvog dana antivladinih protesta u jesen 2015. godine, koje je zvanično organizovala proruska koalicija Demokratski front (Nova srpska demokratija Andrije Mandića, Pokret za promjene Nebojše Medojevića, Demokratska narodna partija Predraga Bulatovića), ove političke snage dobile svesrdnu podršku antiđukanovićevski opredeljenih nevladinih organizacija i medija poput Vijesti, Dana, Monitora, a naročito rusofilskog portala IN4S. Na njihovoj strani našao se i veliki broj, od strane Zapada finansiranih nevladinih organizacija, pa su tako, na primer, jedna od NGO miljenica zapadnih fondacija Vanja Ćalović i njena organiazcija MANS otvoreno bili protiv prozapadne vlade, dok je Ćalovićkin suprg, Nikola Marković, sa pozicija urednika rusofilskog lista Dan, otvoreno lobirao protiv članstva Crne Gore u NATO. Toj ad hoc koaliciji pridružili su se i pojedini mediji i politički akteri iz same Srbije obavljajući prljavi posao širenja lažnih informacija o događajima u susednoj državi.

Tokom protesta u Podgorici, koji su kulminirali pokušajem upada demonstranata u zgradu Skupštine i intervencijom organa reda kojom su protesti razbijeni, pomenuti mediji su na sve moguće načine nastojali da selektivnim prikazom, pa čak i izvrtanjem činjenica tumačenje događaja smeste u unapred zadati interpretativni okvir – da je po sredi obračun korumpirane, kriminalne, nepatriotske i od naroda otuđene prozapadne vlasti sa građanima koji su mirno protestovali tražeći svoja ustavom zagarantovana prava.

Iako su tokom večernjih protesta preovladavali govornici proruske i antizapadne orijentacije, ove performanse redovno su prenosile TV Vijesti, medij prozapadne i antiđukanovićevske orijentacije. Iste priloge kasnije su preuzimali Sputnjik i IN4S, da bi se ključni momenti, birani prema opredeljenju čitalačke publike, sutradan pojavljivali u dnevnim izdanjima novina Dan i Vijesti, te u nedeljniku Monitor. U trenutku kada su protesti izašli iz zakonskog okvira, odnosno kada su nastavljeni uprkos isteku ranije date dozvole, podršku ovoj kolaiciji dala je i Mitropolija Srpske pravoslavne crkve (SPC), na čelu sa Amfilohijem Radovićem, koji je u obraćanju protestantima poručio da „drljevićko-titoistička“Crna Gora nije država, te da njena budućnost nije u Evropi, kojoj vlast Mila Đukanovića hrli „kao muva bez glave“. [50]

Uprkos početnom delimičnom prikrivanju, kako su antivladini protesti odmicali tako je postajalo sve jasnije da je njihov jedini pravi smisao protivljenje ulasku Crne Gore u NATO alijansu, čiji je poziv u članstvo dobijen krajem te godine. U pokušaju da se simulacijom velikog nezadovoljstva i neodobravanja crnogorskih građana, utiče na to da Alijansa odloži svoju odluku, primat u protestima u jednom trenutku preuzimaju proruski elementi koji jedini izlaz iz postojeće situacije vide u nasilnom obračunu sa crnogorskim vlastima.

Na godišnjicu petooktobarskih promena u Srbiji, otvoreno proruska Demokratska stranka Srbije lansira peticiju podrške svojim ideološkim istomišljenicima u susednoj državi. Peticiju, koja predstavlja prvi korak u orkestriranoj simulaciji Petog oktobra, potpisuju dokazani protivnici evroatlantskih integracija i nezavisnosti Crne Gore: Milo Lompar, Miša Đurković, Slobodan Samardžić, Milan Brdar, Slobodan Reljić, Dušan Proroković, Željko Cvijanović, Leon Kojen, Mihailo Medenica, Đorđe Vukadinović, Vladan Glišić, Andrej Fajgelj i drugi. U tekstu peticije između ostalog se kaže: „Ljudi traže Slobodu. Ti ljudi su građani Crne Gore, ali i pripadnici naroda koji je u Crnoj Gori potpuno obespravljen. To je naš narod“, čime se ponavlja pokretački motiv iz ratova devedesetih sa jasnim ciljem izazivanja dodatnog neraspoloženja prema režimu Mila Đukanovića i podrške težnjama Demokratskog fronta predvođenog NSD-om Andrije Mandića. [51]

