Saveznici nemaju isplative mjere za borbu protiv jeftinih ruskih dronova, ocjenjuje u današnjoj analizi list Politico.
Jeftini ruski dronovi napravljeni od drveta i pjene narušili su ove nedjelje poljski vazdušni prostor i oboreni su pomoću sistema naoružanja vrijednih više miliona dolara – što je pokazalo nedostatak NATO pripremljenosti za ovakve prijetnje.
Najmanje 19 dronova ušlo je u Poljsku u srijedu, što je označeno kao “politički i vojni test iz Rusije. Vrlo je dobro što je Poljska otkrila i oborila dronove”, rekla je Ulrike Franke, viša saradnica u Evropskom savjetu za spoljne odnose.
Ali akcija NATO bila je mnogo manje efikasna od tipičnog odgovora Ukrajine. Alijansa je oborila oko tri drona dok Kijev obično tvrdi da presrijeće 80 do 90 odsto – i to iako se suočava sa mnogo većim napadima.
Franke je dodala da postoji jaz između ruskih jeftinih sredstava i skupog odgovora NATO: “Što ćemo raditi, slati F-16 i F-35 svaki put? To nije održivo. Moramo se bolje opremiti sistemima za borbu protiv dronova”.
Prijetnja koju dronovi predstavljaju bila je sasvim stvarna.
Prema WELT-u, sestrinskom izdanju POLITICO u Axel Springer grupi, pet dronova bilo je na direktnoj putanji ka NATO bazi prije nego što su ih presreli holandski borbeni avioni Lockheed Martin F-35. U operaciji su navodno učestvovali i NATO avion za dopunu goriva, italijanski izviđački avion i njemački protivvazdušni sistem Patriot.
To su milijarde dolara vrijedne opreme angažovane da se zaustave jeftini ruski dronovi Gerbera – kopije iranskog Shaheda koji koštaju oko 10.000 dolara po komadu.
Ali ta jeftina provokacija izazvala je vrlo ozbiljan odgovor.
Poljska je aktivirala Član 4 NATO, koji zahtijeva hitne konsultacije članica. I Poljska i Letonija zatvorile su svoj istočni vazdušni prostor, a NATO navodno razmatra “odbrambene mjere”.
U srijedu je britanski ministar odbrane Džon Hejli najavio da će tražiti od vojnog vrha prijedloge kako London može da pomogne jačanju NATO protivvazdušne odbrane iznad Poljske. Ukrajina je takođe ponudila pomoć.
“Poljska je zatražila određenu podršku, uključujući nastavak bliskog nadzora, više obavještajnih i izviđačkih podataka i više protivvazdušne odbrane”, kazao je NATO zvaničnik.
Jeftini dronovi, skupe rakete
Protivvazdušna odbrana odavno je prepoznata kao jedna od glavnih slabosti zemalja NATO. EU takođe podstiče države da dio od 150 milijardi eura iz SAFE kredita potroše na protivvazdušnu odbranu.
Ali mnogo tog novca ide na vrlo skupo naoružanje.
Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski i sam je naglasio da američki sistemi MIM-104 Patriot i francusko-italijanski SAMP/T, koji koštaju stotine miliona dolara po komadu, nijesu racionalno rješenje za borbu protiv ruskih jeftinih kamikaza dronova.
Ukrajina takvu opremu ne koristi protiv talasa ruskih bespilotnih letjelica kojih noću može biti i po nekoliko stotina. Umjesto toga razvila je vlastite veoma jeftine kontra-dronove da obara dolazeće prijetnje.
Ovo pitanje pokrenuto je u četvrtak tokom brifinga između generalnog sekretara NATO Marka Rutea i ambasadora EU u Briselu – prvi put da je šef Alijanse učestvovao na takvom sastanku.
Mnogi učesnici su bili zabrinuti da je odgovor od srijede pokazao nepripremljenost Zapada. NATO vojske ne bi mogle redovno da koriste F-35 za presretanje ovakvih upada.
“Rute je i sam to zaključio, i niko se nije usprotivio”, rekao je jedan od diplomata.
Prema Čarliju Salonijusu-Pasternaku, direktoru helsinškog think tanka Nordic West Office, prilagođavanje NATO odgovora ruskoj masovnoj i jeftinoj opremi odavno kasni.
“Postoje li lekcije kako pratiti i obarati gomilu jeftinih dronova a da to ne uključuje raketu od nekoliko miliona eura? Naravno, ali to nije nova lekcija”, rekao je on. “Što je evropski politički establišment uradio po tom pitanju?”
“Neke zemlje prilagođavaju svoje arsenale, one koje prijetnju osjećaju najoštrije, ali treba vremena da se sprovedu budžetske odluke”. dodao je on.
Izazovi dronova
Neke od evropskih odbrambenih kompanija pokušavaju da se prilagode brzoj trci u naoružanju dronovima.
Krajem avgusta švedski Saab predstavio je novu jeftinu raketu nazvanu Nimbrix, namijenjenu neutralizaciji malih bespilotnih letjelica niske visine. Francuska agencija za nabavku naoružanja DGA takođe je nedavno naručila demonstrator laserskog sistema protiv dronova od grupe kompanija među kojima su MBDA, Safran, Thales i Cilas.
Ipak, manjim inovativnim kompanijama teško je da se probiju.
“Startapi su napravili veliki napredak u onome što je moguće. Mi to još nijesmo nužno kupili u Evropi”, rekla je Franke iz Evropskog savjeta za spoljne odnose.
Postoje dva glavna izazova u odbrani od dronova, dodala je ona. Prvi je da jedan sistem neće moći da odbije sve prijetnje.
“Po definiciji, trebaće nam slojevita odbrana, sa elektronskim i kinetičkim mjerama”, istakla je.
Drugi je koliko brzo tehnologija napreduje: i Ukrajina i Rusija stalno prilagođavaju svoje ofanzivne i defanzivne dronove u tehnološkoj spirali.
To je ukrajinski pristup. Koriste elektronske protivmjere kao i proizvodnju hiljada presretačkih dronova mjesečno. Ukrajina se može suočiti sa stotinama dronova za jednu noć, a branioci unište veliku većinu.
Za evropske vojske to će zahtijevati promjenu tradicionalnih modela nabavke malih serija skupog naoružanja, kazao je prošlog mjeseca za POLITICO bivši načelnik francuskog generalštaba, general Tjeri Burkar.
“Za određenu opremu vjerovatno je bolje kupovati u serijama od 10, 15, 20 ili možda 50”, kazao je on.
“Nije važno ako kompanija koja je razvija ne može da obezbijedi održavanje 20 godina, jer će za godinu dana ta stvar ili biti uništena na bojištu ili zastarjela”, zaključio je Burkar.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR