Rojten: Dosta podrške, potrebna odlučna akcija protiv Vučića i Dodika

„Završio sam sa ponavljanjem naše pune podrške […] Treba nam odlučna akcija protiv destabilizatora poput Vučića i Dodika“, rekao je nedavno nizozemski evroparlamentarac Tijs Rojten pred Komitetom za vanjske poslove, u još jednoj očitoj navali nezadovoljstva zbog anemičnog stava Evropske unije prema političkim trzavicama na Zapadnom Balkanu i izostanka njihovog rješavanja.

Rojten, član Progresivne alijanse socijalista i demokrata, pozvao je Evropski savjet da uvede sankcije Miloradu Dodiku, predsjedniku bosanskohercegovačkog entiteta Republika Srpska, i njegovim saradnicima. Naveo je da se u izvještaju Komiteta za vanjske poslove Evropskog parlamenta nalazi amandman u kojem se oštro osuđuju protivustavni secesionistički potezi vlasti bh. entiteta Republika Srpska usmjereni na stvaranje paralelnih institucija u medicini, pravosuđu, odbrani, sigurnosti i oporezivanju.

“Poziva se Vijeće da uvede ciljane sankcije Miloradu Dodiku i njegovim saveznicima zbog njegovih koruptivnih aktivnosti, kontinuirane destabilizacije zemlje i podrivanja suvereniteta i teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine”, stoji u tom amandmanu.

No, sankcija nema.

Frustracija ‘popuštanjem’ Vučiću i Dodiku

“Mislim da nam ne treba još jedan samit na kojem ćemo potvrditi našu punu podršku putu Zapadnog Balkana ka Evropskoj uniji. Treba nam akcija. Moramo u jasnim porukama razdvojiti Dodika i Vučića, na jednoj strani, i zemlje poput Sjeverne Makedonije, na drugoj strani, koje su uradile mnogo i kojima trebamo pomoći“, rekao je Rojten.

U razgovoru za Al Jazeeru, nizozemski evroparlamentarac, jedan od onih koji često koriste svoja obraćanja kako bi skrenuli pažnju na sigurnosne i političke izazove na Zapadnom Balkanu, upirući prst u one koji ih, prema njegovom mišljenju, izazivaju, objasnio je šta je želio reći.

„Godinama sam frustriran politikom popuštanja Evropske unije prema destabilizatorima poput Vučića i Dodika. Obojica namjerno podrivaju vladavinu prava i potpaljuju etničke sukobe u regiji Zapadnog Balkana, dok održavaju prijateljske veze sa (ruskim predsjednikom Vladimirom) Putinom. To mora prestati“, rekao je Rojten.

„No, ovo što sam spomenuo neće se desiti sve dok EU ne povuče jasnu crvenu liniju umjesto da se nastavlja angažovati u dijalozima koji ne donose plodove. Izjava da ‘ponavljamo našu čvrstu podršku evropskom putu Zapadnog Balkana’ nosi sa sobom i neku odgovornost. Te riječi moramo sprovesti u praksu i preduzeti nešto“.

Rojten je u mnogo navrata pozivao na strožiji evropski pristup problematici Zapadnog Balkana.

“Evropska unija i međunarodni partneri su trebali reagovati i u svim prošlim prilikama, posebno jer Dodik i njegovi saveznici krše državne zakone Bosne i Hercegovine i namjerno pokušavaju rasturiti zemlju stavljajući na dnevni red secesionističke inicijative i namjerno blokirajući funkcioniranje same države”, rekao je jednom prilikom za Radio Slobodnu Evropu.

“Bosni i Hercegovini treba posvetiti više pažnje. Nemamo luksuz da pravimo bilo kakve nove greške. BiH ne smije propustiti šansu za EU integracije zbog osoba poput Dodika. Takođe treba posvetiti pažnju tome da Dodik putuje u Moskvu i nastavlja negirati genocide. Putinova marioneta Dodik želi uništiti sve preostale slobodne glasove u bh. entitetu Republika Srpska i namjerno sabotira put Bosne i Hercegovine prema Evropskoj uniji”, dodao je.

‘Riješiti se politike jednoglasnosti’

To su, prema njegovom mišljenju, dovoljni razlozi zbog kojih bi Evropska unija trebala preduzeti konkretne mjere ka Dodiku, ali ne samo to. Radi se o, kako tvrdi Al Jazeeri, dvije stvari.

„Prvo, ohrabrivanju zemalja koje su zaista na dobrom putu pružanjem podrške i uklanjanjem nekonstruktivnih blokada, poput Sjeverne Makedonije, koju još uvijek blokira susjedna država Bugarska“, govori Rojten.

„Drugo, moramo preduzeti ozbiljne mjere kada se zemlje kandidati kreću u pogrešnom smjeru. U slučaju Republike Srpske, trebamo slijediti primjer Velike Britanije i SAD-a nametanjem sankcija Dodiku i njegovom užem krugu. To je nešto na šta Evropski parlament dosljedno poziva već nekoliko godina i to na moj prijedlog. Kada su u pitanju Republika Srpska i Srbija, potrebna je ozbiljna rasprava i akcija oko blokade sredstava tamo gdje su ugroženi vladavina prava i temeljna prava“.

Reuten je mišljenja da Vučić uništava put Srbije ka Evropskoj uniji, odbija uvesti sankcije Rusiji i konkretnim akcijama, kao što je pozivanje ruskog “propagandnog kanala” (RT Todaya) u Srbiju, zadaje šamar demokratiji, kako je napisao jednom prilikom na platformi X.

“Većina u Skupštini Srbije je vrlo kritična prema Evropskoj uniji. Uprkos mnogobrojnim kritikama koje traju već mjesecima, imamo situaciju da su sankcije uvedene Kosovu, a ne agresoru (Srbiji), najvećem uzroku destabilizacije i provokacije kakve dugo nismo vidjeli”, kazao je Rojten.

“Zato u odnosu sa Vučićem trebamo napustiti katastrofalnu politiku odobravanja, jer ona je samo da ne pomaže, već održava destabilizaciju i povremeno izaziva provokacije koristeći svoje eskalaciono oruđe”, mišljenja je.

No, unutar same Evropske unije postoje glasovi koji se protive idejama poput Reutenove. Nizozemski evroparlamentarac u prvi plan stavlja Mađarsku.

„Ne bismo trebali potcijeniti destabilizirajuću moć Viktora Orbana i njegovog evropskog komesara Olivera Varheljija. Mađarska vlada aktivno ohrabruje Vučića i Dodika u njihovoj destruktivnoj politici i time potkopava stabilnost Zapadnog Balkana i šireg područja“, kaže Rojten, koji kritikuje politiku jednoglasnosti u odlučivanju Evropske unije u segmentu vanjske politike.

Upravo zbog toga, Orban ima moć zaustaviti bilo kakve moguće represivne mjere Evropske unije i prema Dodiku, i prema Vučiću.

„Zato se hitno moramo riješiti politike jednoglasnosti u području vanjskih odnosa, uključujući i međukorake u procesu proširenja“, kaže Rojten.