Paralelno sa podrškom antizapadnih i nacionalističkih snaga iz Srbije, u samoj Crnoj Gori takođe se simulira predrevolucionarna atmosfera što eskalira selektivnim prikazivanjem onoga što se događalo na podgoričkim ulicama. Tako je, tokom intervencije policije koja je uklonila nezakonito postavljenu binu i šatore u centru Podgorice, na snimcima koje su objavljivali TV Vijesti i portal IN4S, jasno moglo videti kako nekolicina demonstranata verbalno vređa, provocira i fizički nasrće na pripadnike policije, a zatim i kako poslanik DF-a u Skupštini glavnog grada Nikola Bajčetić vozilom marke „reno megan“ nasrće i probija policijski kordon. TV Vijesti montiraju snimak na kojem se vidi kako policajac biber sprejom prska poslanika Milana Kneževića, dok se iz priloga izostavljaju momenti koji su prethodili tom događaju tokom kojih je Knežević pokušao da udari policajca, skidajući mu kapu i bacajući je drugima da je šutiraju. Tako montirani snimak bio je upotrebljen s ciljem manipulativnog prikaza slike o tome kako je policija primenila prekomernu silu, pošto je Knežević posle incidenta navodno završio u bolnici.

Lider Socijalističke narodne partije Srđan Milić potom je akciju policije nazvao „brutalnim napadom organizovane kriminalne grupe obučene u policijske uniforme“, pokušavajući da unese zabunu u smeru da časni policajci (na čijem se čelu tada nalazio ministar unutrašnjih poslova Raško Konjević iz Socijaldemokratske partije) nikada ne bi činili tako nešto, nego pre plaćenici “kriminalca Đukanovića”, dok se Demokratski front odlučuje na drugu strategiju, četiri puta uvećavajući broj policajaca, pa u svom saopštenju navodi da je njih oko hiljadu do zuba naoružanih „brutalno napalo i rasturilo mirne, demokratske i građanske proteste“. Istog dana U Srbiji, uz jasno stavljanje na stranu protestanata, navedena saopštenja objavljuju Večernje novosti u to vreme pod uredničkom palicom konzervativnog nacionaliste i ratnog huškača Ratka Dmitrovića, koji sada, poput svoje uloga u ratu u Hrvatskoj tokom devedesetih, stavlja naslov „Haos u Podgorici: Policija uz pomoć suzavca i bagera razbila demonstrante“. U Dmitrovićevim novnama dalje se tvrdi da se Crna Gora nalazi na ivici građanskog rata, da je Đukanović spreman svim sredstvima da brani svoju diktatorsku vlast, dok se tekst oprema fotografijama i video-klipovima koje distribuiraju podgoričke Vijesti. [52]

U propagandu se uključuje i Udruženje novinara Srbije (UNS), saopštenjem od 18. oktobra u kojem protestuje „zbog policijskog nasilja u Podgorici prema glavnom i odgovornom uredniku portala IN4S i članu UNS-a Gojku Raičeviću“, koji se prilikom intervencije policajaca nevino predstavljao kao novinar na radnom zadatku, iako se nije nalazio u delu predviđenom za predstavnike medija, krijući da je jedan od direktnih organizatora demonstracija i inicijatora sukoba sa policijom. Zanimljivo je da je, iako crnogorski državljanin i rezident, Gojko Raičević vlasnik proruskog portala IN4S u Crnoj Gori, član sindikalnog Udruženja novinara Srbije iz susedne države, koje mu kao institucija iz „matice“ Srbije čuva zaleđinu dok za nju obavlja subverzivne poslove. Sajt IN4S (enforce, engl. uvesti zakon ili zakonitost, primeniti silu) nastao je 2008. godine, a marta 2011. godine istoimena organizacija pokrenula je akciju protiv pristupanja Crne Gore NATO i postala koordinator mreže nevladinih organizacija pod nazivom „Ne u rat – ne u NATO“, koja se direktno finansira iz Rusije, kao što organizuje i logistikuje proteste u Crnoj Gori. [53]

