Priredio: Vladimir Jovanović
Ivangrad je 22-23. avgusta 1965. domaćin turnira u košarkaškom prvenstvu SR Crne Gore. Uz KK Ivangrad, učestvovali KK Budućnost (Titograd), KK Mladost (Nikšić), KK Partizan (Bijelo Polje). Domaćini su, sa sve tri pobjede, opet ubjedljivo prvi, „kako se i očekivalo”, naglašeno je u novinskim izvještajima.
Naime, bio je to Ivangrađanima u jubilarnoj 15-oj sezoni takmičenja čak TRINAESTI (13) TROFEJ REPUBLIČKOGA ŠAMPIONA!
O dominaciji ekipe trenera Radula Vešovića svjedoči i ukupna koš razlika u utakmicama s Titograđanima, Nikšićanima i Bjelopoljcima: 232:140. Ivangradske basketaše predvode MOMČILO-MINJOTA NEDIĆ — prvi istinski as crnogorske košarke — i RANKO BUKUMIRA.
„Ovom pobjedom, koja je došla na dan proslave značajne godišnjice, Ivangrađani su stekli pravo kvalifikacija za ulazak u Prvu saveznu kpšarkašku ligu”, pisalo je u sportskim rubrikama. „Očekuje se da će se to takmičenje održati oktobra ove godine u Ivangradu — u kojem je košarka, bez sumnje, postala NAJOMILJENIJI SPORT. Najbolji igrači pobjedničke ekipe i najbolji strijelci takmičenja, izvrsni Nedić i Bukumira, očekuju ove godine uspjeh u kvalifikacijama i ŽELE DA POSTANU ČLANOVI PRVE LIGE”.
Zaista, te1965-te ivangradski basket je i uspio da se plasira u jugoslovensku ligu, za takmičarsku sezonu 1966. godine.
I svih ranijih godina kada su bili crnogorski šampioni, jedno vrijeme i pod egidom KK Radnički, Ivangrađani su, zavisno od kvalifikacionog formata, pokušavali da se domognu prvoligaške arene. Koliko sam pronašao, najmanje jedan od turnira za prvu ligu i prije 1965. odigrali su ivangradski košarkaši kao domaćini — bilo je to 11. oktobra 1957. godine. Evo izvještaja iz štampe:
„Radnički (Beograd) – Radnički (Ivangrad) 69:54 (34:16)
Danas je u Ivangradu završen kvalifikacioni košarkaški turnir Istočne grupe za ulazak u Saveznu košarkašku ligu. Takmičili su se samo prvak Srbije Radnički iz Beograda i prvak Crne Gore Radnički iz Ivangrada, pošto je prvak Makedonije Rabotnički otkazao učešće.
Pred oko DVIJE HILJADE GLEDALACA beogradski Radnički je pobijedio svog rivala 69:54 (34:16). Pobjeda je potpuno zaslužena. U ekipi Radničkog najbolji su bili Đurić [Nemanja, reprezentativac, prim], Prelević, Popović i Rajačić, a u ekipi ivangradskog Radničkog NEDIĆ P. i JOKSIMOVIĆ. Sudili su dobro Pajević iz Titograda [Ilija, docniji predśednik Košarkaškog saveza Crne Gore, prim] i Stojković iz Beograda”…
Izlazak ivangradske košarke na veliku scenu najavljen je i 1963, dvije godine prije nego će gradski klub postati prvoligaš. Omladinci KK Ivangrada su učesnici završnog takmičenja prvenstva Jugoslavije u njihovom uzrastu, tokom avgusta te godine u Beogradu, na Kalemegdanu.
Petodnevni turnir okupio je republičke prvake, liše prvaka SR Hrvatske, i to: KK Borac (SR Bosna i Hercegovina), KK Crvena zvezda (SR Srbija), KK Ivangrad (SR Crna Gora), KK Olimpija (SR Slovenija), KK Vardar (SR Makedonija). Ivangrađani su, uz jednu pobjedu, osvojili 4. MJESTO U JUGOSLAVIJI, zemlji koja je te 1963-će na Svjetskom prvenstvu u Brazilu osvojila srebro.
Mladi Ivangrađani su izgubili od Vardara iako je na poluvremenu bio egal, bezmalo kao i sa Crvenom zvezdom, dok su protiv Borca na poluvremenu i vodili; Olimpiju su dobili. Rezultati po utakmicama: - Ivangrad : Olimpija 87:65 (31:34); - Crvena zvezda : Ivangrad 98:76 (43:42); - Vardar : Ivangrad 44:36 (18:18); - Borac : Ivangrad 73:62 (30:36). Neki od omladinaca iz ove ekipe KK Ivangrada, nastupiće 1966. za prvoligašku postavu…
U međuvremenu, industrijalizacija Ivangrada dostiže vrhunac.
