Zbogom, Pljevlja

Za Antenu M piše: Mirjana Kostić

Treba zapamtiti ovu fotografiju. Ona simbolizuje kraj jedne epohe i svjedoči o vremenu kojeg više neće biti. Snimljena je u Pljevljima, 20. novembra 2022. godine, na posljednjoj proslavi Dana opštine i Dana oslobođenja grada koji se nekad dičio svojom dušom, kulturnom tradicijom, modernim duhom, antifašizmom, tolerancijom, otmenošću...  Na fotografiji su u krupnom planu dva simbola:  crvene zastave - simbol države Crne Gore i Pljevaljski tamburaši - simbol grada, koji su decenijama svojom pjesmom i multietničkim sastavom na najljepši način reprezentovali. Na proslavi posljednjeg Dana oslobođenja prošle godine posljednju nagradu Dvadeseti novembar dobio je upravo Gradski tamburaški orkestar.

Treba memorisati i ove fotografije stare skoro 80 godina, kao dragocjene uspomene na ratna Pljevlja i prve dane oslobođenja od fašizma, koje ovaj grad više neće zvanično slaviti. Znani i neznani junaci narodnooslobodilačke borbe poraženi su juče u Pljevljima, osam decenija nakon pobjede u Drugom svjetskom ratu. Fotografski zapisi i rijetka svjedočanstva o njihovom herojskom vremenu nestaće iz zavičajnih muzeja, iz udžbenika istorije, iz mnogih porodičnih albuma...  Vremenom će unuci zaboraviti ideale za koje su im se đedovi borili i nijemo posmatrati kako se mijenja razglednica Pljevalja, imena ulica, nazivi škola, toponimi... I kako zločinci krvavih ruku, kao pop Maca i pop Šiljak, koje je Srpska crkva proglasila za svece, postaju uzori i junaci novog doba, a vladika mileševski Atanasije počasni i zaslužni građanin Pljevalja...  Uz njegov blagoslov juče je obavljen završni čin pokrštavanja grada, koji nosi ožiljke iz ratnih devedesetih i još svježe rane zadobijene u zanosu izbornih pobjednika 2020. godine.

Uz pripadnike manje brojnih naroda, uključujući i „nepostojeći“ crnogorski, u Pljevljima su, voljom nove vlasti, postali nepoželjni i državni simboli Crne Gore. Crvene zastave zamijenile su srpske trobojke i crveno slovo u kalendaru. S novoproglašenim Danom opštine koji će se slaviti na dan Svete Paraskeve/Petke i u Crkvi Sv. Paraskeve, 27. oktobra  pojanje srpskih popova ispratiće najsjeverniji crnogorski grad u neki drugi tuđi svijet.

Pamtićemo, sa sjetom, ovaj grad sa tromeđe po najboljim danima, po duši koju je svima otkrivao, po  tome kako se ponosio i Husein-pašinom džamijom i Manastirom Sv. Trojice i spomenikom na Stražici i Milet baštom, zavičajnim piscima, slikarima, svojim sportistima, zvucima tamburice i pjesmom najmlađih Pljevljaka, koja i danas budi nadu i opominje.