Pozadina delovanja organizatora protesta i njhove medijske logistike definitivno je potvrđena kada je podgorički list Pobjeda u izdanju od 18. oktobra, objavio detalje iz pisma koje je lider NDS-a Andrija Mandić sedam dana ranije poslao diplomatskim predstavništvima zemalja članica NATO, a samo tri dana pre zvanične posete generalnog sekretara NATO Jensa Stoltenberga 14. oktobra Crnoj Gori, koji je pozitivno ocenio njen napredak na putu ka punoj integraciji u Alijansu. Mandić je u pismu upozorio na “posledice poziva” da ta država pristupi Severnoatlantskom savezu: „Ukoliko se, ipak, vlade vaših zemalja odluče da postupak učlanjenja Crne Gore u NATO sprovedu sa nelegitimnom Vladom, bez uključenja stvarne volje građana, to će značiti samo jedno – da ste još jednom prenebregli ono za šta se formalno zalažete. [...] To bi donelo nove potrese i dramatične posledice u budućem životu crnogorskog društva. Ne moram naglašavati da takva, pogubna odluka ne može biti legitimna, niti legalna, te da je apsolutna većina građana Crne Gore, koja se inače protivi ulasku u NATO, nikad ne bi priznala.“ [54]

Sve vreme protesta, antivladinim demonstracijama u Crnoj Gori logistika je pružana od strane proruskih političkih partija, nevladinih organizacija i medija iz Srbije. Tako je u jeku protesta ispred ambasade Crne Gore u Beogradu organizovan skup podrške demonstrantima u Podgorici, na kojem se okupilo stotinak ljudi među kojima su se našli i Aleksandar Raković (Institut za noviju istoriju Srbije), Vladan Glišić (pokret Dveri), Vladimir Dobrosavljević, Đorđe Vukadinović (NSPM), Sanda Rašković Ivić (predsednica DSS), Mlađan Đorđević (osnivač organizacije Srpski kod za specijane veze podmladaka sa Rusijom) i drugi. Đorđević, koji je bio na mestu zamenika direktora Narodne kancelarije predsednika Republike od 2004. do 2007. godine, u vreme kada je njen direktor bio Dragan Đilas, koji ga nakon toga povlači sa sobom da mu bude zamenik na mestu ministra za Investicioni plan, da bi posle toga postao savetnik Borisa Tadića za Kosovo i Metohiju – optužen je još 2010. godine od strane Mila Đukanovića da pomaže opoziciju Crne Gore. Ovaj skup snima se u dogovoru s portalom IN4S Gojka Raičevića, koji će ga i objaviti, na transparentima su napisi „Dio smo revolucije“, „Milo izrode“ i „Sloboda srpskoj Sparti“, okupljeni skandiraju „Gotov je“ i „Milo lopove“, a potencira se tema borbe za slobodu srpskog naroda u Crnoj Gori, ugnjetenog položaja Srba i tome slično. [55]

