Velika vojna vježba na istočnom krilu Evrope imala je cilj da odvrati rusku agresiju.
U surovim, šumovitim planinama centralne Rumunije okupilo se 5.000 NATO vojnika da odbiju zamišljenog neprijatelja. U onome što je Alijansa nazvala „pokazivanjem snage”, dva francuska helikoptera Puma probila su se kroz oblake, spuštajući se nisko iznad brda dok su tenkovi i haubice zauzimali položaje, a borbeni avioni i dronovi parali nebo.
„Glavni cilj scenarija je odvraćanje”, rekao je general-major Dorin Toma, komandant NATO Multinacionalne divizije Jugoistok. Meta te poruke nije tajna: Rusija Vladimira Putina.
Vježba je dio godišnjeg manevra poznatog kao Dacian Fall, ali ovogodišnje izdanje, završeno u četvrtak, nosilo je dodatnu težinu. Kao dio NATO trke da ojača istočno krilo Evrope, održava se samo nekoliko sedmica nakon što je Vašington objavio da će znatno smanjiti broj američkih vojnika u Rumuniji, iako evropske bezbjednosne i obavještajne službe upozoravaju da bi Moskva mogla testirati odlučnost Alijanse u narednim godinama.
Rumunija, koja se graniči sa Ukrajinom, Moldavijom i Crnim morem, dom je nekoliko NATO baza. Od ruske invazije 2022, u njoj je stacionirana NATO multinacionalna borbena grupa koju predvodi Francuska, uz učešće Španije, Belgije i Luksemburga.
U novembru je Pentagon najavio povlačenje brigade pješadije od oko 800 vojnika nazad u Kentaki, dok se američka vojska preusmjerava na domaće prioritete kao što su zaštita granice i indo-pacifički region. Oko 1.000 američkih vojnika ostaće u zemlji, u okviru bilateralnog odbrambenog sporazuma između Vašingtona i Bukurešta.
Generalni sekretar NATO-a Mark Rute, visoki rumunski zvaničnici i administracija Donalda Trampa umanjili su značaj te odluke. Ali rumunski državni sekretar za odbranu Sorin Moldova nedavno je za POLITICO rekao da SAD treba da „preispitaju” smanjenje prisustva.
Smanjenje broja američkih vojnika ne očekuje se da će imati vojni uticaj, „Za momke u rovovima to nije velika stvar”, rekao je jedan visoki rumunski oficir za POLITICO, ali kao politički simbol, neki strahuju da bi to moglo ohrabriti Putina da okuša sreću. Ranije ove nedjelje, djelovi ruskog drona koji je gađao Ukrajinu pali su na rumunsku teritoriju, posljednji u nizu sličnih incidenata.
To smanjenje „imaće ograničene operativne posljedice”, rekla je Anka Agaki, analitičarka RAND instituta. „Problem je strateška poruka koju Alijansa šalje.” Vježbe kao što je Dacian Fall treba da „pošalju signal odvraćanja”, dodala je.
Vojna mobilnost
Vježba je osmišljena da pokaže da su NATO saveznici spremni da djeluju zajedno u jačanju istočnog krila i da primijene lekcije iz rata u Ukrajini.
U odgovoru na rusku agresiju, brzina je ključna. U jednoj od najvećih francuskih mobilizacija, Pariz je poslao trupe i opremu u Rumuniju u okviru NATO roka od 10 dana. Prema NATO zahtjevima, Francuska mora biti spremna da do 2027. rasporedi borbenu diviziju na istok za 30 dana.
„Prvi put smo odlučili da koristimo brod. Trebala su nam dva dana do Grčke, pa još dva do tri dana da pređemo Bugarsku”, rekao je general Maksim Do Tran, komandant francuske oklopne brigade uključene u vježbu. Druge trupe stigle su sa pet aviona, 11 vozova i oko 15 konvoja.
Dok je prelazak kopnom, morem i vazduhom bio uglavnom nesmetan, „željeznički prelazak bilo je nešto teži jer u miru nemamo prioritet na granicama”, rekao je Do Tran. Evropska komisija će sljedeće nedjelje predstaviti prijedlog za olakšavanje kretanja vojske i naoružanja.
Na terenu su raspoređeni sistemi iz cijele Alijanse: njemački Eurofighteri, rumunski F-16, bacači raketa HIMARS, samohodne haubice Cezar, i sistemi PVO Mistral.
I dronovi. Mnogo dronova. „Dacian Fall je odlična platforma za svaku zemlju da eksperimentiše i testira novu opremu”, rekao je general-major Toma. Po prvi put u velikoj vježbi, Rumunija je testirala turske dronove Bajraktar TB2. Korišćeni su i dronovi za obavještavanje i navođenje artiljerije, kao i „samoubilački” dronovi i FPV modeli kakvi se masovno koriste u Ukrajini.
Popunjavanje praznine
NATO zvaničnici naglasili su da SAD nisu napustile Rumuniju. Američke trupe obezbijedile su vazdušnu podršku tokom vježbe. „Mi smo ovdje kao voljan partner i stajaćemo uz Rumuniju”, rekao je potpukovnik Kristofer Strup iz američkog ratnog vazduhoplovstva.
Ipak, smanjenje američkog prisustva znači da će Rumunija morati da računa na evropske saveznike, kaže Oana Lungesku, bivša NATO portparolka i viša saradnica Kraljevskog instituta za ujedinjene službe. Odluka SAD je „prilika za Francusku i druge Evropljane da razmisle kako mogu još više doprinijeti i pokazati da zaista preuzimaju veću odgovornost”, rekla je ona.
Tokom posljednje tri godine, Pariz i Bukurešt produbili su vojne veze. Francuska ministarka oružanih snaga Katrin Votren posjetila je Rumuniju prošlog mjeseca, u jednoj od svojih prvih međunarodnih posjeta. Ali zasad Francuska nije najavila dodatno povećanje svog prisustva u zemlji.
Ovaj zaokret predstavlja test za Bukurešt, koji je decenijama zasnivao svoju odbrambenu strategiju na američkoj podršci. Rumunija je obilno ulagala u američke PVO sisteme Patriot, avione F-35 i tenkove Abrams, i dosljedno je davala prednost transatlantskom partnerstvu.
„Rumunija se decenijama fokusira na strateško partnerstvo sa SAD”, naglasila je Lungesku. „Ovo je i prilika za diversifikaciju kada je riječ o raspoređivanju snaga, obuci i sposobnostima.”
Na hladno novembarsko poslijepodne, po završetku vježbe, dim artiljerije se razišao, a Transilvanske planine utihnule. Francuski vojnici koji su prešli kontinent da bi učestvovali pakovali su opremu i spremali se za povratak kući, za sada.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR