Objaviti dokaze za izdavanje licenci

Za Antenu M piše: Slobodan Backović

Ministarstva prosvjete danas, saopštenjem pod naslovom "Osnivanje vjerskih škola dozvoljeno zakonom" ponavlja već poznato: da je bivša ministarka Bratić potpisala rješenja o izdavanju licenci dvjema vjerskim privatnim srednjim školama, i da su osnivači škola dostavili odluke (ali ne i – čije!) da će škole realizovati javno važeći program opšte gimnazije, koji je još ranije donijelo Ministarstvo prosvjete na predlog Nacionalnog savjeta za obrazovanje, u skladu sa članom 22 Opšteg zakona o obrazovanju.

Ostaje da Ministarstvo objasni da li je neko i do sada zabranjivao osnivanje vjerskih škola – kako se bi se moglo zaključiti po gornjem naslovu?

Onda pogrešno zaključuju: "To znači da nije bilo potrebno ponovo sprovesti postupak utvrđivanja javne važnosti programa, jer se po istom programu organizuje nastava u svim Javnim ustanovama Gimnazije u Crnoj Gori." Ovo je za čuđenje jer se zaobilazi ustaljena procedura za odobravanje obrazovnog programa za privatne škole, u ovom slučaju i vjerske.  

Naime, da bi privatna škola dobila licencu za nesmetanu realizaciju svog programa potrebno je da Zavod za školstvo da stručnu podršku istog programa, a zatim to proslijedi Nacionalnom savjetu za obrazovanje. Nacionalni savjet potom odobrava program kao značajan segment priznavanja privatnih škola. Ukoliko privatna škola namjerava da radi po javno važećem obrazovnom programu, onda takođe Zavod za školstvo vrši stručnu analizu zastupljenosti izbornih predmeta.

Ako je u pitanju privatna srednja  vjerska škola, veoma je važno da se analizira da li su zastupljeni izborni predmeti koji služe za dopunu maturskog standarda predmeta koji nemaju maturski standard. To je od krucijalne važnosti za one učenike koji hoće da nastave obrazovanje, recimo na UCG, a ti predmeti su uslov za upis na studije visokog obrazovanja.  Znači, nije dovoljno da privatne vjerske škole realizuju nastavu u skladu sa javno važećim  opšteobrazovnim programom nego moraju da imaju odbrenje za to i moraju da daju na uvid program i plan škole oko dopune maturskog standarda.

Ovo znači da su Zavod za školstvo i Nacionalni savjet morali da budu uključeni u proceduru donošenja obrazvnog programa za ove dvije vjerske srednje škole, što nije učinjeno pa, su i licence za njihov rad izdate nezakonito. Nacionalni savjet za obrazovanje nije ni postojao da bi mogao o ovome raspravljati!

Ministarstvo u saopštenju dalje navodi: "Srednje vjerske škole koje izvode javno važeće obrazovne programe, u ovom slučaju gimnazijski, mogu se finansirati iz budžeta Crne Gore. Vjerska škola koja je licencirana, odnosno akreditovana kao obrazovna ustanova, ima pravo na finansiranje iz državnog budžeta, srazmjerno broju učenika, u skladu sa Zakonom." U Zakonu ne piše "ima pravo na finansiranje" kako navodi Ministarstvo, nego "mogu se finansirati".

Ovdje moram da primijetim da je zakonska odredba da se vjerska škola može finansirati iz državnog budžeta, po mom mišljenju, neustavna. Evo zašto. Pohađanje vjerske škole je izbor osobe u skladu sa njenim vjerskim opredjeljenjem, a vjersko opredjeljenje ili pripadnost vjeri je stvar privatnosti. Zbog toga se rad vjerskih škola, odnosno privatnost pojedinaca, ne može finansirati uz budžeta novcem svih građana.

Drugo, vjerske škole su jedna od djelatnosti vjerskih zajednica ili organizacija. U sekularnoj državi su vjerske zajednice odvojene od države pa se njihova djelatnost i rad ne može finansirati iz državnog budžeta.

U situaciji kada nedostaje novac za adekvatno finansiranje javnih obrazovnih ustanova naši "reformatori" su još 2017. godine promijenili Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju tako da i vjerske privatne škole mogu da se finasiraju iz budžeta? Zaboravili su na materijalne troškove, uslove u kojima javne obrazovne ustanove rade, plate zaposenih kao i na Ustav po kojem je Crna Gora sekularna država.

Začuđujuće da Ministarstvo navodi da: "nema ingerencije nad upisom u privatne školske ustanove" a ako bih finansirali, na osovu čega bi to radili ako ne na osnovu broja upisanih učenika!?

Još veču zabrinutost izaziva to da Ministarstvo ne odgovara na zahtjeve da se objave dokazi na osnovu kojih su izdate licence za ove srednje privatne vjerske škole, a to su: odluka Nacionalnog savjeta da je utvrdio da nastavni plan i program ovih škola odgovara javno važećem programu gimnazije i da ga odobrava kao program ovih škola (izborni predmeti koji služe za dopunu maturskog standarda predmeta koji nemaju maturski standard);  dokaz o školskom prostoru koji ispunava normative koje je propisalo Ministarstvo (ovo je trebala da utvrdi komisija Ministarstva); dokaz da je obezbijeđen nastavni kadar u skladu sa propisima (spisak nastavnika, obrazovanje, staž u prosvjeti, godine starosti i ugovori o radu sa nastavnicima); dokaz da su obezbijeđena sredstva za rad škola (oročena na 3 godine kod banke, član 46a Opšteg zakona); dokaz da je utvrđen maksimalan broj djece koja mogu učiti u ovim školama (nephodno da se izračunaju sredstva koja je potrebno oročiti) i  dokaz da je Ministarstvo objavilo programe ovih škola.

Prethodni dokazi su morali biti predočeni Ministarstvu u zahtjevu za dobijanje licenci po članovima 46 i 46a Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju. Još jednom postavljam pitanje: da li su dostavljeni ovi dokazi? Ako jesu, objavite ih ako nijesu objavite da ih nema! To javnost očekuje od vas.

Skrivanjem traženih dokaza sadašnje Ministarstvo postaje saučesnik u očigledno nezakonitom donošenju rješenja o izdavanju licenci za rad srednjim vjerskim školama.

Na kraju u Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju (član 50) propisano je da škola može početi sa radom kada Ministarstvo utvrdi da škola ispunjava uslove za osnivanje i donese rješenje o licenciranju. Ovim rješenjem se utvrđuje: "vrsta ustanove, obrazovni program, odnosno program obrazovanja odraslih i najveći broj učenika, odnosno polaznika koji može upisati ustanova.

"Da li je ovo navedeno u rješenjima o licencama za vjerske škole koje je potpisala bivša ministarka?