Podgorička Pobjeda 26. oktobra piše o neformalnim vezama sa strankom Andrije Mandića, ali i ruskim udruženjima koje navedeni pojedinci i njihove organizacije ističu na društvenim mrežama; tipski profil lica ilustrovan je najpre slikom na zajedničkoj večeri s Mandićem, 18. septembra, devet dana pre početka protesta ispred crnogorske skupštine, gde su uz savetnika Vladimira Dobrosavljevićaprisutni i izvesni Saša Adamović, Miki Vukašović, Borko Ilić i Dano Jukić. Ovaj poslednji, rođen u Podgorici, a nastanjen u Novom Sadu, bio je član vojnih jedinica Vojske SRJ, na svom fejsbuk profilu ističe da je učestvovao u borbi protiv NATO tokom 1999. godine i odobrava delovanje haškog optuženika za ratne zločine protiv čovečnosti Ratka Mladića. Na dan protesta, 24. oktobra, crnogorska policija je s granice vratila grupu ekstremista iz Novog Sada i Sombora koji su se zaputili u Podgoricu. Isto lice povezano je s članicom Glavnog odbora Demokratske stranke Srbije Draganom Trifković, koja je, pored toga, i direktorka Centra za geostrateške studije iz Moskve, kako piše Pobjeda, „zadužena za pronalaženje ruskih analitičara čije propagande stavove zastupa – uglavnom protiv NATO, ali obilato i Crne Gore“. Trifković već poduže plasira tekstove na zvaničnom sajtu DSS, koje zatim prenose patriotsko-ruski mediji Rusija danas i Sputnjik, ali i sajtovi Srbin.info, FBReporter i njima slični.

U jednom od ovih tekstova, koji je nastao nakon posete delegacije DSS i pokreta Dveri (tzv. patriotskog bloka) 26. oktobra Krimu, protivpravno anektiranoj teritoriji Ukrajine od strane Rusije, a koja nimalo slučajno pada tačno u vreme posete srpskog premijera Aleksandra Vučića Moskvi, kaže se: „Svedoci smo toga da je Srbija u petnaestogodišnjem procesu integracije izgubila svoj suverenitet, političku i ekonomsku stabilnost i da se pretvorila u koloniju, kojom se upravlja iz Vašingtona i Brisela. [...] Izborna volja građana je korumpirana, zbog toga što je sadašnje rukovodstvo Srbije u predizbornoj kampanji obećalo očuvanje Kosova i Metohije u sastavu Srbije i na takvoj platformi dobilo podršku glasača. Nakon dolaska na vlast preduzeli su potpuno suprotne korake, uspostavljajući granicu između južne srpske pokrajine i Centralne Srbije i gaseći srpske državne institucije na teritoriji Kosova i Metohije.“ Ova delegacija na Krimu obznanjuje da se zalaže da se u Srbiji sprovede referendum o ulasku u Evropsku uniju i za to traži podršku od zvanične Moskve. Zbog toga što podržavaju okupacioni režim na Krimu i što su nezakonito ušli na teritoriju Ukrajine, članovi delegacije stavljeni su na listu kriminalaca Centra za istraživanje zločina protiv nacionalne bezbednosti te zemlje, dok Vučić na pitanje novinara u Moskvi povodom ovakvog zahteva delegacije jasno odgovara da „referenduma neće biti zbog toga što to želi DSS, Dveri ili neko drugi, ni sada, ni inače“. Posle posete Krimu, a nakon što se premijer Vučić vratio u Srbiju, Sanda Rašković Ivić i Boško Obradović borave u Moskvi, gde ih primaju visoki funkcioneri Ministarstva inostranih poslova i Državne dume Ruske Federacije. Samo dan pošto je Vučić odgovorio delegaciji, iz vladajuće partije Vladimira Putina, čiji je formalni lider Dmitrij Medvedev, stiže neobičan komentar, objavljen na zvaničnom sajtu te partije, da je Jedinstvena Rusija uverena da će na narednim izborima u Srbiji pobediti one snage „koje se nisu uplašile sankcija i koje su posetile Krim“. [56]

