Trojanski konj Rusije – Mađarska u EU i NATO-u

Moskva koristi Budimpeštu za soptvene interese.

U sjenci zvanične saradnje, postoje ozbiljni razlozi da se vjeruje da korupcijske veze i međuzavisnosti između Moskve i Budimpešte sve više jačaju. Zvanična priča govori o produbljivanju trgovinske i ekonomske saradnje, ali u pozadini se stvara poseban kanal kojim Rusija pokušava da zaobiđe međunarodne sankcije, a ključnu ulogu u tome imaju OTP banka, pod kontrolom mađarskog premijera Viktora Orbana, i mreža povezanih kompanija iz poljoprivrednog sektora.

Nedavni susret mađarskog ministra vanjskih poslova Petera Sijarta i ruskog ministra industrije i trgovine Denisa Manturova (Moskva, 26. mart) još jednom je potvrdio jačanje bilateralne saradnje na više polja.

Mađarske kompanije uopšte, a posebno grupacija OTP banke, nijesu se povukle sa tržišta države koju je Evropska unija označila kao odgovornu za ničim izazvanu oružanu agresiju, ni nakon početka pune invazije Ukrajine od strane ruskih trupa i ozbiljnog pooštravanja zapadnih sankcija protiv Rusije. Štaviše, uprkos komplikacijama izazvanim međunarodnim sankcijama, mađarske firme iz godine u godinu povećavaju prihode na ruskom tržištu. Tako je, na primjer, u 2024. godini OTP banka povećala svoju neto dobit u Rusiji za 40%, dostigavši 372 miliona dolara.

OTP banka je među najpopularnijim finansijskim institucijama u Rusiji kod pripadnika ruske vojske, koji uzimaju potrošačke kredite po povlašćenim kamatnim stopama (posebno sniženim od strane uprave banke za ruske vojnike).

Ruska filijala OTP banke učestvuje u radu i razvoju ruskog vojno-industrijskog kompleksa, jer su brojna strateški važna preduzeća povezana sa vojnom industrijom otvorila račune kod ove mađarske finansijske institucije.

„Okskaja Sudnoverf“ (brodogradilište „Oka“ u Navašinu) proizvodi pontone PP-91 i PP91m za potrebe ruskih oružanih snaga, dok „ASM-Servis“ iz Sankt Peterburga isporučuje opremu za obradu metala, mjerenje i druge potrebe raznim preduzećima vojne industrije.
Naučno-proizvodno udruženje „Zavod Volna“ (Fabrika „Talasa“ u Sankt Peterburgu) je vodeća ruska kompanija za razvoj, proizvodnju, modernizaciju i remont komunikacione i opreme za elektronsko ratovanje. Plate zaposlenih u „Zavodu Volna“ isplaćuju se preko ruske filijale OTP banke.

Kapacitete pomenute mađarske banke koristi firma „Sve-regionalna asocijacija Izotop“ iz Moskve. Ova kompanija isporučuje razne izotopne i hemijske proizvode brojnim preduzećima ruskog vojno-industrijskog kompleksa. Proizvodi „Izotopa“ redovno stižu i u „Federalno državno jedinstveno preduzeće Majak“ iz Ozerska, koje proizvodi komponente za nuklearno naoružanje.

Formalno, preko filijale OTP banke u Rusiji, vrše se obračuni za isporuke poljoprivrednih i farmaceutskih proizvoda. Povjerljivi izvještaji, međutim, ukazuju na to da je riječ o „paralelnom mehanizmu“ za finansiranje ruskih nabavki robe dvojne namjene (komponenti za odbrambenu industriju, rezervnih djelova i slično).

„Paralelni mehanizam“ funkcioniše na sljedeći način: strukture Ruske Federacije prebacuju sredstva na račune mađarskih firmi koje se formalno bave prometom stoke, živine, stočne hrane i lijekova. Povezane sa OTP bankarskom grupacijom i sa mađarskim političkim vrhom, te firme potom dio tih sredstava vraćaju u Rusiju kroz lažne investicije, fiktivne ugovore i namjerno prenaduvane cijene.

Drugi dio sredstava, takođe iz ovog „paralelnog mehanizma“, završava na ofšor računima do kojih ima pristup najuži krug Viktora Orbana. Na taj način, Rusija ne samo da uspijeva da zaobiđe sankcije i kupuje potrebnu robu, već i finansira politički režim u Mađarskoj, koji kao članica EU i NATO-a efektivno blokira brojne inicijative za pomoć Ukrajini.

Pored finansijskih šema i aranžmana, važnu ulogu igraju i dobro razvijene logističke rute između Mađarske i Rusije. Pod izgovorom isporuka lijekova, mađarske farmaceutske kompanije, poput „Gedeon Richtera“ i drugih, krijumčare robu sa „dvostrukom namjenom“ – od hemijskih komponenti do elektronike – u Rusiju. Zauzvrat, mađarske poljoprivredne firme izvoze mesne proizvode i šalju opremu za modernizaciju prehrambenih i biotehnoloških postrojenja, koja se potom mogu koristiti i u vojne svrhe.

Moskva za ove aktivnosti nagrađuje Budimpeštu direktnim investicijama u mađarsku ekonomiju, posebno u sektore automobilske industrije, poljoprivrede i prehrambeno-agroindustrijske proizvodnje.

Jedan od zanimljivijih slučajeva jeste pokušaj zeta Viktora Orbana, Ištvana Tiborca, da preuzme rusku filijalu Raiffeisen Bank Internationala. Važno je napomenuti da je Tiborca za kupca predložila upravo ruska strana, što jasno ukazuje na namjeru da se banka preda investitoru lojalnom interesima Kremlja. Sada su u toku pregovori između Ištvana Tiborca, uprave RBI, Centralne banke Rusije i Kremlja.

Brojne kompanije koje isporučuju robu i usluge ruskom vojno-industrijskom kompleksu otvorile su račune upravo kod ruske filijale RBI, kao i kod OTP banke. Ključne firme ruskog vojno-industrijskog sektora, poput „Almaza“, „Vostoka“, „Rubina“, „Sodikom-Centra“, „Zvezde“ i „Poliusa“, koriste RBI za obavljanje transakcija. Ruska filijala RBI pristala je da otvori račune i za pripadnike Oružanih snaga Rusije.

Na taj način je Kremlj uspio da pretvori Mađarsku u svoju hibridnu bazu unutar Evropske unije i NATO-a.