Za Dan ustanka crnogorskoga naroda 13. jula 1964. godine, tačno u 10 sati, svečano je otvorena Fabrika celuloze i papira, koja je uposlila oko 5.000 radnika. Između ostalih, prisustvovali: Đorđije-Đoko Pajković, sekretar Centralnog komiteta Saveza komunista Crne Gore; Veselin Đuranović, crnogorski premijer (predśednik Izvršnog vijeća Crne Gore); Veljko Zeković, jedan od vicepremijera Jugoslavije (potpredśednik Saveznog izvršnog vijeća); Drago Stojović, organizacioni sekretar CK SK Crne Gore, otpravnik poslova Francuske… Fabriku puštio u rad Sergej Krajger, Slovenac, jedan od jugoslovenskih vicepremijera.
S lica mjesta novinari B. Vojvodić i V. Vulević pišu da je „današnji miting neposredno poslije svečanog otvaranja šestomjesečne probne proizvodnje” obilježio s govornice i gradonačelnik Ivangrada Momčilo-Momo Cemović poručujući: „Naš osnovni zadatak nakon završetka Fabrike celuloze i papira, u čiju je izgradnju zajednica uložila 25 milijardi dinara, jeste da što uspešnije i potpunije aktiviramo ta velika sredstva i da što je moguće bolje ovladamo procesom proizvodnje”.
Akcentovalo se kako je, uz Željezaru u Nikšiću, to „najveći kolektiv Crne Gore”. Godišnja proizvodnja je planirana na 30.000 tona finih bezdrvnih papira, što je oko trećine proizvodnje pisaćih i štamparskih papira u SFRJ. Računalo se da će se trećina ivangradskoga papira plasirati u inostranstvo; a ukupna zarada godišnje da bude 10 milijardi dinara bruto — što bi za 17 odsto prevazišlo opštinski budžet Ivangrad.
Još je napomenuto da je 1962-1963. prośečna stopa rasta u Crnoj Gori (9,1 odsto) veća od prośeka u Jugoslaviji (8,7 odsto); kao i da je povećanje nacionalnoga dohotka u Crnoj Gori (17,3 odsto) statistički veće nego na nivou Jugoslavije (13,3 odsto)!…
Imperativ da KK Ivangrad uđe u jugoslovensku ligu nije bio sam sportski i navijački nego i politički, kako Vasojevića na važnim funkcijama, tako i establišmenta SR Crne Gore. Međutim, novinski dopisnik iz Ivangrada, već pomenuti B. Vojvodić — čini se i basketofil, jedan od onih 2.000 Vasojevića fanova KK Ivangrada, koji su masovnošću daleko prevazilazi publiku istoimenog gradskog fudbalskog kluba — kritički je raspoložen prema opštinskoj raspodjeli novca za sport.
Ivangradski fudbaleri su dobijali više nego trećinu opštinskog novca više od uspješnijih i popularnijih sugrađana košarkaša; ali, ruku na srce, tu SO Ivangrada nije presedan, jer takva praksa onomad širom Jugoslavije, izuzimajući rijetke primjere poput šampionskih ekipa KK Zadra; ili docnije KK Šibenke.
I u Vojvodićevom napisu, objavljenom 2. septembra 1965, pronalazim potvrdu da je, nezavisno od budžeta SO Ivangrad, tek pokrenuta Farbrika celuloze i papira, na čelu s direktorom Milivojem-Mićom Stijovićem, širokogrudo investirala u nove sportske terene, uključujući košarkaški, sa izgrađenim tribinama, svlačionicama, rasvjetom i novim koševima — tu će KK Ivangrad tokom 1966. i odigrati svoje prvoligaške utakmice kao domaćin; dok će ivangradski fudbaleri još mnogo godina čekati da dobiju pristojan stadion.
Dakle, Vojvodićev tekst, „Sport u ivangradskoj komuni: Tradicija jača od profesionalizma”, citiraću kompletan; a radi približne usporedbe novačnih iznosa koji se pominju u napisu evo mogućeg repera — primjerak dnevnih novina 1965. koštao je 40 dinara.
„Ivangrad, septembra. – Fudbalski klub Ivangrad, član Republičke lige, dobio je ove godine dotaciju od 3,300.000 dinara. Sve ostale sportske i društvene organizacije koje u ovoj komuni okupljaju omladinu dobile su ukupno 5,500.000 dinara.
Fudbal, uz to, kao mezimče opštinskih otaca ima i druge izvore prihoda. Nepristupačne oku javnosti, ali dovoljne da se mogu dovesti i igrači sa strane: fudbaleri kojima se odmah omoguće fiktivna zapošljenja i dobra primanja, tako da postaju bar neka vrsta poluprofesionalaca. Istovremeno, druge sportske organizacije u kojima se fizičkom kulturom bavi daleko veći broj, postižu mnogo zapaženije sportske rezultate, jedva sastavljaju kraj s krajem.