Ciljevima za koje su se proruske organizacije i paramediji borili na terenu u samoj Crnoj Gori, politička podrška stigla je i od samog ruskog Ministarstva spoljnih poslova koje je povodom protesta u Crnoj Gori izdalo dva saopštenja. U drugom, oštrije intoniranom saopštenju od 27. oktobra 2015. godine, navodi se: „Kad je reč o Rusiji, veoma smo zabrinuti, ne zbog slobodnog izbora koji treba da načini crnogorski narod, već zbog preterane sile koju su vlasti Crne Gore upotrebile da uguše mirne proteste. [...] Izazivaju duboko čuđenje nepotvrđene izjave premijera Mila Đukanovića koji je optužio Rusiju za provociranje protesta u Podgorici, podsticanje sukoba opozicionih snaga sa policijom.“ [57]

Ovo saopštenje sušta je suprotnost članku koji je dan ranije objavljen u moskovskom opozicionom dnevniku Komersant, a čije je delove prenela srpska agencija Beta, u kojem se konstatuje da su protesti u Podgorici prerasli u nasilje i da bi sada bilo nelogično da Moskva pruža makar i moralnu podršku tim protestima. U tekstu se detaljno opisuje na koji način i u kom momentu su demonstracije postale nasilne, ističući ulogu istaknutih pojedinaca DF-a u huškanju mase na izazivanje nereda. Iako je originalni naslov ruskog teksta „Prevrat osujećen – neredi zaustavljeni na prilazima parlamentu“, srpski sajt B92 svoj prilog naslovljava „Nelogično da Moskva podržava proteste u CG“, [58] koji kada se izvuče iz konteksta upadljivo deluje kao odrečan odgovor na optužbe crnogorskog državnog vrha da je slučaj upravo suprotno: „Izjava Ministarstva spoljnih poslova Rusije koje je izrazilo zabrinutost zbog navodne prekomerne upotrebe sile protiv ’mirnih demonstranata’ samo potvrđuje utemeljenost izjave premijera Mila Đukanovića o umešanosti Rusije u proteste protiv NATO-a.“

U danu nakon uklanjanja šatora u Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog, dakle, dan pre nego što će pročetnički izgrednici kamenovati policiju, lomiti izloge i nasrtati na zgradu televizije Pink M, te deset dana pre drugog saopštenja iz Rusije, na sajtu Ruske reči, koja kao podlistak izlazi periodično u dnevnom listu Politika, koji je u to vreme uređivala Ljiljana Smajlović (ujedno i predsednica pomenutog Udruženja novinara Srbije), 17. oktobra pojavljuju se dva indikativna komentara koja imaju za cilj da najave i stimulišu ono što će se događati na ulicama Podgorice – direktora Ruskog instituta za strateška istraživanja (RISI) Leonida Rešetnjikova i Leonida Kalašnjikova, zamenika predsednika Komiteta Državne dume za spoljnu politiku. Prvi od njih, bivši obaveštajac, dobar poznavalac prilika u Crnoj Gori povezan s vrhom Srpske pravoslavne crkve, ubeđen je da će crnogorske vlasti nastaviti da progone sve koji se zalažu za nezavisnu politiku Crne Gore, protiv NATO-a, ali da će te njihove mere naići na snažan otpor naroda: „Ja sam u to siguran. Da li će to dovesti do oružanog sukoba – teško je sada reći. Ali može se sigurno reći da Crnogorci neće hteti da žive pod vlašću ovog diktatora. I situacija će se sigurno zaoštriti.“

U znak zahvalnosti zbog zalaganja za ciljeve koje ima SPC, patrijarh Irinej dodelio je aprila 2014. godine Rešetnjikovu Orden Svetog cara Konstantina, dok je na promociji knjige direktora RISI pod sugestivnim nazivom "Vratiti se Rusiji" govorio i mitropolit Amfilohije Radović. Uz odobravanje vrhovnih poglavara SPC, Rešetnjikov je tada rekao: „Đukanović je veliki izdajnik istorijskog sjećanja našeg naroda. Nikada u istoriji srpski narod, a crnogorski narod je dio srpskog naroda, nije bio protiv Rusije.“

