Nije ga patrijarh Srbije ustoličio ni 2002. za episkopa budimljansko-nikšićkoga

Piše: Vladimir Jovanović

Kada je 2002. postao episkop budimljansko-nikšićki, Joanikija Mićovića nije ustoličio (intronizovao) Pavle Stojčević, tadašnji patrijarh Srbije (SPC)

Eparhiju (episkopiju) budimljansko-nikšićku osnovao je u maju 2001. Sabor Crkve Srbije, a godinu docnije je na zasijedanju u Beogradu postavio za prvoga episkopa na tu eparhiju Mićovića – dotadašnjega vikara Amfilohija Radovića.

Intronizaciju Mićovića za episkopa budimljansko-nikšićkoga u eparhiju sa katedrom u Đurđevim Stupovima obavio je 4. avgusta 2002. Amfilohije, a ne patrijarh Srbije.

I taj primjer svjedoči da u Crnoj Gori posebna tradicija ustoličenja koju bi obavljao prvojerarh Crkve Srbije NE POSTOJI – o tome nema apsolutno nikakvih arhivskih tragova ni u srednjovjekovnoj istoriji, tj. dok su prostori savremene Crne Gore pod okupacijom Srbije (Nemanjića).

Tek 12. jula 1961. godine, uopšte prvi put u istoriji, intronizovan je neki arhijerej na Cetinju i-ili Crnoj Gori u prisustvu prvojerarha (arhiepiskopa ili patrijarha) iz Srbije. Danila Dajkovića je za mitropolita crnogorsko-primorskoga tada ustoličio patrijarh iz Srbije German Đorić. Kompletan ceremonijal je i organizovan i plaćen od strane ondašnjega komunističkoga rukovodstva NR Crne Gore.

Drugi i zasad posljednji se takav ceremonijal Crkve Srbije desio 30. decembra 1990. na Cetinju,  kada je Amfilohije Radović ustoličen od strane patrijarha Pavla Stojčevića. Ta intronizacija je obavljena na vrhuncu uticaja Slobodana Miloševića na prilike u Crnoj Gori. Bio je to i početak raskola među pravoslavnim vjernicima, jer su, svega sedam dana kasnije, na Badnji dan, prvi put u crnogorskoj prijestonici nalagani „paralelni” badnjaci.

Na drugoj strani, na Cetinju je za Lučindan, 31. oktobra 1998, obavljeno još jedno ustoličenje, sada Crnogorske pravoslavne crkve u prisustvu više hiljada vjernka – mitropolita Mihaila Dedeića, koji je oko pola godina ranije kanonski hirotonisan za arhijereja u Bugarskoj pravoslavnoj crkvi.

U istorijskim dokumentima, što se pravoslavlja tiče, PRVA POZNATA INTRONIZACIJA u Crnoj Gori (Zeti) je bila na dan Sabora 70 Svetih apostola, 4. januara 1485. godine, od strane starocrnogorskoga gospodara Ivana Crnojevića, osnivača i ktitora Cetinjskoga manastira. O tome postoji provjerljiv izvor – sačuvana hrisovulja Crnojevića. Tada je i utemeljena Sveta autokefalna Mitropolija – Crnogorska pravoslavna crkva.

O ustoličenju prvoga našega pravoslavnoga arhijereja – mitropolita Visariona i njegova vikara i nasljednika episkopa Vavile, svjedoči, između ostaloga, sljedeća impostacija iz hrisovulje Crnojevića:

„…I POSTAVIH tu mitropolita zetskoga kir Visariona, koji je bio u to vrijeme, da vlada svim, a poslije njega nasljednici…”

To se, dakle, dogodilo u trenutku kad je Srbija već decenijama okupirana od Turaka, a njezina Pećka arhiepiskopija 1459. pripojena Vaseljenskoj patrijaršiji. U hrisovulji Crnojevića se ne pominje nikakva veza ili sukcesija naše Crkve sa Pećkom arhiepiskopijom.

Ni u novovjekovnoj istoriji nema podataka da su arhijereje u slobodnoj Crnoj Gori ustoličavali Srbi, nakon što je Sultan 1557. obnovio samoupravnu Pećku arhiepiskopiju (trajno ukinutu 1766. godine), a kojoj je Crkva Crne Gore, pod nasiljem Turaka, makar nominalno, morala da se potčinjava.

Kroz vijekove, bez obzira na mjesto u kojem su hirotonisani, svoje arhijereje su isključivo pravoslavni Crnogorci i BIRALI i USTOLIČAVALI.

Sveti Petar Cetinjski 1785. pisao je Rusima:

„Pomenutijem NARODOM CRNOGORSKIM, već od trista godina, poslije posljednjega knjaza Crnogorskoga Đurđa Crnojevića, pa i do sada, upravljaju mitropoliti, KOJE BIRA NAROD, PO OPŠTEM SAGLASANJU”.

Za onaj manji dio prostora savremene Crne Gore, koji su u 19. i početkom 20. vijeka u sastavu Austrijske carevine (Austro-Ugarske) ili Otomanske carevine, intronizacije arhijereja su se obavljale nakon pisanoga odobrenja Cara iz Beča, ili Sultana iz Istanbula. Dio Crnogorskoga primorja je, dakle, bio u sastavu autokefalne Karlovačke mitropolije (Sremski Karlovci), docnije Bukovinsko-dalmatinske crkve (Černovici, Austro-Ugarska – sadašnja Ukrajina), odnosno, do 1913. dio śevera Crne Gore u sastavu Vaseljenske patrijaršije, etc.

Od obnove „crnojevićkoga” knjaževstva 1851-1852. godine, intronizacije crnogorskih  mitropolita i arhijereja na katedre u Cetinju, Ostrogu i Peći su se obavljale po izvršnome odobrenju gospodarâ Crne Gore – knjaževa Danila i Nikole. Takav postupak je uobičajen u ondašnjim evropskim monarhijama.

Posljednja intronizacija u autokefalnoj Crkvi Kraljevine Crne Gore je s kraja 1913, kada je u tron novoustrojene Pećke eparhije Crnogorske pravoslavne crkve uveden, od strane ovlašćenih državnih zvaničnika, mitropolit Gavrilo Dožić.

Sve ove intronizacije arhijereja u negdašnjoj autokefalnoj Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi, nemaju nikakve veze sa Crkvom Srbije (SPC), osnovanom 1920. godine, čija eparhija – Mitropolija crnogorsko-primorska, osnovana 1931, u jučerašnjem saopštenju tvrdi da će, biva, „sljedujući vjekovni kontinuitet ustoličenja crnogorskih mitropolita u tron Cetinjskog manastira”, organizovati 5. septembra na Cetinju ustoličenje „kojim će načalstvovati njegova svetost patrijarh srpski gospodin Porfirije”.

Mićovića su i prije dvije decenije za episkopa i sada za mitropolita birali i izabrali u Srbiji – to nema nikave veze sa viševjekovnom narodnom tradicijom Crne Gore Crnojevića i Petrovića-Njegoša.

Drugim riječima, Mićović nije biran u Crnoj Gori, nijesu ga izabrali za arhijereja i mitropolita pravoslavni Crnogorci, niti će ga pravoslavni Crnogorci ustoličavati.

Opširnije o provjerljivim istorijskim činjenicama na ovu temu pročitajte na donjim linkovima…