Fudbalski klub doveo je pred početak prošle sezone četvoricu igrača stranaca. Obezbijedio im unosna ‘radna mjesta’. No, ni to nije pomoglo da se Ivangrad u Republičkoj ligi domogne nekog značajnijeg mjesta. Na kraju proteklog prvenstva, klub je bio tek peti. To bi se — kažu u Opštinskom komitetu Saveza omladine — nekako i moglo oprostiti. Međutim, sportski neuspjeh nije jedina posljedica poluprofesionalizacije ivangradskog fudbala. Ima ih više. Već sâm nesolidan život koji vode dovedeni fudbaleri odražava se, recimo, veoma negativno na omladinu ove komune, naviklu da u sportu vidi isključivo korisnu zabavu i razonodu.
Otuda i nije čudo što su počele da zamiru aktivnosti koje su ranjih godina Ivangrad činile jednim od centara fizičke kulture u Crnoj Gori. Primjera radi, pomenimo DTV [društvo za tjelesno vaspitanje, prim] Partizan, nekada jednu od vodećih ekipa u Republici. Na majskoj republičkoj smotri fizičke kulture, pripremane više mjeseci, na kojoj su učestvovali sportisti iz znatno manjih i siromašnijih komuna, Ivangrađani ovoga puta nijesu imali ni jednog jedinog predstavnika!
Što sportski život, posebno njegovi masovni oblici, nije sasvim ustuknuo pred profesionalizacijom navodno kvalitetnog sporta, zasluga je tradicije, navike i volje ivangradskih mladića i đevojaka koji su naučili da slobodno vrijeme provode na sportskim poligonima. Ivangradskim stonim teniserima, koji već godinama nemaju premca u Crnoj Gori, ne smeta mnogo što imaju dotaciju od svega 400.000 godišnje.
Čak ni KOŠARKAŠI, koji su upravo DOSPJELI NA PRAG PRVE SAVEZNE LIGE ne dobijaju ni trećinu onoga što se pruža njihovim po rezultatima neuporedivo slabijim fudbalskim kolegama.
Uspjesi i aktivnost amatera uopšte, vezani su takođe za predanost pojedinaca. U Ivangradu se često pominju imena vrijednih sportskih radnika, Pera Bogićevića i Miška Đurišića, koji su nekada DTV Partizan doveli do titule republičkog prvaka. Na sreću sportista i među stonim teniserima i košarkašima ima sličnih entuzijasta.
Najmlađa i istovremeno najveća radna organizacija u komuni — Fabrika celuloze i papira — uočila je još u početku rada svestranu korist od fizičke kulture i već IZGRADILA SPORTSKI POLIGON, iako je u probnu proizvodnju ušla tek prošle godine. Na njezinim terenima danas se već aktivno bavi sportom preko 300 omladinaca i omladinki, ne računajući starije, povremene takmičare. Fabrika je izgradila i strelište i uložila znatnu sumu u nabavku raznovrsnih sportskih rekvizita.
Poduhvat najveće radne organizacije u komuni u ovoj delatnosti je tek u začetku. Otuda treba očekivati i mnogo veće rezultate”…
Toliko od D. Vojvodića, koji je zaista tačno procijenio — veći rezultat, zapravo dotad NAJVEĆI ivangradski i uopšte ondašnje crnogorske košarke uslijedio je već 14-18. oktobra 1965. kada je KK Ivangrad, na kvalifikacionom turniru u Ivangradu, izborio prvoligaški status.
O tom uspjehu ivangradskih košarkaša, a nakon tolikih godina srčanih pokušaja, preko državne agencije „Tanjug”, izvijestili su jugoslovenski mediji:
„Ivangrad, 18. oktobra (Tanjug). – Poslije petodnevnog takmičenja, danas je u Ivangradu završen kvalifikacioni turnir za ulazak u mušku Saveznu košarkašku ligu. Dvije prvoplasirane ekipe na turniru, Borac iz Čačka i domaći Ivangrad — postale su novi članovi Savezne košarkaške lige. Košarkaši iz Čačka pobijedili su u svih pet susreta, a Ivangrađani su od 10 mogućih bodova osvojili osam. Rezultati posljednjeg kola: - Mlada Bosna (Sarajevo) : Branik (Maribor) 69:58; - BSK (Slavonski Brod) : Mavrovo (Gostivar) 76:44; - Borac : Ivangrad 73:53.
Upornost amatera [KK Ivangrada]… Svaki put su se nalazili na pragu uspjeha: porazili nekad poznatu zagrebačku Mladost sa petoricom državnih reprezentativaca; nosili se sa OKK Beogradom, u kome je tada bilo isto tako dobrih kao i Korać; od njih je strijepio beogradski Radnički sa Nemanjom Đurićem i Nikolićem; skopski Rabotnički… Ali, neiskusni mladići iz Ivangrada nijesu u isto vrijeme mogli da osvoje treće mjesto na omladinskom prvenstvu države i nadjačaju neuporedivo iskusnije seniore koji jurišaju na Prvu ligu. Nedostajala je snaga, živci su izdali u odlučujućem trenutku, vičniji protivnik je punio mrežu, ali nikad nije izmicao više od nekoliko poena… SADA SU USPJELI”.
(Nastavlja se)
vojo
Srećna vremena gdje je sistem vrijednosti bio na prvom mjestu.