Iako neznatno uzdržanije, Kalašnjikov pak na istom fonu govori o tome kako je narod koji je svojevremeno bio neodvojiv od Srba odjednom postao naivan i da razbijanje protesta u Crnoj Gori nesumnjivo dovodi do ukrajinskog i gruzijskog scenarija: „Naši crnogorski ’partneri’ (kako smo ih ranije nazivali) malo su se zaneli svojim vektorom razvoja u pravcu Zapada, i taj zanos nikako da ih prođe.“

Na sajtu u ruskom vlasništvu Sputnjik, čija se urednica Ljubinka Milinčić u vreme Vučićeve posete Moskvi ne skida s nacionalnih televizija poput RTS, B92 i Pink, ali i kablovskog kanala N1, tačno uoči protesta zakazanog za 24. oktobar, kada je pokušano nasilno rušenje vlasti ulaskom nasilnih demonstranata u Skupštinu, pojavljuje se čitav niz tekstova Vladimira Sudara (nekadašnji novinar lista Reporter i aktuelni član Nadzornog odbora NUNS-a) i Nenada Zorića, pod naslovima „Milovi očajnički potezi“ i „Zašto je opšti utisak da Milo odlazi“, od 22. oktobra; „Sprema li se crnogorski 5. oktobar“, od 23. oktobra; a zatim i „Kako je Milo završio karijeru“, od 26. oktobra. Svaki od ovih priloga pokušava da obesmisli i ismeje optužbe crnogorskog vrha da anti-NATO proteste u Podgorici pomažu paradržavne, klerikalne strukture u Srbiji, okupljene oko stranke koju je sve donedavno vodio Vojislav Koštunica, a preko njih i iz same Rusije, baš kao što se to 23. oktobra čini u Politici tekstom indikativnog naslova „Zašto je Đukanoviću za proteste kriv Koštunica“, u čijim je prvim rečenicama plasirana notorna laž da je crnogorski premijer optužio samog Vojislava Koštunicu da stoji iza demonstracija iako je njegovo ime iskoristio samo kao personifikaciju onih političkih snaga koje dolaze iz klerikalnog, proruskog i antizapadnog miljea. [59]

Jedna od potpisnica ovog, bila je novinarka Biljana Baković, dok je ključni sagovornik u tekstu istoričar radikalno nacionalističkog usmerenja Čedomir Antić iz Naprednog kluba, jedan od nastavljača ideologije Dobrice Ćosića i zagovornika pripajanja Republike Srpske Srbiji kao „ratnog plena“. Dezinformaciju o tome da je Đukanović označio lično Koštunicu kao logističara i mastermajnda protesta, 4. novembra 2015. koristi i voditelj emisije Pressing na TV N1, Amir Zukić. Aleksandar Vučić, koji je bio jedan od gostiju u toj emisiji, odbacio je takvu tezu, što zatim odmah prenosi tabloid Kurir kao nekakav krunski dokaz da Milo Đukanović i provladini crnogorski mediji, koji to nisu ni tvrdili – nisu u pravu, a sve u nameri da se pošto-poto opravdaju plasirane dezinformacije tokom „izveštavanja“ o protestima. [60]

Pokušaj rušenja ustavno-pravnog poretka u Crnoj Gori

Da se u vođenju hibridnog rata protiv prozapadne politike crnogorskih vlasti Rusija ne ograničava jedino na sredstva iz opusa “izvora meke moći”, pokazalo se godinu dana kasnije kada su u sprezi sa srpskim nacionalistima, ruske tajne službe pokušale da organizuju državni udar u Podgorici. Prema zvaničnim navodima iz istrage, bivši komandant srpske Žandarmerije Bratislav Dikić, zajedno s još devetnaest državljana Srbije, uhapšen je u noći između 15. i 16. oktobra 2016. godine u Crnoj Gori zbog sumnje da je učestvovao u stvaranju kriminalne organizacije s ciljem izvršenja krivičnog dela terorizam. On je, prema dokumentu Specijalnog tužilaštva Crne Gore, trebalo da drži na okupu druge članove organizacije, koje je prethodno vrbovao Aleksandar Sinđelić, pripadnik ravnogorskog, klerofašističkog pokreta iz Srbije, po nalogu dvojice ruskih nacionalista – Eduarda Vladimiroviča Shirkova i Vladimira Nikolajeviča Popova – s kojima se Sinđelić, dobrovoljac u redovima secesionističkih snaga u Ukrajini, sastao 23. septembra iste godine u Moskvi. Prema otkrivenom planu, Dikić i ostala lica, stopljeni s demonstrantima koje su čelnici opozicionog Demokratskog fronta prethodno pozivali da se okupe ispred Narodne skupštine, dočekaju izborne rezultate i iskažu svoje nezadovoljstvo, budući da je unapred proglašeno da su izbori pokradeni, imali su nameru da se u 23 časa u uniformama SAJ-a infiltriraju u Skupštinu i izazovu metež, pucajući prema okupljenim demonstrantima, koji bi zatim u revoltu zbog potvrde već etablirane propagande o prekoračivanju ovlašćenja MUP-a tokom uličnih protesta godinu dana ranije – zauzeli Skupštinu. [61]

Za isporuku oružja, koje su u iznosu od oko 200 hiljada evra finansirala dva ruska državljana i, ispostaviće se, pripadnika ruske vojne obaveštajne službe (GRU), Sinđelić je angažovao već tada praćenog Mirka Velimirovića iz Zubinog Potoka, koji je s Kosova trebalo da ga prebaci u Crnu Goru, što usled komplikacija nije učinio, u poslednjem trenutku odlučivši da se obrati Upravi policije i prijavi učesnike koji su mu bili poznati. Druga grupa terorista bila je, prema izjavi tužioca, organizovana iz Danilovgrada, s ciljem da omogući neometano dejstvo Dikićeve grupe u Skupštini, sprečavajući pomoću helikopter-drona, koji bi snimao teren, svaki pokušaj pripadnika državnih organa Crne Gore da se iz ma kog pravca približe Skupštini i otklone incident.

Premda je u realizaciji plana, koji je sadržao i nameru da se u krajnjem, po potrebi, likvidira i premijer Crne Gore Milo Đukanović, trebalo da učestvuju i pojedini političari iz DF-a, upravo je ta koalicija odmah izdala saopštenje da je režim oglašavanjem tužilaštva u vreme trajanja izborne tišine uticao na ishod izbora i uneo paniku među građane, kao i da je u pitanju izmišljeni „državni udar“ u režiji Đukanovićevog „neformalnog savetnika za medije“ Vladimira Popovića, uz tvrdnju da je Dikić njegov blizak prijatelj. Ovo je bio signal da i ostali, interesno povezani mediji, preuzmu zadatu postavku. Tako Srpski telegraf, nacionalistički tabloid iz Srbije, već dan nakon održanih izbora na kojima je ubedljivu pobedu odnela upravo Đukanovićeva Demokratska partija socijalista, 17. oktobra 2016. godine piše „Milova velika izborna laž, izmislio Srbe teroriste da bi plašio glasače: Uhapsio Malog Legiju!“; u prilogu se nalazi i deo u kojem se tvrdi da je Đukanović plaćao glasačima 150 do 250 evra da glasaju za njega.

Istog dana list Blic pita „Za čiji je račun radio Dikić?“, da bi sutrašnjom naslovnom stranicom „DIKIĆ ZA 100.000 EVRA GLUMIO TERORISTU: Penzionisanog generala Žandarmerije angažovao državni vrh Crne Gore“ sam dao odgovor na prethodno retorički postavljeno pitanje. Nacionalistički štampani mediji naslovnicama zatim slede Blicov primer: da je „Tači preko Dikića Milu namestio pobedu“, javlja se tabloidu Alo!; za Srpski telegraf je ipak „Milo dao 100.000 eura Malom Legiji da glumi teroristu“; dok Večernje novosti Ratka Dmitrovića pišu „Klopka za Dikića u Milovoj režiji“.

Već 19. oktobra dileme više nema – na naslovnoj stranici Blica našao se premijer Đukanović i natpis „Milove pobede po Bebinom receptu“, dok je tekst opremljen fotografijama Vladimira Popovića, označenog rečima „spin doktor bez srama“ i „pakleni kuvar“. Srpski telegraf donosi nove naslove: „Medojević: Mafija platila Milovu pobedu“, a dan kasnije „Prljavi poslovi Milovog savetnika: Beba pakuje teroristički napad Putinu i Vučiću“, uz predlog da se iz Srbije hitno protera ambasador Crne Gore. O dometima tako skrojene propagande svedoči i naslov od 24. oktobra, kada su već procureli pojedini transkripti razgovora sa Sinđelićem: „Milova strašna bruka, Dikiću isekli jezik: Ne može da govori osim na Đukanovićevim lažnim snimcima“, gde Dikićev brat Dragan, zajedno s liderom crnogorske Nove srpske demokratije Andrijom Mandićem izjavljuje da je bivšem komandantu Žandarmerije tri godine ranije „odstranjen koren jezika“ i da zbog toga „jedva nerazgovetno govori“ – uprkos lako proverljivoj činjenici da je Bratislav Dikić, 22. juna 2014. godine gostovao u emisiji na TV Pink i govorio potpuno normalno. Nijedan medij tokom ove kampanje, koja je izgubila na oštrici tek od momenta kada je premijer Srbije Aleksandar Vučić na konferenciji za štampu u Vladi Srbije 24. oktobra 2016. godine potvrdio da su na teritoriji Srbije vršene pripreme za terorističko delovanje u Crnoj Gori, da su pronađeni novac i uniforme, te da je Đukanović praćen najsavremenijim uređajima – nije izneo detalj da su Dikića i ranije, početkom novembra 2013, u vreme kada je još uvek bio službenik MUP-a, kolege iz „antiizbornog štaba“ takođe optuživale za paramilitarne aktivnosti u severnom delu Kosovske Mitrovice, povodom razbijanja glasačkih kutija na glasačkom mestu OŠ „Sveti Sava“. [62]

Samo pet dana pošto je na konferenciji za novinare u Vladi Srbije izneo dokaze o praćenju premijera Mila Đukanovića s elementima inostranosti (dva ruska državljana) u vezi s pripremom terorističkog akta na izbornu noć u Podgorici 16. oktobra te godine i o tome da je neimenovani visoki funkcioner Uprave kriminalističke policije redovno odavao operativne podatke službenicima stranih (zapadnih) ambasada u Beogradu, objavljena je vest da je pronađeno oružje u prigradskom naselju Jajinci, i to u šumi nadomak puta gde vozilo mora da uspori, nedaleko od porodične kuće roditelja premijera Aleksandra Vučića. Ovaj događaj dešava se samo dva dana posle veoma dramatične i napete konferencije, koja je obilovala sadržajem kakav se obično uskraćuje javnosti, šef ruskih bezbednosnih službi Nikolaj Petrušev svečano je primljen u Beogradu, dok su negde paralelno s tim, dvojica ruskih državljana, pripadnika ruske vojne službe bezbednosti, Eduard Vladimirovič Shirkov i Vladimir Nikolajevič Popov, napustila Srbiju. Tek 20. novembra, pitanjem postavljenim premijeru Srbije, voditelj emisije Ćirilica Milomir Marić otkrio je detalj iz presretnutog razgovora ruskih državljana i budućeg svedoka saradnika u procesu protiv terorista Aleksandra Sinđelića, da su pomenuti nakon planiranog smaknuća Đukanovića u Crnoj Gori otvoreno zagovarali i uklanjanje Vučića u Srbiji. [63]

Uprkos ozbiljnosti situacije, antiđukanovićevski i antivučićevski nastrojeni mediji nastavljaju kampanju u dva osnovna pravca. Oni prozapadno orijentisani kreću putem ismevanja i relativizacije objavljenih informacija o ugrožavanju bezbednosti premijera Srbije i pok